Muhafazakar sanat manifestoları yayımlandı. Sanki eşyanın tabiatına uygunmuş gibi...
Dada Manifestosu
Şiir gerekli midir? Ona karşı en çok sesini yükseltenlerin ona bir yol çizdiğini ve ona rahat bir yetkinleşme hazırladığını biliyorum. Sanatın yok olması düşünülüyor. Burada daha sanata benzer bir sanat arzulanıyor.
Artık sözcüklere inanmalı mı? Ne zamandan beri, onları çıkartan organın düşündüğünü ve istediğini tersini dile getiriyorlar?
Büyük sır şurada:
Düşünce ağızda yaratılır.
Sayfa 49 - Yeni Dada Manifestosu, (Güçsüz aşk ile acı aşk üzerine IV.)/ Tristan TzaraKitabı okudu
DADACI KENDİLİĞİNDELİK
Sanat mahrem bir şeydir sanatçı kendi için sanat yapar; anlaşılır bir yapıt gazetecilerin ürünüdür, çünkü şu anda bu canavarı yağlıboyalara karıştırmak hoşuma gidiyor: kağıt tüp metale öykünmüş, siz sıkınca otomatik olarak kin, kalleşlik, alçaklık, boşaltan metale. Sanatçı, yani şair bu endüstrideki bir reyon şefinde yoğunlaşmış kitleden akan zehirden haz alır, kendisine hakaret edilmesinden mutlu olur: dokunulmazlığın kanıtı budur. Yazar yani gazetecilerin övdüğü sanatçı yapısının anlaşıldığına tanık olur.
...
Bize güçlü, sağlam, kesin ve sonsuza dek anlaşılmayacak yapıtlar gerek. Mantık bir beladır. Mantık her zaman düzmecedir kavramların iplerini sözleri dışarılara, uçlara yanılsamalı merkezlere doğru çeker. Zincirleri öldürücüdür, bağımsızlığı boğan binbir kollu devdir o. Mantıkla birleşmiş olsaydı, sanat ensest içinde yaşardı.
Sayfa 24 - Yeni Dada Manifestosu/ Tristan Tzara (Manifestoya karşı bir manifesto)Kitabı okudu
İnsan kendi inşa ettiği hiyerarşinin alt basamaklarına indikçe acılarını ve isteklerini anlamakta giderek zorlandığı diğer varlıklarla ilişkisinde, olanca tevazuyla, kendine dair kısıtlı bilgisini kullanıp çevresindekileri keşfetmelidir.
André Breton
Özet
Hugo Ball, 5 Şubat 1916’da Zürih’de “Cabaret Voltaire” adını verdiği sanatçılar lokalini açtı.
****
Richard Huelsenbeck : “Dada, yüreklilik, küçümseme, üstünlük, devrimci karşı koyuş; egemen mantığın, toplumdaki hiyerarşinin yok edilmesi, tarihin yadsınması, köktenci bir özgürlük, anarşi, burjuvanın yok edilmesi anlamına gelir.”
****
Dada
Sonsuzlukla kıyaslandığında her eylemin sonucu boşunadır - (şayet düşüncenin, neticesi gülünç bir serüvene atılmasını görmezden gelirsek-insanoğlunun güçsüzlüğünü görmek için önemli bir faktör). Ama eğer hayat amaçsız ve başlangıçsız berbat bir şakaysa ve biz solmuş kasımpatı çiçekleri gibi kötü bir anlaşmanın en iyisini yaparak gerekliliğimize inanıyorsak, uzlaşmanın tek temelini açıklıyoruz demektir: sanat. Sanat, biz zihinleriyle savaşa gidenlerin yüzyıllardır onu israf etmemizi önemsemez. Sanat kimseye zarar vermez, onunla uğraşanları okşamakla kalmaz ülkenin boktan kültür ortamının gündemine düşme fırsatını elde ederler. Sanat özeldir,