Şiir-BİR MEHMET DAHA

Ahmet OKTAY:
Fazıl Hüsnü Dağlarca ile konuştuk biraz. "Sen şair değil bilginsin" dedi, şunları da ekleyerek: "Şiirlerini küçümsediğimi sanma, ama senin gibi her alana açılan bir kişi daha yok. Ne zaman yapıyorsun bunları?"

Sana öyle hak veriyorum ki Dağlarca!

(Uzun zamandır herhalde bir kitabı okurken hiç bu kadar keyif almamıştım. Zaten genelde de beni çok etkileyen kitaplara inceleme yazıyorum.)

Günlük, anlaşılması güç kelimeler ve çok fazla terim içermesine rağmen yine de -benim gözümde- kendini okutmayı başardı.

Kendisinin ortaokul mezunu olduğunu öğrendiğimde açıkcası çok şaşırdım. Şaşırmamın nedeni eğitim hayatını bu kadar erken bırakması değildi.. Okumaya böylesine aşık birinin okul hayatınının neden yarım kaldığıydı. Bununla ilgili günlüğünde hiç bahsetmiyor.

Oktay, Sovyet iktidarıyla çok fazla ilgilenmiş, sol görüşlü, hayatını Marksist düşünce sistemi ile şekillendiren toplumcu gerçekçi aydınlarımızdan biridir. Kapitalist sistemin karşısında durmuş, dönemin amiyane tabirle yalaka kişilerine de haddini çok güzel bildirmiştir. Sonuna kadar laik sistemi savunmuş, kendisi de sol görüşlü olmasına rağmen Türkiye’de bu durumun Kemalistlik ile karıştırıldığını, insanların yanlış yorumladığını anlatmaya çalışmıştır. Stalin’i sevmediğini, Lenin’e ise daha yakın olduğunu yazılarından ben anladım.

“Fransa'da yaşayan bir araştırmacının gösterdiği duyarlığı ve anlayışı, Türk aydınlarının büyük bölümünün gösterememesine şaşmak gerekiyor. Sol-Kemalistler kadar bazı Marksistler de din sorununu gerektiği biçimde algılayamıyorlar. Artık mürteci ile muhafazakarın özdeş olmadığını anlamak gerekir. Di­ni ideolojinin Türkiye'de de solun tatmin edemediği beklenti uf­kuna sızmaya çalıştığı bellidir. Liberal/demokratik bir muhafazakar kesim var. Hiç kuşkusuz bu kesimler politik konjonktür gerektirdiğinde en azgın gerici kesimlerle ittifaka girişebilirler. Ama girişmeyebilirler de.”

Bu alıntı da burada kalsın.

Oktay, edebiyat camiasına çok hakimdir ve sürekli kitap okuyup, gazete ve dergilerde yazıları yayınlanmıştır. Şiirde Gerçeküstücülük konusunda geri kaldığımızdan da yakınır. Tanzimat ve Cumhuriyet dönemi şairlerine göndermelerde bulunur.

Kendisinde hoşuma giden tespitleri çok olmuştur fakat doğal olarak hepsini yazamıyorum. Oktay, “Yapı bazen imgeye göre şekilleniyor bazen sese göre,” diyor. Ama bazı dönem yeni şairlerin güzel gözükmek adına illa kelimenin ikinci anlamını kullanıp yapıyı bozduklarından yakınıyor.

Kendisi şiirin çıkmaza girdiğini ve popüler kültürün esiri olduğunu düşünüyor. Ama sadece şiir demekle kalmıyor popüler kültürün esiri olan birçok aydından da bahsediyor. Burada kendi sözlerinden bir ekleme yapmak istiyorum.
“Gerçekten, 19'unda yazdığım gibi edebiyat çevreleri olmadı­ğı için, yeni bohem mekânlarında şiir falan okunmuyor artık. Yazınsal ritüeller unutuldu. Şimdi, yazarların, şairlerin bir tür teşhirciliğe bitişmiş gösterileri moda: İmza günü, açık oturum, konuşma. Şüphe yok: Yararlı uygulamalar hepsi. Ama ister is­temez hepsi tecimselleştirildi.”

