Derin sularda yalnız bir mümin: Garaudy 1
Yıldız Ramazanoğlu son aylarda Roger Garaudy okumaları yapmakta idi. Okumalarının sonucunda Garaudy’nin Türkçedeki mütercimi Cemal Aydın ile uzun, dolu dolu bir söyleşi gerçekleştirdi. Garaudy üzerine yapılmış bu derinlikli ve ne yazık ki bir “ilk” olan önemli söyleşiyi sizlere sunuyoruz.
Cemal Aydın, 1948 Isparta, Şarkikaraağaç doğumlu. İstanbul
Sanat Felsefesi - Estetik...
Yaratma yaklaşımına göre, sanatçı doğayı taklit etmez, o mükemmelin peşindedir. Doğada mükemmellik yoktur. Sanatçı bu yüzden kendi yeteneğiyle, hayal gücüyle mükemmeli oluşturma amacındadır. Yaklaşımın temsilcisi B. Croce'a göre sanatçı sanatını ortaya koyarken önce doğadaki izlenimlerden yararlanır, bu izlenimler onun için ham malzemeyi oluşturur. Sanatçı bu ham malzemeyi ayıklar, birleştirir, düzenler ve bir sentez oluşturur, sonra bunları bir dille ifade eder. Bu dil, resim, müzik veya edebiyat olabilir. Sanatın yaratma olduğu görüşünü savunanlar sanat eserinin özgün, tek ve tekrar edilmez olduğunu savunurlar. Çünkü sanatçının ruhunda oluşan estetik algı başka bir zamanda aynı biçimde oluşmaz.
.
Toplumu değiştirmeden tarihini değiştirmeyi düşünmek boşunadır. Milletin değişiminde aydın evlatları çok önemli rol oynar. Geniş halk kitleleri alışkanlıklarıyla yaşar; onlarda değişiklik yapmak isteyen reaksiyonlarıyla karşılaşır. Bunun için ya örnek olmaları ya da sanat gibi dolaylı yola başvurmaları gerekir. Sıradan insanların aklı gözündedir; onu değiştirmek, ancak gözüne hitap etmekle mümkündür. Geniş kitlelere fazileti anlatmak, fazileti yaşamakla kabildir. Bir başkasının hakka riayet etmesini istiyorsa, önce aydının riayet etmesi gerekir. Üstün bir estetik anlayışıyla yapılmış bir camiyi seyreden, güzel yazılmış bir romanı, bir şiiri okuyan farkında olmadan gerekli gıdayı alır.
Milletlerini gıpta edilecek bir geleceğe kavuşturmak isteyen aydınlar, o ihtişamın ihtiyaç duyduğu değerleri yaşamak ve toplumunu onlarla yoğurmak zorundadır. Geçmişte Türk aydınları bunu yaptıkları için o göz kamaştırıcı mazi günışığına çıkmıştı.
.
Sayfa 292 - Ötüken NeşriyatKitabı okudu
Sanatta estetik değerlerin yanı sıra, toplumun özelliği vardır. Bu özbenlik ise, sanatın estetiğin ortaya koyan insanın içinde yaşadığı toplumun zekâsı, hayat felsefesi, ahlâk nizâmı, maddî ve manevî istekleridir.
Bunun içindir ki, sanat toplumun dışında ve ondan ayrı olarak düşünülemez. Sanatkâr yaratıcı kuvvet ve kudretini, fıtrî kabiliyetinin yanı sıra İçinden geldiği toplumun din, dil, ört ve âdet gibi temel müesseselerinden alır. O zaman sanat eseri bir mizâcın ifadesi olduğu kadar, bir toplumun da eseri olarak ortaya çıkar. Sanat, kül hâlinde, bir toplumun içinde yaşadığı devrin aynasıdır.
Sayfa 6
Filozof (kozasındaki) ipekböceğine röntgen şuarıyla baktığında (sanılanın aksine) ipekböceğinin ölmediğini, belki tırtıl halinden kelebek haline geçtiğini görür... Toplumlar da tırtıl halinden kelebek haline geçebilirler. Bugün bayram! .. İnsan, ferdilikten çıkmadan içtirnai olabilir mi? On sekiz aydır ben ve benimle birlikte sizler çile
Sanat ve Hakikat
Kuşkusuz Chopin'i, Bach'ı, Rock veya Tekno müziğini sevebilirsin; Hollandalı ressamları veya çağdaş ressamları sevebilirsin ve hiç kimse de birini bırakıp diğerini alman için sana dayatmada bulunmayı aklından bile geçirmez.
Hakikat söz konusu olduğunda ise tersine, bir noktada hüküm vermek zorunda kalırsın: Kopernik, Ptolemaios karşısında haklıdır ve Newton fiziği muhakkak ki Descartes fiziğinden daha doğrudur.
Hakikat, bilim tarihini dolduran hatalardan sıyrılındıkca ortaya çıkan bir şeydir.
Sanat tarihi ise tam aksine, en uyuşmaz eserlerin bir aradalığının mümkün olduğu bir alandır. Elbette sanat tarihinde de gerilimler ve kavgalar vardır. Hatta, estetik çekişmeler kimi zaman, hiçbir çekişmenin olmadığı kadar şiddetli ve tutkulu bir hal alır. Lakin bu çekişmeler asla "haklı veya haksız" terimleriyle sonuca bağlanamaz; daima açık çekişmeler olarak kalırlar... Ama örneğin hiç kimse, Chopin "Bach'a gire haklıydı" veya Ravel "Mozart'a göre haksızdı" demeyi aklından bile geçirmez!
Sayfa 149 - Türkiye İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
