Baha Tevfik bir felsefe sözlüğü meydana getirmeğe de çalıştı . Ancak bunu tamamlayamadı . Felsefeyi halka yaymak için çabalar harcadı . Felsefe dersleri yazmaya çalıştı. Ahmet Nebil ve Memduh Süleyman'la Nietzsche (1844-1900) adlı küçük bir eser yayımladı . Baha Tevfik, Doğunun yani Islam aleminin vahdet-i vücüd biçimindeki pan-teizmine karşı , vandeti meveat dediği materyalist felsefeyi savundu. Buna, Tanrısız Pan-naturizm de denebilir. Sonunda 34 yaşında iken hayata gözlerini yumdu . Felsefesi Türkiye için yeni, temelde ise ruhçuluğu eksik bırakma bakımından yetersizdi.
Osmanlı mazili harpler arası ideologlar, ister El-Husri gibi laik Pan-Arabist isterse Arslan gibi İslamcı ulusçu olmuş olsunlar, sosyal değişim babında bir formül önermemek, kitle ihtiyaçlarını anlayamamak gibi ağır eleştirilere maruz kalmışlardır.
Sayfa 274Kitabı okudu
Namık Kemal
Namık Kemal Türkiye'de iki düşüncenin en önemli temsilcisi olarak tanınır: Hürriyet ve vatan. Kaleme aldığı uzun yazı dizileri, makaleler, romanlar, oyunlar ve şiirlerinde, Müslüman Türk okuruna Fransız Devrimi'nin bu iki karakteristik düşüncesini sunmuş ve bunu Müslüman geleneklerine ve davranış tarzına uyarlayarak yapabilmiştir.
...
Avrupa'dan küçümseyen gözlerle bakanlara karşı İslamî değerleri ön plana çıkardı ve İslamiyet'in başarılarını savundu. Hatta Osmanlıların önderliğinde bir İslam birliği (Pan-İslam) fikrini ileri sürdü. Modern uygarlığın gereklerini kabul edip, uyarlanacak, Asya ve Afrika'ya yayılacak ve böylece Avrupa'nınkine karşı doğulu bir güç dengesi kurulmuş olacaktı.
Sayfa 195Kitabı okudu
Afgani ile yakınlığı ve güçlü İslami liderlik yönündeki tercihi ile Şekip Arslan, belki de kendi çağının, Taha Hüseyin’den, Muhammed Hüseyin Heykel’den, hatta laik görüşlü pan-Arabist ideolog Satı el-Husrî’den de daha başarılı bir temsilcisidir.
Sayfa 25Kitabı okudu
Gerçekten de Harbiye Bakanlığı haklıydı. Mustafa Kemal de dine karşı kayıtsızdı ve halkını çağdaş uygarlık seviyesine ulaştırmak istiyordu. İslam dininin kayıt ve yasakları kendisi için ayak bağıydı. Fakat Müttefikleri güç duruma düşürmek için her türlü fırsattan yararlanmak da istiyordu. Pan-İslam duygular Türkiye'ye yakınlık sağlayacaksa, pekala kullanabilirdi.
Sayfa 194 - Milliyet Yayınları
Nahdanın tarihi/politik söylemi....
İkinci aşamada; İslâm, Cemaleddin Afgani, Muhammed Abduh ve Reşid Rıza tarafından pan-İslâmcı terimlerle ifade edildi. Amaç İslâm ümmetini Osmanlı İmparatorluğu suretinde yeniden tesis etmekti.
Sayfa 37 - Yöneliş Yayınları - Aralık 1998Kitabı okudu
