Daha önce İlber hocanın ‘Tarihin Sınırlarına Yolculuk’ kitabını yorumlamıştım. Orada bahsettiğim bir çok unsurdan bahsedebilirim. Her iki kitapta da İlber hoca ile bir söyleşi söz konusu. En önemli fark bu eser yalnızca tarih değil, hayatın bir çok alanı işlenmekte. Sorulan konular üzerindeki bilgi birikimlerini kendi perspektifi ile biz okurlarına ışık tutmakta. İlber hocanın kendine has realist tarzı ve değindiği enstanteler beni esere sıkıca bağladı. İçimi ısıttığı kadar hayaller de kurdurdu. Ayrıca değinmek isterim ki; cevaplar kadar, sorulan sorular da bir o kadar önemli. Bitmesini istemediğim bir şarkı etkisi yarattı.
İncelememe İlber hocanın güzel bir tavsiyesi ile son vermek istiyorum: “Bizde kimse yerinden kıpırdamaz. Halbuki değişmeyi, değiştirmeyi bileceksin. Konforundan vazgeçmeyi göze alacaksın. Kendi dünyanı yerinden kendin oynatacaksın. Bir insanın bittiği an, miskinliğe esir olduğu andır.”
