Son sözler...
"Sonra acı çekme ve boğulma aşaması geldi. Bu acı ölüm değildi, sersemlemiş bilincinde bocalayarak dolaşan düşünceydi. Ölüm acı vermezdi. Hayattı, hayatın sancısıydı bu feci, bu insanı boğan his. Hayatın Martin'e vurduğu son darbeydi.
Direngen elleri ve inatçı ayakları savrulmaya, kasılmaya, çırpınmaya başladı. Martin ise hem bu uzuvlarıyla hem de onların savrulup çırpınmalarını sağlayan yaşama arzusuyla dalgasını geçiyordu. Çok derinlere inmişti. Kollarıyla bacakları artık onu yukarı çıkaramazdı. Durgun bir hülyalar denizi içinde dalgalanmaya bırakılmış gibiydi. Renkler ve parlak ışıklar onu kuşatmış, yıkıyor, onun üstünde başında geziniyordu. O da ne? Deniz fenerine benziyordu ama beyninin içindeki bir fenerdi, çakıp sönen beyaz parlak bir ışıktı. Giderek daha seri biçimde çakıyordu. Sanki engin ve nihayetsiz bir merdivenden yuvarlanıyormuşcasına gümbürtüler duydu uzun bir süre. Dipte bir yerlerde karanlığın içine düştü. Bu kadarını fark edebildi. Karanlığın içindeydi artık. Bunu fark ettiği anda da farkındalığı sona erdi."
Kitabın son cümleleri beni bitirdi. Bunlar belki okumayan kişiler için spoiler niteliğinde olabilir fakat dünyadaki bir romanın en iyi bitirilmiş sonu olduğunu düşündüğüm için bunu paylaşmadan edemedim. Uzun süre etkisinden çıkamayacağımı düşünüyorum. Ah Ruth n'olurdu Martini her şeyden çok sevseydin... 
Martin Eden
Çok sayıda 
Jane Austen romanı arasından sıyrılmayı başaran bir kitap. İçerik anlamında beni pek tatmin etmese de yazarı tanıma açısından oldukça iyi bir eser olduğuna inanıyorum.
Jane Austen'in çoğu romanı içerik olarak birbirine benzer. 
Emma ve 
Mansfield Park dışında hangi kitabını okuduysam o kitabı sanki daha evvel okumuş gibi bir hisse kapılıyorum. Akıl ve Tutku da öyle bir eser oldu benim için. Bu nedenden ötürü kitabın sonunu zor getirdim. Austen'in hangi konuları sevdiğini ve anlatmaya çalıştığını bilen biri de benzer duruma düşebilir diye düşünüyorum.
Akıl ve Tutku, öykü anlamında Austen külliyatı içerisinde öne çıkmasa da bence biçim anlamında gayet özel bir eser. Austen'ın diğer hiçbir eserinde görmediğim özeni bu kitapta gördüm diyebilirim. Bu yazarın kitaplarını farklı zamanlarda ve farklı çevirilerden okuduğum için bu yorum elbette mesnetsiz de olabilir ancak Akıl ve Tutku'nun bende böyle bir etkisinin olduğunu da paylaşmadan edemedim. Austen romanları içerisinde en ağdalı dile sahip olan eser bu gibi geldi bana. Normalde bu tür bir dil beni çok rahatsız eder ancak Akıl ve Tutku dil anlamında beni içine çekmeyi başardı. Özenle yazılmış ve çevrilmiş cümleleri okumak bana keyif verdi. Hikaye biraz daha özgün ve akıcı olsaydı bu kitaba hayran olabilirdim.
