Fransız Devrimi'ne giden süreçte, liberal düşüncelerin ortaya çıkışında, o dönemi etkileyen üç önemli mütefekkir vardı. Voltaire, Montesquieu ve Rousseau...
Kitaba da ismini veren "Toplum Sözleşmesi" kavramının tanımı, bizzat yazar tarafından yapılmıştır. Buna göre: Toplum Sözleşmesi, "Her birimiz bütün varlığımızı ve bütün gücümüzü bir arada genel istemin buyruğuna verir ve her üyeyi bütünün bölünmez bir parçası kabul ederiz" şeklinde ifade edilmiştir. Özetle, toplumun çıkarlarının bir bütün olarak gözetilmesi hedeflenirken, bu toplumu oluşturan her birey de kollektif bir yapı olarak kabul edilmiştir.
Rousseau, bu tezinin alt başlıkları olarak, toplum, idare sistemi, idare biçimleri, hukuk, din vb muhtelif konulara değinerek, bu mekanizmaların da ne şekilde gelişmesi noktasında birtakım görüşler ileri sürüyor.
Idare sistemini üç temel sisteme ayıran yazar; monarşi, aristokrasi ve cumhuriyet gibi kavramları değerlendirirken, bunlar arasında Cumhuriyet rejiminin bir adım daha önce olduğunu belirtiyor. Bunun yanında seçimler ve halkın temsilcilerine de değinen Rousseau, genel olarak bu konudaki fikirlerini dile getirmiş oluyor.
Günümüzden oldukça uzak bir dönemde kaleme alınmış bu eser, bazı yönleri itibariye geçerliliğini kaybetmiş sayılmaz. Siyaset, sosyoloji, hukuk ya da tarih alanlarıyla ilgili olan arkadaşlara tavsiye edebileceğim bir eser kesinlikle. Durgun bir kafayla, üzerinde düşünürek okuyup idrak edilirse daha verimli olacaktır diye düşünüyorum.
Sabahattin Ali
√ Markopaşa Gerçeği; Markopaşa dergisinin çıktığı
