Liyakat sisteminin işleyebilmesi için kabiliyetin önünün açık olması gerekir. Siz zeki, çalışkan, eğitimli, birikimli bir insansanız şunu bilmeniz gerekir: "Ben, çalıştıkça, bilgilendikçe, hizmet ettikçe, başarılı işler yaptıkça; patronun yani sultanın onayıyla en yüksek pozisyona bile gelebilirim." O en üst pozisyon holdingde CEO, Osmanlı Devleti'nde ise sadrazamlık, yani başbakanlıktır.
Bu açıdan bakıldığında, bugün birilerinin kalkıp milliyetçilik namına, "Osmanlı tarihinde şu kadar devşirme sadrazam var" diye güya Osmanlı'yı eleştirmesi kadar bilinçsizce bir şey olamaz. Devşirmelerin, yani yeteneğiyle istihdam edilenlerin devlete yaptığı katkılar olmasa Osmanlı bir dünya devleti olamazdı. Sokullu'nun, Kılıç Ali Paşa'nın, Pargalı Ibrahim Paşa'nın olmadığı bir Osmanlı Devleti ve medeniyeti hayal edilemez.