Bir akşam camiadan arkadaşlarıyla oturup yemek yediğini yazıyor ve günlüğünde bunu anlatırken bazı noktalar dikkatimi çekiyor.
Kendisi herkesten uzaklaşmakta haklı olduğunu ve artık bir araya gelince kitapları konuşmak yerine insanların sadece dedikodusunun döndüğünü söylüyor. Aslında hepsi bizimle aynı, bizden biri ve hep aynı hikayeler, aynı şikayetler... Temsili 1K işte.

Yahu orada bir de ne öğrendim, “Nâzım’dan sonra şiir mi yazacağız?” diye düşünüp şairliği bırakan birçok isim varmış. Şaka gibi geldi..

Bunun gibi benim çok dikkatimi çeken buraya birkaç tane dedikodu yazayım.

-Can yücel ile Ahmed Arif kavga etmiş. Ahmed Arif çok duygusal davranıp gitmiş.
Hee bir de bu Oktay, şairliğe ilk başladığı zamanlarda Nazım ve Arif’ten etkilendiğini belirtiyor ama sonrasında Arif’ten öyle bir soğumuş ki onu yermekten de hiç geri kalmıyor.
(Can Yücel ile Oktay da kavgalıymış bu arada.)

-Sevim Burak ve Sait Faik meselesi.
Sevim Burak’ın öldükten sonra mektupları yayınlanmış. Orada da Sait Faik’in ne oğlancılığı kalmış ne de ayyaşlığı.. Ahmet Oktay buna çok içerlemiş ve Sevim Burak için sen ayyaş değil miydin Eyy Sevim diyor.
Ödül almak için aylarca adam kovaladığını hepimiz biliyoruz, diyor.

-Kemal Tahir ve Cahit Sıtkı meselesi.
Kemal Tahir meğersem şair olarak başlamış bu yola ama her ne olduysa nasıl bir düşünceye girdiyse birden romana çevirmiş yönünü. Daha sonradan tekrar şiire döner gibi olmuş ve şöyle demiş “Cahit Sıtkı’nın şair sayıldığı...”
Ee Ahmet Oktay da durur mu yapıştırmış cevabı. Tahir için, sen şiire devam etseydin de Sıtkı bu konuda senden daha yeteneklidir, ustandır, saygı duymalısın diyor.

-Cemal Süreya’ya öldükten sonra baya sahip çıkmış ve İslamcı Şairlerin saldırılarından da olabildiğince korumaya çalışmış. (Kendisi İslamcı Şair diyor.) Günlüğünde de Cemal Süreya’nın şiirini ve kendisinin nasıl bir insan olduğunu anlatmıştır. Yineee birilerine de laf elbette göndermiştir;
“Acaba Sezai Karakoç Cemal Süreya’nın ölümüyle ilgili bir şey yazacak mı çok merak ediyorum.”

Ahmet Oktay’ın sevdiği pek nadir kişi vardır ve Cemal Süreya’da bunlardan biridir. Enis Batur, Ferit Edgü, Selim İleri, Melih Cevdet Anday, Emre Kongar.. Aklıma gelenler bunlar. Genel olarak günlükte hep iyi sohbetlerine şahit oldum.

-İlhan Berk ile çok uğraşıyor. Onun için “oldum olası aforizma delisidir böyle konuşmaya çok bayılır,” diyor.

-Attila İlhan ve Küçük İskender’den hiç hoşlanmıyor. Hatta ufak tartışmaları da olmuş. Attila İlhan’ın kendisini çok elit havalara sokmasına katlanamıyor galiba haha. Küçük İskender için de üff neler neler diyor. Ama en net yazabileceğim şey şudur; “Aykırı olmak ve aykırı görünmeye çalışmak birbirinden farklıdır.”


