En zor işini başardıktan sonra üzerine çökecek en büyük yorgunluk; en büyük dinlenme... Uygar kişi için huzur anıdır ölüm.
Rousseau yeryüzündeki beşeri kötülüklerin ve insanlar arasındaki eşitsizliğin temellerini,özel mülkiyetin tarih sahnesine çıkışına bağlamıştır.《Bir arazinin etrafına sınır çekip "bu bana aittir"demeyi akıl etmiş ve de ona inanacak kadar saf insan bulmuş ilk kişi,uygar toplumun hakiki kurucusu oldu.
Ne zamanki bir kadını dişi değil de "kişi" olarak görürsek, işte o zaman uygar ve ahlaklı bir toplum oluruz.
Şimdi en başa güçlülerin koyduğu tek yasanın geçerli olduğu zamanlara dönelim. Aklın ışığı henüz parlamaya başlamıştı. Ve zayıflar tamamen güçlünün merhametine kalmıştı. Zayıf olan kişi daha sonra kendini nasıl savunacağını öğrendi. Bir değnek, taş, mızrak, sapan ya da yay ve ok kullanmaya başlayınca zamanla fiziksel gücün yerine akıl, savaşın ana belirleyici unsuru haline geldi. Vahşi mizaç soylu duyguların uyanışıyla aşamalı olarak yumuşadı. Ve bu sebeple yavaş yavaş devam eden süreç boyunca yüzyılların ardından muhakeme yeteneği olmayan hayvanın; vahşi kavgasından savaşçıların el sıkıştıkları, dostça konuştukları, antraklarda puro içtikleri ve tek bir işaretle ölümcül çatışmaya tekrar girmeye hazır oldukları uygar savaş dediğimiz noktaya kadar gelindi.
- Tarihçiler onlara kısaca Pagan adını vermişlerdi. Kelime anlamıyla '‘yerleşik düzen içinde kentler kurarak buralarda yaşamak alışkanlığı edinmiş topluluklar'‘ demekti. Tek-tanrıcı dinlerin ruhani önderleri ise onlara kısaca Put-Tapıcısı nitelemesini uygun görmüşlerdi. Gerçekte Paganlar günümüze kadar gelişerek ulaşmış olan evrensel nitelikteki
"Güçlü insandır uygar kişi böylece;
bu yüzden de yorgun."
“İnan bana,hiçbir uygar kişi bir zevkten dolayı pişmanlık duymaz;uygar olmayan bir kimse de zevk nedir bilmez.”
Sayfa 95Kitabı okudu
Güçlü insandır uygar kişi böylece; bu yüzden de yorgun…
Garip, ikili bir anlamı vardır gücün uygar kişi için: güç, onun en çok elde etmeye çalıştığı şeydir; çünkü ancak ona harcayarak bazen çarçur ederek o ender bilinç anlarında ulaşabileceğini bilir. Gücü, sanki, hemen elinden çıkarmak, ondan kurtulmak için elde etmek ister sanki, yorulmak için güçlü olmayı ister…
Sayfa 53