Petrol kuyularının açılmasıyla birlikte zenginleşmeye başlayan şehirde, Avrupa'nın Barak ve Gotik mimarisine uygun taş binalar da yükselmeye başlamış. Geniş caddeler boyunca uzayan, 5-6 katlı o taş binaların ön cephelerinde veya kapı kenarlarında, şöyle açıklamalar var:
"Yazar, Mir Celal Ali oğlu Paşayev, 1908-1978 yıllarında, bu evde yaşamıştır!"
"Neft sanayinin teşkilatçısı Prof. Enver Nezeroğlu, 1962-1992 yılları arasında bu evde yaşamıştır. "
"Azerbaycan mülki aviasının (hava yollarının) görkemli teşkilatçısı emektar tayyareci Nureddin Mecidoğlu burada yaşamıştır (1910-1961).
"Bakü'de pek çok evin kapı alınlarında, böyle levhaların bulunduğunu bana söylediler. Ne güzel! Ne güzel! Ne güzel! Bu arada, şehirdeki ev müzelerinden de kısaca bahsetmeliyim: Azerbaycan'da san'at ve siyaset dünyasının önde gelen kişileri vefat ettiklerinde, doğup büyüdükleri veya oturduklan evler müze haline getirilmiş. Bunlara "Ev müzesi " diyorlar. Baku'nün ev müzelerinden, ben sadece dördünü gezip gördüm. Üzeyir Hacıbeyli'nin Ev Müzesi, Hophopname şairi Mirze Elekber Sabir'in Ev Müzesi; şair ve tiyatro yazarı Hüseyin Cavid'in Ev Müzesi ve Azerbaycan'ın Mehmed Emin Resulzade'den sonra ikinci Cumhurbaşkanı olan Neriman Neriman'ın Ev Müzesi....
Azerbaycan, 1804 tarihinde Rusya'nın sömürge toprağı haline getirildi. 1917 yılında Lenin ve arkadaşları ayaklanarak Rusya'da Bolşevik idaresi kurdular. Lenin, 07.12.1917 tarihinde, bütün Rusya ve Doğu Müslümanlarına hitaben şöyle seslendi:
"Camileri Çar hükumeti tarafından imha edilen siz ey Mavera-yı Kafkasya Türk ve Tatarları!
Halk Görürse İnkılap Olur
Salon vagonunda yemek sofrası başındayken trenimiz kalabalık bir istasyonda durdu. Stalin, Mehmed Ali’ye perdeleri indirmesini söyledi. Mehmed Ali:
- Yoldaş Stalin bu be için, diye sordu.
- Dışarıdakiler masamızı görmesinler, dedi.
- Görürlerse görsünler ne olur ki?…
- Ya hu nasıl olur, sefalet ve mahrumiyet içinde bulunan halk bizim bolluk içinde olduğumuzu görürse ihtilal olur, bilmez misiniz?
Sayfa 46Kitabı okudu
Bir kere yükselen bayrak, bir daha inmez!
-Mehmed Emin Resulzade