Prof. Dr. Tevfik Güran İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Tarihi Anabilim Dalı öğretim üyesidir. Aynı anabilim dalının bir süre başkanlığını da yapan Güran, Osmanlı ekonomik ve sosyal tarihiyle ilgili lisans ve lisansüstü düzeyde çeşitli dersler veriyor.
Orta Çağ’da en etkin silah öldürme kapasitesi sınırlı olan kılıçtı. Savaşın yol açtığı asıl yıkım, açlığa ve bunun sonucunda da salgın hastalığa neden olmasından kaynaklanıyordu. Orta Çağ savaşçılarının hijyen koşulları olağanüstüyü kötüydü. Bu nedenle de salgın hastalıklar, savaşların son derece yaygın bir yan ürünüydü. Ordular savaştan çok salgınları yayarak ölüm oranları üzerinde etkili oluyordu. Savaşlarda ürünlerin, hayvan sürülerinin ve tarım aletlerinin yağma edilmesi ise açlık ve kıtlığı beraberinde getirerek yaygın şekilde ölümlere yol açıyordu. Savaşlar, sermayeyi yok ettiğinden sağ kalanlar büyük bir açlık ve kıtlıkla karşı karşıya kalıyorlardı.
Bazı Avrupalı toplumbilimciler tarihin pasif aktörlüğü rolüne layık gördükleri Asyalı toplumları toprak mülkiyetinin, rasyonel pazar organizasyonunun ve bürokratik yönetim şekillerinin gelişmediği, değişme dinamiğinden yoksun topluluklar olarak niyelendirmişlerdir. Doğu devletlerinde tarım için vazgeçilmez olan sulama sistemlerini kontrol eden yöneticilerin toplumu tam bir baskı altına alarak kişisel teşebbüsün ve temsili kurumların gelişmesine izin vermedikleri de ileri sürülmüştür. “Doğu despotluğu” olarak nitelenen ve sosyo-ekonomik gelişmeyi engellemekle suçlanan bu yönetim modeli, Avrupalı güçlerin Asya toplumları üzerinde kurmaya çalıştığı hegomanyanın bir gerekçesi olarak kullanılmıştır. Oysa modern zamanlar öncesinde en gelişmiş ve en uygar bölge olan Asya, 19. yüzyıla kadar üretim ve ihracat kapasitesi itibariyle dünya ekonomisinde Avrupa’dan çok daha önemli bir yere sahipti. Dünya mal ve kıymetli maden hareketleri Asya’nın ticari dinamizminin ve ekonomik gücünün açık bir göstergesiydi.
İlk sanayileşen ülkelerin İngiltere ile sosyal ve kültürel özellikleri itibariyle en çok benzeyen ülkeler olması bir tesadüf sonucu değildir. Bu durum sanayileşmenin teknolojik olmaktan çok sosyo-kültürel bir değişim hadisesi olduğunun bir göstergesidir.
Şarlman Avrupa'da ilk gümüş parayı bastığında, Çin'de kağıt para kullanılıyordu. Manyetik pusula bir Çin buluşuydu. Çinliler Batı'dan çok daha önce yüksek bir bilimsel ve teknolojik gelişme düzeyine ulaşmışlardı.
Diğer bir problem savaş tazminatı meselesiydi. Fransa ve İngiltere, Almanya’dan yalnız sivil şahıslara verilen zararları değil, tüm savaş masraflarını da ödemesini istiyorlardı. Tazminat miktarı 33 milyar dolar olarak belirlendi.
Alan ile ilgilenenlerin ve iktisat ogrencilerinin cok faydalanacaklari onemli bir kaynak. Dunya iktisat tarihinin kronolojik bir ozeti gibi dusunulebilir. Ilk caglardan 20. Yuzyila kadar onemli iktisadi olay ve kavramlara yer verilen onemli bir eser. Okumasi kolay gibi gorunse de sık sık geri donuslere ve tekrar okumaya ihtiyaç duyacaksiniz.
İktisat TarihiTevfik Güran · Der Yayınları · 201737 okunma