-Tahsin Yücel, Orhan Pamuk “Kara Kitap” sorunu.
Ahmet Oktay, Orhan Pamuk’u beğeniyor fakat bir eleştiri şuradan yapıyor. Tahsin Yücel Arı Türkçe kullanmaya özen gösterdiğinden dolayı Orhan Pamuk’u Türkçe konusunda eleştiriyor ve Ahmet Oktay şöyle bir soru yöneltiyor: “Yazın dilbilgisi midir?” Daha sonradan ise Oktay şunu söylüyor: “Eğer dilbilgisi kötüyse yazarın düşünmeden yazdığını ve yazdığını okumadığını gösterir.”

-Mehmet Fuat, Ahmet Oktay hakkında bir yazı yazmış ve Oktay ona şöyle cevap veriyor;
“Benim çok fazla "modaya uygun giyindiğimi" yazıyor. Ye­ni paradigmaları anlama çabasının, onun küçültücü anlamda kullandığı moda sözcüğüne ya da kavramına indirgenmemesi ve ona eşitlenmemesi gerektiğine inanıyorum.
Memet Fuat tam da bu eğilim yüzünden tutucu bir konu­ma yerleşebilir.
Tutuculuk moda'nın öteki ucudur. Negatifi değil.
Ben modaya göre giyinmiyorum ama M. Fuat'ın elbiseleri çekmiş.” :D

-Oktay, Ece Ayhan, Nazım Hikmet, Ahmed Arif taklitçiliğinden çok sıkılmış. Hatta Cemal Süreya şiir ödülünde şeçili kurulda görevdeymiş fakat Orhan Alkaya arasında bir gerginlik olduğundan dolayı çekilmek istemiş. Eğer oy vermiş olsaydı Metin Altıok’a oyunu verecekmiş.

-Mahmut Makal, Orhan Veli, Ferhan Şensoy, Aziz Nesin.. Daha aklıma gelmeyecek bir sürü kişinin bazı noktalarını eleştiriyor. He şimdi diyeceksiniz Oktay çok mu mükemmeldi? Hayır elbette değildi. Ama kendisi gerçekten bu yolda çok büyük emekler vermiş ve bana günlüğünde asla boş bir insan olmadığını kanıtlamıştır. Her eleştirisine elbette katılmadım ama dönemin aydınlarına da farklı bir bakış açısıyla yaklaşmamı sağladı.


Günlüğünden bahsederken Oktay “kendi okur tarihim” diye söylemiştir ve hakikaten de öyledir. Bundan sonrasını isterseniz okumanıza gerek yok. Tamamen kendimi düşünerek yaptığım bir şey. Fakat dönemin isimlerini merak ederseniz ve okuduğu kitaplar hakkında fikir sahibi olmak isterseniz göz atabilirsiniz. Okuduğu kitaplardan çok etkilendiğim ve cidden bu yazarı da mı biliyormuş yahu diyerek şaşkınlığa uğradığım için kitapların listesini yapmaya çalıştım. Günlükte bahsettiği, üzerinde konuştuğu isimleri de tek tek yazdım. Elbette eksikler, gözümden kaçanlar olmuştur çünkü bunlar bir liste halinde değildi ve ben okudukça, elimde bir kalemle, işaretleyip yazarak listeyi oluşturdum.

