Mussolini, 1926'dan 1937'ye kadar hapiste en zor koşullarda tuttuğu Gramsci için, "bu beynin çalışmasını yirmi yıl durdurmalıyız" demişti. Ama onbir yıllık cezaevi yaşamında bu büyük beynin işlemesi hiç durmadı. 32 parçadan oluşan Hapishane Defterleri’ni yazdı. Belki de insanlık tarihinde, son nefesine dek kendi özel yetileri ile amansız yazgısı arasında, çalışmak, öğrenmek ve savaşmak isteyen onurlu bir insan ile onu yavaş yavaş yitirip tüketen hoyrat ve kaba güç arasında böylesine acıklı bir mücadele örneği yoktur.
