Deniz Gezmiş
Deniz Gezmiş
1965'ten sonra, Türkiye'de gelişen gençlik hareketinin en önemli önderlerinden ve Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO)'nun kurucu ve yöneticilerinden Deniz Gezmiş, 27 Şubat 1947'de Ankara'nın Ayaş ilçesinde doğdu. Öğretmen bir ailenin çocuğu olması sebebiyle ilk ve ortaöğrenimini Sivas'da, liseyi
Tokat'ta Ortaokul: İlk Gazetem Yaltırık'ı Çıkartıyorum
Tokat'ta en büyük kazancım Yekta [Güngör Özden] olmuştur. Yekta ile Tokat'ta tanıştık. En eski arkadaşım Türkiye'de halen Yekta'dır benim. Yekta da Tokat Lisesi'nde. Ben ortaokul 3'deyken o Lise 1'deydi, leylîydi [yatılı]. Oradan ahbap
Deniz Gezmiş
Deniz, 27 Şubat 1947 tarihinde Ankara'nın Ayaş ilçesinde doğdu. Erzurum Ilıca İlçesi nüfusuna kayıtlı ilköğretim müfettişi olan babası Cemil Bey ve Erzurum Tortum İlçesi nüfusuna kayıtlı olan ilkokul öğretmeni Mukaddes Hanım'ın meslekleri gereği İlk ve Orta öğrenimini Sivas'ta tamamladı
Cemil Bey ve Mukaddes Hanım'ın iki oğlu daha vardır. Büyük oğulları Bora Gezmiş hukuk fakültesini eğitimini yarıda bırakarak bankacılık yapmaya başlamış, küçük çocukları Hamdi Gezmiş ise mali müşavirdir. Deniz küçük kardeşi Hamdi'nin bilim adamı olmasını istemiştir, hatta vasiyetinde bunu belirtecek ve kitaplarını kardeşine bırakacaktır.
Lise öğrenimini İstanbul'da tamamlayan Deniz, bu dönemde Sol hareketle tanıştı ve eylemlere katılmaya başladı.
1965 senesinde Türkiye İşçi Partisi (TİP) Üsküdar İlçe Başkanlığına üye oldu.
1966 tarihinde ilk gözaltıyla tanıştı. Bu gözaltı Ankara'dan İstanbul'a yürüyen ve Taksim Anıtına çelenk koymak isteyen Çorum Belediyesi temizlik işçilerinin Türk-İş yöneticilerinin protestosu esnasında gerçekleşti. 7 Kasım 1966'da İstanbul Hukuk Fakültesine kaydını yaptırdı ve kısa sürede gençlik mücadelesinde ön plana çıktı.
19 Ocak 1967 tarihinde Türkiye Milli Talebe Federasyonu (TMTF) binasının yeddi emine verilmesi esnasında çıkan olaylarda ve 22 Kasım 1967'de öğrenci örgütlerinin tertip ettiği Kıbrıs Mitingi sırasında ABD bayrağını yaktığı gerekçesi ile gözaltına alındı.
Sayfa 19 - HERDEMKitabı okudu
1968 yılında, MTTB'nin öncülüğünde bir "şahlanış mitingi" düzenlenir. Bunun üzerine 27 Mayıs Milli Demokratik Devrim Derneği "emperyalizmle işbirliği halindeki dinci gericiliğe karşı" bir araya gelme çağrısında bulunur. Bu çağrıya 20 örgüt temsilcisi katılır ve 27 Mart 1968'de Türkiye Devrimci Güç Birliği (Dev-Güç) kurulur. Yürütme kurulunda ise 27 Mayıs Milli Demokratik Devrim Derneği, FKF, DİSK, TMTF (Türkiye Milli Talebe Federasyonu) ve TÖDMF (Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu) yer alır. Aynı yıl FKF "Vietnam Kasabı" olarak bilinen Robert Komer'in Türkiye'ye büyükelçi olarak atanmasının ardından yaptığı ODTÜ ziyaretinde çok büyük bir eylem yapılır ve Komer'in arabası yakılır. ODTÜ Sosyalist Fikir Kulübü'nden yapılan açıklamada bu eylem için, "Bu gerçekten ikinci kurtuluş savaşımızın ilk meşalesiydi," denilecektir. (Odabaşı, 2017: 348)
Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF) 1960'ların başında bir yandan Türkiye İşçi Partisi'nin kurulması, öte yandan Yön dergisinin yayın hayatına başlaması, 27 Mayıs Anayasası'nın getirdiği özgürlükçü ortamda sol klasiklerin Türkçeye çevrilmesi gibi gelişmeler gençlik arasında sosyalizm fikrinin hızla yayılmasını beraberinde getirmiş, üniversitelerdeki
MTTB bu dönemde ”Anadolu Şahlamş Mitingleri" düzenoeyerek solcu öğrencilerin düzenlediği ”Doğu Mitingleri"ne cevap vermişti.
