İngiliz Yüksek Komiseri Sir Horace Rumbold tarafından 1921 baharında İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a yazılan raporda Kürt meselesiyle ilgili bilgilerin hazırlanmasında İngiltere'nin İstanbul büyükelçiliğinde görevli baştercümanı Sir Andrew Ryan'in önemli katkısı olmuştu.
→Raporun Kürt meselesi ile ilgili kısmı "Askeri
Sayfa 312 - İngiltere KorumasıKitabı okudu
Unutmadık! Unutturmayacağız (!) 19-26 Aralık 1978
45 yıldır kapanmayan yara: Maraş Katliamı!
Maraş’ta Alevi Kürtlere yönelik 19 Aralık’ta başlayan ve 26 Aralık 1978’de sona eren, 100'den fazla kişinin hayatını kaybetmesine, yüzlerce kişininse yaralanmasına sebep olan 'Maraş Katliamı'nın 44 yıl dönümü.
Türkiye’de 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'ne giden yolda en önemli olaylar
Kürtçe'nin dört büyük lehçesi
1.Kurmanci Lehçesi: Kürtçenin en çok
konuşulan ve en yaygın olan ana lehçesidir.
Türkiye’deki Kürtlerin büyük bir çoğunluğunun
konuştuğu lehçedir. Irak’ın Türkiye sınırına
yakın bölgelerinin neredeyse tamamında da
Kurmanci konuşulmaktadır. Kurmancinin,
Serhadi, Boti, Urfi ve Tori gibi şiveleri
bulunmaktadır. Kurmanci, diğer önemli bir lehçe
olan Sorani ile birbirine çok yakın olarak kabul
edilmektedir. Türkiye Kürtlerinin yaklaşık yüzde
doksanı, Irak Kürtlerinin yaklaşık yüzde ellisi,
İran Kürtlerinin yüzde kırkı, Suriye, Lübnan, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan
Kürtlerinin tamamı Kurmanci konuşmaktadırlar.
Tüm Kürtlerin yaklaşık yüzde yetmişi Kurmanci
konuşmaktadırlar.
2.Sorani Lehçesi: Kuzey Irak’ın orta ve doğu
bölgesinde, Erbil, Kerkük ve Süleymaniye ile
İran’ın Irak sınırındaki Kürt şehirlerinde
konuşulmaktadır. Tüm Kürtlerin yaklaşık yüzde
yirmisinin kullandığı bir lehçedir.
3.Zazaca Lehçesi: Türkiye’nin bazı Kürt
bölgelerinde kullanılan bir lehçedir. Tüm
Kürtlerin yaklaşık yüzde beş-yüzde yedi kadarı
Zazaca konuşur. Güneydoğu Toroslar hattı
üzerinde olan yerleşim bölgelerinde (Adıyaman,
Diyarbakır, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Erzincan ve
Sivas’ın bazı yerleşim yerlerinde) konuşulur.
Türkiye’de bir buçuk-iki milyon civarında
Kürdün Zazaca konuştuğu tahmin edilmektedir.
4.Gorani Lehçesi: En az konuşulan Kürtçe
lehçesidir. İran ve Irak’ın güney bölgesinde az
sayıda Kürt tarafından konuşulmaktadır. Zazaca
ile birbirine yakındır.
Atatürk'ün Kürt meselesine karşı olan çözümü
Kürt meselesi; bizim, yani Türklerin menfaatine olarak da katiyen söz konusu olamaz. Çünkü malumuâliniz bizim milli sınırımız dahilinde mevcut Kürt unsurlar o surette yerleşmiştir ki, pek sınırlı yerlerde yoğunluğa sahiptir. Fakat yoğunluklarını kaybede ede ve Türk unsurlarının içine gire gire öyle bir sınır hasıl olmuştur ki, Kürtlük namına bir sınır çizmek istersek Türklüğü ve Türkiye'yi mahvetmek lazımdır. Faraza, Erzurum'a kadar giden, Erzincan'a, Sivas'a kadar giden, Harput'a kadar giden bir sınır aramak lazımdır. Ve hatta, Konya çöllerindeki Kürt aşiretlerini de nazarı dikkatten hariç tutmamak lazım gelir. Dolayısıyla başlı başına bir Kürtlük tasavvur etmekten ise, bizim Teşkilatı Esasiye Kanunu gereğince zaten bir tür mahalli muhtariyetler teşekkül edecektir. O halde hangi livanın ahalisi Kürt ise onlar kendi kendilerini muhtar olarak idare edeceklerdir. Bundan başka Türkiye'nin halkı söz konusu olurken onları da beraber ifade lazımdır. İfade olunmadıkları zaman bundan kendilerine ait mesele çıkarmaları daima varittir. Şimdi Türkiye Büyük Millet Meclisi hem Kürtlerin ve hem de Türklerin salahiyet sahibi vekillerinden meydana gelmiştir ve bu iki unsur bütün menfaatlerini ve mukadderatlarını birleştirmiştir. Yani onlar bilirler ki, bu müşterek bir şeydir. Ayrı bir sınır çizmeye kalkışmak doğru olamaz.
Sayfa 130 - Kaynak Yayınları
