"Varoluş, özden önce gelir."
DOSTOYEVSKİ VE VAROLUŞÇULUK
Dostoyevski, «Tanrı olmasaydı her şey mubah olurdu.»
diye yazmıştı. (İşte bu söz, varoluşçuluğun Çıkış noktasıdır.) Gerçekten de, Tanrı yok ise her şey yeğdir (mubahtır), hiçbir şey yasak değildir. Bu demektir ki insan, kendi başına bırakılmıştır. Ne içinde dayanacak bir destek vardır, ne de dışında tutunacak bir
dal. Artık hiçbir özür, dayanak bulamayacaktır yaptıklarına. Varoluş özden önce gelince, verilmiş ve donmuş bir insandan söz edilemez elbet. Önceden belirlenmiş,
donmuş bir doğa açıklanamaz çünkü. Başka bir deyişle, gerekircilik (determinisine), kadercilik yoktur burada, kişioğlu özgürdür, insan özgürlüktür.
Varoluşçuluk
"Varoluş özden önce gelir." İsterseniz buna, "Öznellikten hareket etmek gerekir," de diyebilirsiniz.
Say YayınlarıKitabı okudu
Varoluş özden önce gelir.
İlkin insan vardır; yani insan önce dünyaya gelir, var olur, ondan sonra tanımlanıp belirlenir, özünü ortaya çıkarır.
Say YayınlarıKitabı okudu
Gerçekten de varoluş özden önce geliyorsa, insan ne olduğundan sorumludur öyleyse. İşte, varoluşçuluğun ilk işi de her insanı kendi varlığına kavuşturmak, varlığının sorumluluğunu omzuna yüklemektir. Ne var ki biz 'insan sorumludur' derken yalnızca 'kendinden sorumludur' demek istemiyoruz, 'bütün insanlardan sorumludur' demek istiyoruz. Görülüyor ki iki anlamı var 'öznelcilik sözcüğünün.
Öznelcilik, bir yandan bireysel öznenin(sujet) kendi kendini seçmesi, öbür yandan da insancıl öznelliği aşmanın kişinin elinde olması demektir. Varoluşçuluğun derin anlamı bunlardan ikincisinde gizlidir.
Sayfa 62 - YazkoKitabı okudu
Özden önce varoluş
"İnsanda -ama yalnız insanda- varoluş özden önce gelir. Bu demektir ki insan önce vardır; sonra da şöyle ya da böyle olur. Çünkü o özünü kendi yaratır. Nasıl mı? Şöyle: Dünyaya atılarak, orada acı çekerek, savaşarak yavaş yavaş kendini belirler. Bu belirlenme yolu hiç kapanmaz, her zaman açıktır."(Önsöz/Asım Bezirci)
Sayfa 8
İnsanın özü
"Varoluş, özden önce gelir. İyi, ama ne demektir bu? Şu demektir: İlkin insan vardır; yani insan önce dünyaya gelir, var olur, ondan sonra tanımlanıp belirlenir, özünü ortaya çıkarır."
Sayfa 39
