Herkes yanlış kararlar alabilir, bilhassa önemli kararlar söz konusu olduğunda.
Hamlet, “İnsan ne muazzam bir eser! Aklı ne kadar yüce!"
1964’te bir gece geç saatlerde Kitty Genovese adlı bir genç kadın New York’ta arabasını park ettiği yerden evine yürüyordu. Bıçaklı bir adamın saldırısına uğradı ve bağırdı. Binanın ışıkları yandı ve saldırgan kaçtı, ancak geri dönüp kadını yeniden bıçakladı. Tekrar kaçtı, böylece kadın sürünerek oturduğu binanın kapısına dek gitme fırsatı buldu. Ancak saldırgan geri dönüp üçüncü bir hamle yaptı ve kadını öldürdü. Tüm olay yarım saat sürmüştü ve otuz sekiz kişi tarafından pencerelerden izlenmişti. Bir kişi bile müdahale etmemişti. Dahası bir kişi bile polisi aramamıştı. Çünkü herkes başkasının bişey yapmasını bekliyordu.
“İnsanlar, konuşmadan önce söyleyecekleriyle meşgul olurlar ve bu yüzden diğerlerinin katkılarını fark etmeyebilirler.”
Kalbin, aklın bilmediği amaçları vardır.
Cübbe ve üniforma giymek kısmen geleneklerden, kısmen de ritüel sevdamızdan kaynaklanır. Çoğu zaman görenleri güldürüp neşelendiren görece zararsız bir alışkanlıktır. Tehlikesi, insanların kendilerini fazla önemli görmelerine yol açabilmesi ve sosyal ayrılık yaratmasıdır.
Jaws filminde başrol, insan yiyen bir köpekbalığınındı. Filmin gösteriminin ardından, köpekbalıklarının ara sıra plajların yakınına geldiği Kaliforniya sahillerine yüzmeye gidenlerin sayısında belirgin bir düşüş oldu. Yapılan hesaplamalara göre, yüzücülerin bir köpekbalığına yakalanma ihtimalleri, sahile gelirken yolda bir trafik kazasından ölme risklerinden çok daha azdır.
Bir yönetici, kısa süre içinde mümkün olan en iyi kararı almadı diye irrasyonel olmakla suçlanamaz, zira vaktini en iyi şekilde değerlendirmiştir. Öte yandan pek çok kişi zaman darlığı çekmemelerine rağmen kötü kararlar verirler, bunun nedeni ilgili tüm etkenleri hesaba katmamalarıdır. Önemsiz kararlara fazla kafa patlatmamak akıllıca olabilir. Ancak iş dünyasındaki, tıptaki ya da siyasetteki gibi karmaşık ve önemli kararlar alınırken yeterince düşünmemek, göreceğiniz gibi, daima irrasyoneldir ve çoğu zaman felaketlere yol açabilir.
Kıssadan Hisse
1. Bir kararı topluluk içinde açıklamadan önce dikkatlice düşünün; değiştirmeniz güç olacaktır.
2. Vazgeçmek istemediğiniz bir işe kalkıştığınızda, mümkün olduğunca çok kişiye bundan bahsedin.
3. Kendinize, bir şeyi sırf başkaları yapıyor diye mi yaptığınızı sorun ve eğer öyleyse amaçlarınıza uygun mu bir düşünün.
4. Konunun uzmanı değilse, hayranlık duyduğunuz birinin tavsiyelerinden etkilenmeyin eğer uzmansa, uzmanların sık sık yanıldığını unutmayın.
5. Bir topluluğun peşine takılıp daha sakin anlarda yapmayacağınız işlere girişmeyin.
6. Etraftaki diğer insanlar gider ya da gitmez diye birine yardıma gitmezlik etmeyin.
İnsan bir kere bir görüşü benimsedi mi her şeyi bu görüşle uyuşacak ve destekleyecek bir yöne çeker. Aksi yönde daha çok sayıda ve ağırlıkta örnek olsa bile, bunları ya önemsiz görür ya da başka bir sebeple bir kenara bırakır ve reddeder.