Günlük içinde geçen dönemin edebiyat camiası isimleri ve Dünya Edebiyatından bahsettiği isimler;
1. Selim İleri
2. Latife Tekin
3. Enis Batur
4. İlhan Berk
5. Ahmed Arif
6. Önay Sözer
7. Attila İlhan
8. Fazıl Hüsnü Dağlarca
9. Ivan Gonçarov
10. Dostoyevski
11. Melih Cevdet
12. Lale Müldür
13. Şükran Kurdakul
14. Murathan Mungan (Cinsel tercihi sebebiyle birkaç problem olmuş ve Mungan’ın arkasında durmuştur.)
15. Güner Kuban
16. Kafka
17. Yılmaz Gruda
18. Hilmi Yavuz
19. Ferhan Şensoy
20. Fromm
21. Refik Erduran
22. Korkut Boratav
23. Ali Bulaç
24. Mehmet Ali Kılıçbay
25. Ruşen Çakır
26. Ahmet Kahraman
27. Adalet Ağaoğlu
28. Emre Kongar
29. Emil Galip Sandalcı
30. Mine G Saulnier
31. Abdurrahman Dilipak (-)
32. Sevim Burak
33. Sait Faik
34. Cemal Süreya
35. Edip Cansever
36. Aziz Nesin
37. Baudelaire
38. Oğuz Atay
39. Yusuf Atılgan
40. Nazım Hikmet
41. Necip Fazıl
42. Refik Durbaş
43. Yahya Kemal
44. Ülkü Tamer
45. Nezihe Araz
46. Uğur Kökden
47. Can Alkor
48. Ara Güler
49. Jean Genet
50. Küçük İskender
51. Azra Erhat
52. Sabahattin Eyüboğlu
53. İrfan Şahinbaş
54. Tarık Buğra
55. Kemal Tahir
56. Turgut Uyar
57. Metin Altıok
58. Vedat Günyol
59. Agatha Christie
60. Gorki
61. Mihail Şoholov
62. Ingmar Bergman
63. Luis Bunuel
64. Andrey Tarkovski
65. Tahsin Yücel
66. A. Huxley
67. Aziz Çalışlar(-)
68. Orhan Alkaya
69. Nurdan Gürbilek
70. Yılmaz Öner
71. Balzac
72. Stendhal
73. Flaubert
74. Shakespeare
75. Suphi Aytimur
76. Özdemir Nutku
77. Eliot
78. Halid Ziya
79. Şerif Mardin
80. Proust
81. A. Ş. Hisar
82. Demir Özlü
83. Fethi Naci
84. Ahmet Cemal
85. Füsun Akatlı
86. Gül Işık
87. Simone De Beauvoir
88. Umberto Eco
89. Salah Birsel
90. Özdemir İnce
91. Nietzsche
92. Ahmet İram
93. Süreyya Berfe
94. Seyhan Erözçelik
95. Tuğrul Tanyol
96. Ömer Naci Soykan
97. Susan Sontag
98. Ahmet Muhip dıranas
99. Uğur Mumcu
100. Oktay Akbal
101. Mehmet Fuat
102. Sartre
103. Aliye Berger
104. Orhan Koçak
105. Ercüment Behzat
106. Van Gogh
107. Foucault.
108. Ataol Behramoğlu
109. Tanpınar
110. Nedim Gürsel
111. Orhan Veli
112. Rilke
113. Mayakovski
114. Afşar Timuçin
115. Sennur Sezer
116. Adnan Özyalçıner
Bunlar haricinde gözümden kaçanlar elbette olmuştur.

