İnsan her şeyden kopmuşken nasıl sevebilir? Bu tür bir aşk Hiç ile Her Şey araşma sıkışmış bir ruhun boşluğunu açığa vurur, hani nasıl kırık bir kalp için Don
Juanlığa soyunmak tek çaredir, işte aynen öyle.
1880 itibarıyla Engels 1 848 devrimlerinin artık anakronik bir nitelik taşıdığına ve İngiltere'deki koşulların artık hakiki bir sosyalist devrim olanağını sunduğuna inanmaya başlayacaktı. Marx'ın ölümünden üç yıl sonra, 1 886'da şunları yazıyordu: "Böyle bir anda, bütün teorisi, İngiltere'nin ekonomik tarihi ve durumu üzerine yaşamı boyunca yürüttüğü çalışmasının ürünü olan ve bu çalışmasının neticesinde, en azından Avrupa'da, kaçınılmaz toplumsal devrimin tamamen barışçıl ve yasal araçlarla gerçekleştirilebileceği tek ülkenin İngiltere olduğu sonucuna varan bu adamın [Marx] sesine mutlaka kulak vermek gerekiyor." 1890'larda Alman Sosyal Demokrat Partisi'nin parlamento seçimlerinde büyük gelişme göstermesiyle birlikte, Engels Almanya'da da aynı koşulların olgunlaştığına inanmaya başladı. Yani Engels, gelişmiş ülkelerde sosyalist reformların parlamenter demokrasi aracılığıyla hayata geçirilebileceğine inanmaya başlamıştı. Fakat Engels'in İngiltere' de bu tür bir reformu mümkün görmesinin nedeni, orada Sermaye-Ulus-Devlet sisteminin yerleşmiş olmasıydı; bu sistemin tam da kendisinin mümkün kıldığı reformlar yoluyla asla yürürlükten kaldırılamayacağını görememişti.
Kendi başına ayakta duran birini kabul etmeyip onun dışında her şeyi kabul edişlerine dikkat ediyor musun? Öyle birini hemen tanıyorlar. İçgüdüsel olarak. Ona karşı özel, sinsi bir nefretleri var. Katilleri bağış larlar. Diktatörlere hayranlık duyarlar. Suç da şiddet de bir tür bağ. Ortak bağımlılığın bir türü. Bağlara ihtiyacı var onların O kuçük, sefil kişiliklerini, karşılaştıkları her bir kişiye zorla kabul ettirmeye kalkıyorlar. Buna ihtiyaçları var. Bağımsız adam öldürüyor onları... çünkü kendilerini o adamın içinde bulamıyorlar, oysa onların bildiği tek varoluş biçimi de bu. Bağımsızlığa yönelik her türlü fikre karşı o habis direnişlerini görüyorsun Bağımsız insana karşı ne kötülüklere yöneleceklerini biliyorsun.
Sayfa 88 - Pegasus Yayınları
