Romandaki çıkış noktası, Tanzimat yazınında çokça görülen, “karşıtlıkların çatışması”na dayanır: Dilber’in “esirlik” konumu ile içinde yaşadığı çevrelerin “sahiplik” konumu. Yazar yapıtını, sanki Dilber’in çektiklerini vurgulamak amacıyla yazmıştır ve Dilber, Celâl’e duyduğu kısa süren aşkı dışında hep çile çeker, ezilir. Ancak bu karşıtlık ve çatışma, dramatik bir çatışmaya dönüşmez; bir başka deyişle, yazar Dilber’i ve çevresini iç dünyalarını irdelemeksizin yalnızca dıştan betimleyerek verir. Dolayısıyla, Dilber’in kişiliğinde roman boyunca değişme söz konusu değildir; onun konumunda bu beklenemez de. Bundan başka, romanda yazarın kendi kişiliğini gizlememesi, zaman zaman araya girerek kendi düşüncelerini söylemesi, zaman zaman konu dışına çıkması, okuru acındıracak etkiyi sağlamaya çalışması, melodram öğelerini bol bol kullanması gibi nedenlerle, roman, Coşumcu bir yapıta dönüşür.