Günlükte geçen kitapların listesi; (eksikler vardır.)
1. E. H. Carr- Dostoyevski
2. Jean Genet- Gidcometti’nin Atölyesi
3. Metin Kaçan- Ağır Roman
4. Ferit Edgü- O
5. İlhan Berk- Pera
6. J. M. Albertini- Azgelişmişliğin Mekanizması
7. Tarık Zafer Tunaya- İttihat ve Terakki
8. Tony Cliff- Rusya’da Devlet Kapitalizmi
9. Peyami Safa- Sözde Kızlar( En ucuz, en acemi, üstünkörü yapıtlarından biri diyor. Safa’yı da pek sevmiyor.)
10. Levent Köker- Modernleşme, Kemalizm, Demokrasi
11. Güner Kuban- Sevişmenin Rengi( Beğenmiyor)
12. Pierre Clatres- Devlete Karşı Toplum
13. Fazıl Hüsnü Dağlarca- Uzaklarda Giyinmek, Çocuk ve Allah
14. M. Jay- Diyalektik imgelem
15. Paul Valery- Bugünkü Dünyaya Bakış
16. Orhan Pamuk- Kara Kitap, Sessiz ev
17. J. Needham- Doğunun Bilgisi Doğumun Bilimi
18. Kürşat Bumin- Batıda Devlet ve Çocuk
19. Fromm- Sahip Olmak ya da Olmak
20. Sadri Ertem- Bacayı indir bacayı kaldır
21. Cassirer- Devlet Efsanesi
22. Yıldız Ecevit- Oğuz Atay’da Aydın Olgusu
23. Oğuzhan Akay- CinAyetler
24. Carr- Bolşevik Devrimi
25. Eric J. Hobsbawm- Devrim Çağı
26. Eric J. Hobsbawm- Kapital Çağı
27. Eric J. Hobsbawm- İmparatorluk Çağı
28. R. Jakobson- Sekiz Yazı
29. Doğu Perinçek- Stalin’den Gorbaçov’a
30. L. Benevolo- Modern Mimarlığın Tarihi
31. Julius Welhausen- İslamiyetin İlk Devrinde Dini Siyasi Muhalefet Partileri
32. Salvador Dali- Bir Dahinin Güncesi
33. Hallac-ı Mansur- Kitab’üt Tavasin
34. Proust- Swann’ların Semtinden(Hatta bu kitap üzerine konuşuyor ve Yakup Kadri ile Tahsin Yücel çevirisini kıyaslıyor.
35. Kierkegaard- Korku Titreme
36. Lyotard- Postmodernist Durum
37. Flaubert- Üç Hikaye
38. S. Zweig- Dünya Fikir Mimarları
39. Borges- Alçaklığın evrensel tarihi(Bu kitaba çok şaşırdım ve mutlu oldum. Borges’i aynı anladığımızı görmek ve kitapta da aynı hikaye üzerinde odaklanmamız ise ayrıca hoşuma gitti.
40. Ezra Pound- Konfüçyüs
41. Agatha Christie- Ackroyd’un Katili
42. Igmar Bergman- Büyülü Fener
43. Barthes- Çağdaş Söylenler
44. Bilge Karasu- Gece (Bu kitaba bir inceleme yazısı yazacakmış ama hep ertelemiş. Açıkcası merak etmiştim.)
45. Adalet Ağaoğlu- Üç Beş Kişi
46. Walter Benjamin- Parıltılar
47. Joyce- Sürgünler
48. Yıldız Sertel- Ardımdaki Yıllar
49. Jale Parla- Babalar ve Oğullar
50. Ercüment Uçarı- Ziba Sokağı
51. Karl Korsch- Marksizm ve Felsefe
52. Simone De Beauvoir- Mandarinler
53. Ahmet İnsel- Türkiye Toplumun Bunalımı
54. Ali H. Neyzi- Kızıltoprak
55. Cahit Irgat- Irgatın Türküsü
56. Şerif Mardin- Makaleler
57. Salah Birsel- Hafiyeler önde gider
58. Marcuse- Karşı devrim ve başkaldırı
59. Ömer Naci Soykan- Müziksel Dünya Ütopyasında Adorna ile Bir Yolculuk
60. Turgenyev- Babalar ve Oğullar
61. Nietzsche- Putların Alacakaranlığı
62. Daryush Shayegan- Yaralı Biliç(-)
63. Kundera- Roman Sanatı
64. Gündüz Vassaf- Cehenneme Övgü
65. Carr- Romantik Sürgünler
66. Paul Avrich- Anarşist Portreler(Bunu okumasına da baya baya şaşırdım. Kendisi de çok önemli bir eser olduğunu düşünmüş ve beğenmiş.)
67. Sade- Sodom’un 120 günü
68. Doğu Perinçek- Parti ve Sanat(-)
69. Orhan Veli- Bütün Yazıları
70. Gilles Kepel- Tanrının İntikamı
71. Nurdan Gürbilek- Vitrinde Yaşamak
72. David Dickson- Alternatif Teknoloji

