11 Aralık 1918’de Kislovodsk’ta doğdu. Babası o doğmadan önce hayatını kaybettiğinden öğretmen olan annesi tarafından yetiştirildi. Rostov Üniversitesi’nde matematik bölümünü bitirdi. İkinci Dünya Savaşı’na topçu olarak katıldı. 1945’te yazdığı bir mektupta Stalin’i eleştirdiği için sekiz yıl hapis ve üç yıl sürgün cezasına çarptırıldı. Mahkûmiyeti boyunca iki kere kanser ameliyatı geçirdi. 1956’da serbest bırakılıp Ryazan’a yerleşmesine izin verildi. Burada matematik öğretmenliği yaptı. 1962’de, Stalin döneminin çalışma kampı koşullarını eleştirdiği İvan Denisoviç’in Bir Günü’nü yayımladı. Roman, toplumda büyük tepkiye yol açtı ve kısa süre sonra SSCB hükümeti tarafından toplatıldı. Soljenitsin 1970’te Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü fakat SSCB’nin baskısından korktuğu için ödül törenine katılamadı. 1973’te Fransa’da basılan, SSCB’nin tutuklama, sorgulama ve infaz yöntemlerini anlattığı Gulag Takım Adaları, vatana ihanetle suçlanmasına ve tutuklanmasına sebep oldu. Vatandaşlıktan çıkarılarak ülke dışına sürüldü. Önce İsveç’e giderek Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldı, ardından ABD’ye yerleşerek yazmaya devam etti. Sovyet hükümeti vatandaşlığını iade edince 1994’te Rusya’ya döndü. 3 Ağustos 2008’de Moskova’da hayatını kaybetti. Diğer önemli eserleri şunlardır: Ağustos 1914, Kreçetovka İstasyonu’nda Bir Olay, Rus Sorunu.
Kolay kazanılan paranın değeri yoktur, insana kazanmış olmanın zevkini vermez. Eskiler boşuna dememişler. "İnsan karşılığını vermediği şeyin değerini bilmez." diye...
Sabah sabah iş başı yapmak yok mu ya, bundan daha berbat bir şey yoktur. Ayaz, karanlık, karınlar aç, koskoca bir günün başlangıcı. İnsanın dili ağırlaşır, canı konuşmak istemez.
Yalan söylediklerini biliyoruz.
Yalan söylediklerini biliyorlar.
Yalan söylediklerini bildiğimizi biliyorlar.
Yalan söylediklerini bildiğimizi bildiklerini biliyoruz.
Ama hâlâ yalan söylüyorlar.
Topal Eşek Hikayesi
Cambazın biri, eşeği yularından çekip gelmiş pazara.
Bir diğer cambaz yanaşmış yanına sormuş:
- Kaça bu eşek?
+ Bin lira!
- Aldım gitti, ver elini helalleşelim!
O sırada birkaç kişi alıcının kulağına fısıldamış: “yahu görmüyor musun, bu eşek topal. ondan ucuza verdi!”
- O eşek topal değil, tırnağının arasına taş kaçmış.
Bunun hayatınızın dönüm noktası olduğunu söyleyeyim mi?
Yıldırımın dosdoğru size çarpmasından başka bir şey olmadığını bildireyim mi?.."
Yakın tarihe ışık tutan bu muazzam eser, yer yer içinize işleyen cümlelerle, tarifi olmayan bir öfkenin buğusu eşliğinde alıp götürüyor sizi.
Soljenitsin anlatırken, onunla adım adım ilerlediğinizi
BÜTÜN YAŞAYAMADIKLARIMIN ACEMİSİYDİM,YAŞADIM, USTALAŞTIM VE YAŞAYAMADIKLARIMA ACEMİ KALDIM
"Desene yaşam tekrarlardan oluşuyor…
Tekrarlardan değil, dedi; tekrarların tekrarından"
Hasan Ali Toptaş
Ivan Denisoviç Şukov.
"Şukov'un cezasında buna benzer üç bin altı yüz elli üç gün vardı. Kalk vuruşlarından ışıklar sönene
Baskıcı yönetim, savaş, hüküm giymiş insanlar...
Okurken insanın bulunduğu şartlara uyum sağlama ve kişiliğini koruma ikilemini empati kurarak derinlemesine hissedebilirsiniz. Bazen çizginizi korumak pek mümkün olmayabilir ve bazı durumları gerçekten anlamak için illa yaşamak gerekir.
Yıllar önce yine okumuştum ama içeriğini bırakın okuduğumu bile unutmuşum. O zaman okurken bazı yerleri tırnak içine almışım ama bu sefer okurken başka kısımlar ilgimi çekti. Aynı insanın(aslında değişiyoruz aynı da değiliz), aynı kitabı okuduğunda bile fikirleri, beğenileri değişiyor buna tanık oldum bizzat.
Farklı bir yayından okuyabilirsiniz çeviriyi beğenmedim maalesef.