Yaşanan günler tüm dünyada solun yükselişine karşı sağ görüşün duruşunu sertleştirdiği bir dönemdi. MTTB tarafından altmışa yakın milliyetçi sivil toplum örgütü tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen ve ilki Erzurum’da yapılan; daha sonra İstanbul, Ankara ve İzmir’de gerçekleştirilen Şahlanış Mitingleri sağcı ve milliyetçi öğrencilerin gövde gösterisine dönüştü.
İsmail Kahraman’m genel başkanlığı dönemde Milli Türk Talebe Birliği (MTTB), Türkiye Milli Talebe Federasyonu (TMTF) ve Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı (TMGT) gibi büyük Öğrenci federasyonlarını görürüz.
1968 yılına gelindiğinde ise solda Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF) en etkin öğrenci birliğidir. Devrimci hareket içerisinde süren Sosyalist Devrim (SD) Milli Demokratik Devrim (MDD) tartışmaları FKF'ye de sirayet etmiş; bu gerilimlerin sonucunda FKF yönetiminde etkin pozisyona yerleşen MDD’ci grup, FKF’yi tasfiye ederek DEV-GENÇ'i kurmuştu.
Aynı yıllarda Aydın Yalçın liderliğine ODTÜ SBF’de Hür Düşünce Kulübü (HDK) kuruldu. 1959-1971 yılları arasında CIA Türkiye İstasyon Şefliği yapan Ruzi Nazar’m yakın dostu olan Aydın Yalçın'ın liderliğinde kurulan HDK’mn ilk yönetim kurulunda Hasan Celal Güzel, Melih Gökçek, Mehmet Keçeciler, Abdülkadir Aksu, Veysel Atasoy, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanı Zümrüt Zehra Selçuk’un babası Atilla Koç ve Murat Karayalçın vardır.
“Nedense bu koruma işleriyle çok yakından ilgileniyordu Yaşar Okuyan”
Yıl 1970 aylardan Aralık. Cağaloğlu’ndaki Türkiye Milli Talebe Federasyonu (TMTF) binasındayız. Erzurum’dan gelmişiz İlhami Kafkas ve Yılma Durak’la… Başında kasket, saçları üç numara, sarışın bir genç giriyor içeriye, “Arkadaş Bizim Anadolu Gazetesi’nin muhabiri” diyorlar. Fotoğraf çekmeye başlıyor. TMTF Genel Başkanı Soner Karaman “Yaşar, kötü çıkmayayım ha, dilimden kurtulamazsın, yakışıklı olsun” diyor “Olur başkan” diyor o genç gülerek, sonra da bir kaygısını dile getiriyor, aşağı katta hiçbir güvenlik önlemi yokmuş, rahatlıkla dinamit atılıp kaçılabilirmiş ya da birisi bir bomba koyup gidebilirmiş, çok dikkat etmek gerekmiş.
Aşağıda onlarca genç turizm kursuna, trafik kursuna, halk oyunları kursuna geliyor, Soner Karaman ciddiye alıyor bu kaygıyı. “Sağol, bakarız, arttırırız gözcülerimizi” diyor.
O Yaşar’ın soyadı Okuyan’dı. O Yaşar’ı ben 9 ay sonra, Ağustos 1971’de Malazgirt’te gördüm. Kasketi yoktu artık. Zaten o gün bu gündür ben onu hiç kasketli görmedim. Biz Erzurum’dan Malazgirt’e yayan giden dokuz arkadaşın anlattıklarını ilgiyle dinliyordu. Köylerdeki Kürtçü eğilimler, Türkeş’e olan nefret ölçüsündeki tepki onu kaygıya sevk etmişti. “Albay’ı (Türkeş’i) burada çok iyi korumak lazım” dedi ve bu deme doğrultusunda önlemler de alındı.
Nedense bu koruma işleriyle çok yakından ilgileniyordu Yaşar Okuyan. 1978’de de Türkeş’le Erzurum’a geldiğinde, Türkeş’in yanında yeterli koruma yok diye bizim arkadaşlarla tartışmasını anlatmışlardı bana.
GENÇLİK İÇİNDE MDD-SD AYRIŞMASI
" İstanbul'daki devrimci gençler bir yandan Türk Milli Talebe Federasyonu (TMTF) çatısı altında faaliyet yürütürken bir yandan da kendi okullarının öğrenci derneklerini sağcılara kaptırmama çabasındadır.
Deniz'de kendi okulu olan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Talebe Cemiyetine üye olur. 23 Şubat 1967'de yapılan başkanlık
Sayfa 31Kitabı okudu
İlk Devrim Şehidi: Vedat Demircioğlu
15 Temmuz 1968’de İstanbul’a gelen 6. Filo’ya karşı
protesto eylemleri düzenleyen İTÜ öğrencilerinin kaldığı
İTÜ Talebe Yurdu, 17 Temmuz’da sabaha karşı polis tarafından basılır.
Baskında birçok öğrenci yaralanırken pencereden atılan ve
komaya giren Vedat Demircioğlu, 24 Temmuz’da yaşamını yitirir.
Ve olaylar daha da büyüyerek devam