Kendisi bunun daha nicelerini okumuştur..
Yanlarına (-) koyduklarımı hiç sevmemiştir. Aralarda tabi yine sevmedikleri var ama olumlu özelliklerinden de bahsediyor. Bilmediğim birçok isim vardı açıkcası böyle listelemek benim çok hoşuma gitti ve büyük bir keyifle yaptım. Hepsini tek tek araştırmayı düşünüyorum. Buraya kadar okuyan olduysa da gözlerine sağlık.

Bir garip Orhan Veli’yim

İstanbul'da Boğaziçi'nde
Bir garip Orhan Veli'yim
Veli'nin oğluyum
Târifsiz kederler içindeyim.
Urumeli hisarına oturmuşum
Oturmuş da bir türkü tutturmuşum
İstanbul'un mermer taşları
Başıma da konuyor martı kuşları
Gözlerimden boşanır hicrân yaşları
Edâlım, Senin yüzünden bu hâlim
İstanbul'un orta yeri sinema
Garipliğim, mahzunluğum duyurmayın anama
El konuşur, sevişirmiş, bana ne
Sevdâlım, boynuna vebâlim
İstanbul'da, Boğaziçi'ndeyim
Bir garip Orhan Veli
Veli'nin oğlu tarifsiz kederler içindeyim

……….

O bir garip Orhan Veli’dir… Şairdir, şiiri aşka karıştıran, şiiri çapkınlaştıran, şiiri doğa ile renklendiren, daha ilk okuldayken cümle çocukların bildiği tek şair; sıralara, defterlerimize karaladığımız dizelerin kahramanı:
Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Göz yaşlarıma...
Orhan Veli, 1914 İstanbul doğumludur. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünde okumuştur. PTT memurluğu ve milli eğitim tercüme bürosunda çalışmıştır.
Garip, Yaprak ve Varlık dergilerine kimi zaman kendi adı ile kimi zaman Mehmet Ali Sel adı ile yazılar yollamış ve yayınlatmıştır.
Şiirimizin mihenk taşlarındandır. Şayet 10 yıl daha yaşasaydı, şiirimiz daha iyi yerlerde olabilirdi.
Üretken bir insan olan Orhan Veli, ölümünden sonra arkadaşlarının anlatımına göre evini toplarlarken, diş macunun kutusu dahil bir çok yerde şiirler bulmuşlar.
Garip akımı olarak nitelendirilen türün öncüllerindendir. Oktay Rıfat, melih Cevdet Anday ve Nurullah Ataç ile garip dergisi etrafında yazılar, öyküler, şiirler kaleme almıştır.
Garip akımı veyahut diğer anılan ismi ile birinci yenilikçiler ise kısaca
Şiir de o güne kadar yer etmiş kalıplardan kurtulup, biçimciliğe, duygusallığa karşı söyleyiş, anlam, okunuş ve dinleyiş güzelliğine önem veren bir akımdır.
Toplumsal şiirin önde gelen kalemlerinden Enver Gökçe, Orhan Veli’yi her platformda aşağılar, onu sosyete bülbülü, hatun avcısı ve duyarsızlıkla suçlarmış. Orhan Veli ise Enver Gökçe’den korktuğunu şairler kahvesinde dostlarına belirtirmiş.
Tıpkı Enver Gökçe gibi Atilla İlhan da Orhan Veli karşıtıdır.
Benim okumalarıma göre ise Orhan Veli açık hava ozanı, İstanbul sevdalısı, aşka aşık, serseri ruhlu, ayran gönüllü, maymun iştahlı, seven, sevilen, güzel içen, tiryaki ve birazda berduştur.
Orhan Veli bol bol aşık olur. Küçük mutluluklar ve büyük hüzünler taşımış. Gidenlere baka kalır ve ağlayamaz.
“Bakakalırım giden geminin ardından;
Atamam kendimi denize, dünya güzel;
Serde erkeklik var, ağlayamam.”

