Fakat bir şey muhakkak idi Protestanlığın doğuşu ile Hıristiyan Dünyası'nın önceki birlik ve bağlılığı kopmuştur. İsa'nın kilisesi, Katolikliğe ve Protestanlığa ayrılmıştır. Bu nifaktan faydalanan kabile milliyetçiliği Hıristiyan Dünyası'na ve Hıristiyan mânevî hayatına sızdı. İlerleme ve aydınlatma vaatleri altında, insanlık kurtuluşu için haykırmaya başladı.
İlerlemenin baş temsilcisi Voltaire bile, bu kurtuluşu hayatî bir tehlike olarak vasıflandırıyordu. Hayırseverlik kisvesi altında Hıristiyanlık, Yahudi kurtuluşuna yardımcı olmaya başlamıştı. Bunun bir gün Hıristiyanlığın, yani Katolikliğin, Protestanlığın, Ortodoksluğun ölümü demek olduğunu görmemek imkânsızdı
