Vahiy maddesi- vahiy türleri
Vahiy türleri naslardan hareketle þöyle sýralanmýþtýr: 1. Sâdýk rüya. Allah’ýn doð- rudan veya melek vasýtasýyla rüyada pey- gamberlere ve sâlih insanlara bildirdiði va- hiy, 2. Allah’ýn perde arkasýndan peygam- berlere hitap yoluyla indirdiði vahiy. Bu tür vahiyler kalp ile deðil kulakla algýlanýr. Tûr daðýnda Hz. Mûsâ’nýn yaný sýra mi‘rac- da Hz. Muhammed’e de bu tür vahiy gel- miþtir. 3. Allah’ýn peygamberlerin kalbine ilka ettiði vahiy. Kutsî hadisler bu tür va- hiylerdendir. Resûlullah’ýn kalbine sözsüz telkin edilen mânalar ise diðer hadisleri teþkil eder (M. Abdülazîm ez-Zürkanî, I, 44). 4. Cebrâil’in aslî sûretinde Peygam- ber’e görünerek teblið ettiði vahiy. Hz. Mu- hammed’e Hira daðýnda ve mi‘rac esna- sýnda me’vâ cenneti yanýndaki sidretü’l- müntehâda iken gelen vahiy bu türden- dir. 5. Cebrâil’in kendisi görünmeden Re- sûl-i Ekrem’e teblið ettiði vahiy. Bu tür vahiy Resûlullah’a çan sesine veya arý vý- zýltýsýna benzer sesler aracýlýðýyla gelmiþ- tir. 6. Cebrâil’in insan þekline girerek teb- lið ettiði vahiy. Cebrâil ashaptan Dihye b. Halîfe el-Kelbî sûretinde Hz. Peygamber’in yanýna gelerek ona vahiy teblið etmiþtir. Bu tür vahiylere açýk (zâhir/celî) vahiy denir. Ay- rýca âlimlerin yaptýðý ictihadlar da ilham mânasýnda bir tür vahiy kabul edilmiþ ve buna gizli (bâtýn/hafî) vahiy denilmiþtir (Ah-med b. Muhammed el-Kastallânî, I, 58-60; Âlûsî, XVII, 184; Elmalýlý, V, 4256-4260).
Sayfa 441