Deniz, dağ başı, orman, ova ve bozkırlar onun şiirlerinde olmazsa olmaz metaforlardır.
Şiirin dili ve ahenk onun vazgeçilmezidir.

Ben deniz kenarındaki odamda,
Pencereye hiç bakmadan
Dışardan gecen kayıkların
Karpuz yüklü olduğunu bilirim.

Şiirleri çeşitli dillerde çevrilmiştir.1966 yılında 49 şiiri Almanya da basılmıştır.
Nasreddin hocanın fıkralarını, şiirleştirmiş ve kitap halinde basımını sağlamıştır.
Birçok yazarın kitabını çevirerek Türkçeye kazandırmıştır.
Ayrıca La Fontaine masallarını da tıpkı Nasrettin Hoca fıkraları gibi şiirleştirerek kitaplaştırmıştır.
Uçurtmaya, futbola, Galatasaray’a, içkiye, sigaraya, balık tutmaya ve kadınlara tutku ile bağlıymış.
Zeytini, domatesi, soğanı, sarımsağı ve ciğeri yemez ve sevmezmiş.
Balık, pilav, makarna, enginar ve kuru fasulyeyi severmiş.
Ateist olduğu söylenir.
Dostoyevski’nin yer altından notlar kitabı en sevdiği kitaptır.
Şiirlerinde benzetmeler ve betimlemeleri kullanmaz ve sevmez. Su gibi duru olmalıdır onun şiirleri ki okuyunca sarıp sarmalaması bundandır.
Şiirlerinde yaşadıklarını yazdığı ve önceden tasarlayıp kaleme aldığı söylenir.
Nazım Hikmet hapisteyken Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday ile birlikte üç gün açlık grevi yapmıştır.
Nazım Moskova’da iken onun kitaplarını basına göstermiş ve şiirlerini okumuştur.
Ölümünden 3 gün önce araba çarpmış, 2 gün önce çukura düşmüş ve arkadaşının evinde demlenirken bir salı günü gece 23.00 suları fenalaşmış ve kurtulamamıştır. Daha 36 yaşında hayata veda etmiştir. Öldüğünde cebinde 28 kuruş varmış.

Orhan Veli’nin son şiiri aşk resmi geçididir ve tamamlanmamıştır.
Orhan Veli’yi anlamanın en doğru hali onun şiirlerini okumakla olur, okurken dinlemek, sesine kulak vermekle olur. Gözlerini kapatarak okumak hem de. Çünkü o şiiri yazmakla yetinmemiş, bir de şiiri dinlemiş, şiire kulak vermiş:

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı
Önce hafiften bir rüzgar esiyor;
Yavaş yavaş sallanıyor
Yapraklar, ağaçlarda;
Uzaklarda, çok uzaklarda,
Sucuların hiç durmayan çıngırakları
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Kuşlar geçiyor, derken;
Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık.
Ağlar çekiliyor dalyanlarda;
Bir kadının suya değiyor ayakları;
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Serin serin Kapalıçarşı
Cıvıl cıvıl Mahmutpaşa
Güvercin dolu avlular
Çekiç sesleri geliyor doklardan
Güzelim bahar rüzgarında ter kokuları;
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Başımda eski alemlerin sarhoşluğu
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı;
Dinmiş lodosların uğultusu içinde
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Bir yosma geçiyor kaldırımdan;
Küfürler, şarkılar, türküler, laf atmalar.
Birşey düşüyor elinden yere;
Bir gül olmalı;
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Bir kuş çırpınıyor eteklerinde;
Alnın sıcak mı, değil mi, biliyorum;
Dudakların ıslak mı, değil mi, biliyorum;
Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından
Kalbinin vuruşundan anlıyorum;
İstanbul'u dinliyorum.

