İslâm'da en büyük tahribat yapan yanlış anlayışlardan birisi, fikrimizce "Kader" mes'elesidir. Bu mes'ele o derece kötü anlaşılmış ve kullanılmıştır ki, az zamanda İslâmiyet'in çehresini değiştirmeye muvaffak olmuştur, denilebilir.
Tenbellik, cinayetler, sefalete rızâ, yanlış bir kanaat, zillet gibi müessif haller, hep "Kader" mes'elesinin yanlış anlaşılmasından doğmuş olan şeylerdir. Bu nâzik akîdenin hakkıyla halk tabakasına anlatılabilmesi zor olduğundan yanlış anlaşılması, istenmeyen bir "Cebriye = Fatalisme" mesleğini yaygınlaştırmıştır.
Bu meslek, bir taraftan hürriyetin ve bilhassa fikir hürriyetinin yok edilmesini, diğer taraftan fiilî mes'ûliyetlerin yükselmesini gerektirmiştir.
Her türlü şahsî ve sosyal musibetlere “Kader böyle imiş." tesellisiyle mukabele eden bir topluluğun, kudretli olan ilk rakibiyle çarpışmasında kırılacağı meydandadır.
Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi & Ziya Nur Aksun, İslâm Tarihi
Ötüken Yayınları, 3. Basım: İstanbul-2019, syf: 629