Toprak hem Ana hem Baba
Toprak Ana Uzun zamandır bu kadar hüzünlendiğimi, kederlendiğimi hatırlamıyorum. Şavaşı ve sonrasında bıraktığı yıkımı cephe hattı, silah sesleri, ölüm, top, tüfek ve daha birçok savaş materyali olmadan okumak ve adeta seyretmek muazzam bir tecrübe...
Biz hep askerler ve onları halet-i ruhiyeleri üzerinden savaşa dair çıkarımlar ve okumalar yaparız. Ama büyük usta Aytmatov bizi bildiğimiz ama hiç duymadığımız ve okumadığımız bir yere götürüyor...
Hayatın ve yaşamın şavaşa rağmen akmaya devam ettiği ve etmeye mecbur olduğu yere cephe gerisine ....
2. Dünya şavaşı sırasında savaşa çok uzak bir köye gidiyoruz. Hasat zamanı gelen bir haberciyle değişen köyün ve insanların kaderi...
Kime yanalım gencecik evlatlarını ve dağ gibi kocasını cepheye gönderen Tolganay teyzeye mi yanalım. Yoksa tarlalarda atıl kalan ekinlere mi, yoksa yarım kalan hayallere mi?...
Hasılı savaşın arka planında insanların hayatına dokunan yazar muazzam bir portre çiziyor. İçiçe geçmiş hayatların savaşla nasıl bir drama dönüştüğü gözler önüne seriyor...
Aytmatovun eserin içinde şöyle bir pasaj var dikkate şâyan.
-" yalnız, her yetişkin insanın aklının ereceği bir öykü değil bu. Onu yürekten anlamak, ta içten dıymak gerek." der.
Savaş görmeyen, evinin çatısına bomba düşmeyen, çocuğunu kocasını eşini evini yurdunu kaybetmeyen zor anlar.
Bunu filistini kardeşlerimiz. Suriyeli dostlarımız iyi anlar.
Biz sadece okuruz....
"biz odun değiliz,
ateşte yanalım.
biz adem'iz,
adem'den Ahmed'e giden yolda.
ve ademler içten içten yanıyor..."