Gürbüz Deniz

Bu eseri okuduktan sonra Milli şairimizin gündelik yaşantısında bile şiirle konuştuğunu düşünür oldum (:

Hele ki Asım şiiri...
Yaklaşık 1 saat 30 dakikamı almıştı bu şiiri okumak. Adeta şiir ile bir roman yazmış.

Epik şiir anlayışının bayraklaşan kalemi diyebilirim. Mehmet Akif'in savaş açtığı birkaç kavram var ki, kitabı bitirdiğinizde bu kavramlara düşman kesiliyorsunuz.

Kalemimin henüz Mehmet Akif Ersoy'u inceleyecek, yorumlayacak ve aktaracak kadar tekamül yolunu aşındırmamış oluşundan haberdarım. Bu teşebbüs yalnızca his yoğunluğunun dışavurumu olabilir.

Öyleyse aşığı olduğum o muhteşem şiiri buraya bırakıp susuyorum..

Âtiyi karanlık görerek azmi bırakmak...
Alçak bir ölüm varsa, emînim, budur ancak.
Dünyâda inanmam, hani görsem de gözümle.
İmânı olan kimse gebermez bu ölümle:
Ey dipdiri meyyit, "İki el bir baş içindir."
Davransana... Eller de senin, baş da senindir!
His yok, hareket yok, acı yok... Leş mi kesildin?
Hayret veriyorsun bana... Sen böyle değildin.
Kurtulmaya azmin neye bilmem ki süreksiz?
Kendin mi senin, yoksa ümîdin mi yüreksiz?
Âtiyi karanlık görüvermekle apıştın?
Esbâbı elinden atarak ye'se yapıştın!
Karşında ziyâ yoksa, sağından, ya solundan
Tek bir ışık olsun buluver... Kalma yolundan.
Âlemde ziyâ kalmasa, halk etmelisin, halk!
Ey elleri böğründe yatan, şaşkın adam, kalk!
Herkes gibi dünyâda henüz hakk-i hayâtın
Varken, hani herkes gibi azminde sebâtın?
Ye's öyle bataktır ki; düşersen boğulursun.
Ümîde sarıl sımsıkı, seyret ne olursun!
Azmiyle, ümidiyle yaşar hep yaşayanlar;
Me'yûs olanın rûhunu, vicdânını bağlar
Lânetleme bir ukde-i hâtır ki: çözülmez...
En korkulu câni gibi ye'sin yüzü gülmez!
Mâdâm ki alçaklığı bir, ye's ile şirkin;
Mâdâm ki ondan daha mel'un daha çirkin
Bir seyyie yoktur sana; ey unsur- îman,
Nevmid olarak rahmet-i mev'ûd-u Hudâ'dan,
Hüsrâna rıza verme... Çalış... Azmi bırakma;
Kendin yanacaksan bile, evlâdını yakma!


Evler tünek olmuş, ötüyor bir sürü baykuş...
Sesler de: "Vatan tehlikedeymiş... Batıyormuş!"
Lâkin, hani, milyonları örten şu yığından,
Tek kol da demiyor bir tarafından!
Sâhipsiz olan memleketin batması haktır;
Sen sâhip olursan bu vatan batmayacaktır.
Feryâdı bırak, kendine gel, çünkü zaman dar...
Uğraş ki: telâfi edecek bunca zarar var.
Feryâd ile kurtulması me'mûl ise haykır!
Yok, yok! Hele azmindeki zincirleri bir kır!
'İş bitti... Sebâtın sonu yoktur!' deme, yılma.
Ey millet-i merhûme, sakın ye'se kapılma