Sultan Abdülhamit’in tarihimizdeki önemi nedir?
İlber Ortaylı: Çok önemli, otokratik modernleşmeci bir padişahtır. Sultan Abdülhamit bir Tanzimat padişahıdır ve öncelikle bürokrasiyi modernleştirmiştir. Hakikaten de şubeler artmış, personel kayıtları tutulmaya başlanmış, sicil-i ahval komisyonları kurulmuştur. Yine, okullaşma oranı artmıştır. Bütün büyük liselerin kuruluşu onun zamanına denk gelmektedir. Tanzimat döneminde saat kuleleri yapılmaya başlanmıştır. Alman antlaşmalarıyla yapılan demiryolu çok önemlidir. Yunan Muharebesi’nde o sayede orduyu Anadolu buğdayıyla besledik. Yoksa o bile Dobruca’dan, Odesa’dan gelecekti. Hat boyuna Rumeli muhacirleri yerleştirildi ki bunun getirdiği iktisadi atılım o dönem için çok önemlidir.
