PLATON’UN MAĞARA ALEGORİSİ
Bir mağaranın içinde, dışarıdan gelen ışığa arkalarına dönük olarak ömürlerini geçirmiş olan insanların tek gördükleri önlerine vuran hayvan, insan ve nesne gölgeleridir.
Gerçek formunu hiç görmemiş bu insanlar için tek gerçeklik bu gölgelerdir.
Hapis olan kişilerden biri bir gün aniden serbest kalır.
Mağaranın dışındaki dünya ile karşılaşır. Tamamen ışık ile yani gerçek ile tanışan bu kişinin gözleri neredeyse körlük yaşar.
Zamanla şimdiye kadar gerçek sandığı gölgelerin aslında gerçek olmadığını ve gerçeklerin birer karanlık yansıması olduğunu anlamaya başlar..
Hayatın gerçeğini anlayan bu kişi mağaraya dönüp diğer insanlara gölgelerin sahte olduğunu ve asıl gerçeğin dışarıda olduğunu anlatmaya çalışır. Ancak dışarıyı hiç görmeyen bu insanlar anlatılanı idrak edemezler ve kızgınlıkla karşı çıkarlar...
Platon’un mağara alegorisi yani benzetmesinde bir şeyleri anlamaya başlamış olan filozofların bunu halka anlatamayışını örneklemek istemiştir.
Bu metafor günümüz dünyası ve düzeni içinde hala geçerlidir. Çünkü insanlar anlayabildikleri kadarını kabul edip kendi anlayışlarının ötesinde anlatılanları kabul etmezler. Bu yüzden gerçekleri anlatanlar bir şekilde toplum içinde baskı altına alınır.
Işığı - gerçeği görmek doğruyu duymak rahatsız edicidir. Bu yüzden zihin karanlığı ve esareti seçer.
Cahillik mutluluktur.
Gerçek ile yüzleşmek ve özgür olmak cesaret ister.
Herkesin bir gün mağaradan çıkabilecek kadar cesur olması dileğiyle.
Mağara alegorisi&Sinema
Mahkûmlar karanlık bir mağarada zincirlenmiş durumdadırlar, sadece önlerindeki duvara yansıyan gölgeleri görebilmektedirler. Sinema seyircisi de, aynı şekilde karanlık bir ortamda, gerçek dünyadan uzakta, sadece yansıtım (projeksiyon) makinesinden önündeki perdeye yansıtılanları görebilmektedir ve o da düş görmenin kendinden geçirici etkisiyle zincirlenmiş durumdadır. Platon’un mağarasında bu gölgelerin duvara yansımasını sağlayan ışık kaynağının, yanan ateşin yerini, yansıtım makinesi almaktadır. Mağaranın duvarlarına yansıyan ve bu gölgelere eşlik eden sesler ise sinemada dublaj ve eşleme yoluyla görüntülere eklenen sinematografik sesler ve gürültülerdir. Gölgelerin yansıdığı duvar ise, filmin yansıtıldığı perdeye dönüşmüştür.
Sayfa 30 - Çizgi KitabeviKitabı okuyacak
Mağara alegorisi
“İnsanlar büyük bir mağarada karanlığa hapsolmuşlardır; bacaklarından ve boyunlarından zincire vurulmuşlardır, hareket edemezler hatta başlarını bile çeviremezler. Çocukluklarından bu yana böyle hapsoldukları için dışarıdaki hayata dair anıları yoktur. Önlerinde tanımadıkları objelerin hareket eden gölgeleri vardır; arkalarında duran ve yalan söyleyen titrek bir ateşle aydınlanmaktadırlar. Bu gölgelerin ve hiç göremedikleri bekçilerinin yankılanan seslerinden başka hiçbir şey bilmemektedirler. Hayatlarını böylesine bir kara cahillik halinde idame ettirirler. (…)
Ama sonra, Platon’un katı ve ürpertici sözleri bizi hazırlıksız yakalıyor: Onlar da bizim gibiler.”
Sayfa 55Kitabı okudu
(Platon’un mağarası) Magritte, yukarıdaki 1935 yapımı “La condition humaine” [İnsanlık Durumu] adlı eserde Platon’un ünlü mağara alegorisine gönderme yapıyor gibi görünüyor. Magritte, Yunan filozofun anlatımını kendi sanatsal güzellik, gerçeklik ve yaratıcı süreç incelemesi için kullanmış.