Türkiye için, geleceğimiz için sizi en çok endişeye sevk eden sorunumuz?

Etnik sorundur. Türkiye’nin tek ciddi sorunudur. Eskiden böyle bir mesele söz konusu değildi. İslâmize bir cemiyetti. İmparatorluğun azınlıkları eski Hıristiyan memleketlerdi. Bunlar müstakil vatan parçalarıydı o imparatorluğun içinde. Bu ayaklanmalar imparatorluğu sarssa, çöküntüye götürse ve Birinci Dünya Harbi’ne zorlasa da, içeride Müslüman milletler arasında bir vahdet vardı. Lawrence ve Arab ayaklanması Birinci Dünya Harbi’nin felaketi ve zaafı içinde ortaya çıkmıştır. Bir Arab ayaklanması Birinci Dünya Harbi’ne katılmasak veya Britanya tarafında olsak ayaklanma söz konusu olmazdı. Şimdi 30 yıldır ilk defadır ki bir çatışma çıkıyor. Bunu nasıl halledeceğiz? Bu çok mühim. Halletme yolları bir yana, bazen gerçeğin bile doğrusunu söylemeye çekiniyoruz. Nedir bu çatışma; konuşalım, açıklayalım ilk önce. Doğru dürüst teşhis koyalım. Bu yapılmıyor. Ama alışıldığı gibi bir tarafı kastetmeden, BDP ve derin devleti analiz eden tekerlemeleri değil, bazı kavramları ele alalım. Herkes için geçerli bu. Mesela Türkiye mozaik denir; niye mozaik? Değil. Mozaiğin rengi olur, sağlamlığı olur. Eğer bu sizin kültürel azınlık dediğiniz gruplar içinde, bunların dili ve edebiyatını işleyen bir öncü elit grubu yoksa, muasır dönemin mozaik kültürü pek söz konusu değil. Eğitim diyorlar; o halkın istediği eğitim kurumlarını verseniz öğrencileri okutacak altyapısı hazır durumda değil. Burada mozaik söz konusu değildir. Demek ki kusur ve noksan bir tarafa ait değil. Sürekli “faşist Türkler”den bahsederek problemin çözü

Kitabı okudu

Cumhuriyet'in İlk Yüzyılı (1923 - 2023)İlber Ortaylı