Beden ruhu olgunlaştırma yolunda bir araçtan ibaret olup saadeti arama yollarında bir binektir. İnsan ruhu hayvanlar hayvanlardaki ruhtan iki noktada ayrılır. Kavrayış ve iyiyle kötüyü ayırt etme. Hal ve hareketlerine göre üç çeşit varlıktan söz edebiliriz: Ehli hayvanlar, yırtıcı hayvanlar ve melekler. İnsan hal ve hareketlerine göre hayvanlar âlemine veya melekler âlemine ortak olur. Bu üçünden hangisiyle ortaklık yapacağına karar vermekte hürdür.
Kınalızâde Ali Efendi
Suya versün bâğ-bân gül-zârı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek virse min gül-zâre su
(Bahçıvan boşuna zahmet çekmesin, gül bahçesini sele versin, çünkü bin gül bahçesine su verse de senin yüzün gibi bir gül açmasına imkân yoktur.)
Ohşadâbilmez gubârını muharrir hatuna
Hâme tek bahmakdan inse gözlerine kare su
(Hattattın beyaz kağıda bakmaktan gözlerine kara su inse kör olsa da senin yüzünün hattına benzer bir hat yazamaz.)
Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlare su
Kim bu denli dutuşan odlare kılmaz çâre su
(Ey göz! Gönlümdeki ateşlere gözyaşımdan su saçma ki, bu kadar çok tutuşan ateşlere su fayda vermez.)