Akış
Ara
Mesajlar
Bildirimler
Kaydedilenler
Ne Okusam?
Profil
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.17
Ermeni Sorunu Doğu Sorunu’nun bir yanıydı ve onun başlıca özelliklerini aynen taşıyordu: Osmanlı İmparatorluğunda baskı altında tutulan bir azınlık, kültürel Rönesansın gelişi, Balkan ayaklanmaları örneği, Osmanlı İmparatorluğunun kendisini çağdaşlaştıramaması ve Avrupa devletlerinin rekabeti.
Komünist Parti Manifestosu’nun Ermenice çevirisinin yayımı 1894’te başlamış, ama tamamlanamadan kalmıştır.
içinde boğuluyordu:
“devrim”, “özgürlük”, “despotluk”, “barbarlık”, “yoksulluk”, “aşağılanma”, “fedakârlık” ve “sosyalizm” gibi kelimeler düzenli olarak tıpkı sihirli sözler gibi durmadan tekrar.
Sayfa 24 - Iletişim YayınlarıKitabı okudu
Kafkasya Ermenileri, millî hareketin evrimineterimin geniş anlamıyla sosyalizmi dahil ettiler. Buna Marksizmi de kattılar. Fakat Gürcüler arasında hızla yayılan Marksizm, Ermeniler arasında yavaş ilerledi ve ancak
Ermenistan’ın Sovyetler Birliği içine alınmasından sonra,
resmî ideoloji olarak kendini zorla kabul ettirdi.
Sayfa 10 - Iletişim YayınlarıKitabı okudu
Ermeni Sorunu’na sosyalizmi ilk sokanlar, Kafkasya Hınçak- ları idi. Asgari programlan Türkiye Ermenileri için, “devrimci başkaldın eylemleri” aracılığıyla “geniş bir demokrasi,
siyasal özgürlük ve millî bağımsızlık öngörmesine karşılık,
azamî programlan insanın insan tarafından sömürülmesine
karşı çıkıyor ve “Ermeni halkı ve anayurdu için... istikbaldeki amaç” olarak sosyalizmi gösteriyordu.
Sayfa 20 - Iletişim YayınlarıKitabı okudu
Türk yetkililerinin onayıyla, göçebe güney Kürtlerinin (mevsimlik) hareket alanları kuzey ve kuzeydoğu yönün de gitgide daha çok genişletildi. Göçebe ve yarı-göçebe Kürtler, Muş ve Van yöreleriyle Ağrı Dağı çevresinde kışlıyor, yerleşik halkların köy ve kasabalarını işgal ediyorlardı. Ermeni köylülerden erzak ve haraç istiyorlar; onları kendi korumalarını [hafir] satın almaya zorluyor, herhangi bir cezaya çarptırılmadan mallarını yağmalıyor, kadınlarını ve sürülerini kaçırıyorlardı.Ermeni köylü ve zanaatkârının olağan tepkileriyse kaçmak ve İstanbul’a, İzmir’e, Transkafkasya’ya göçmekti.
Marx’la Engels’in Osmanlı lmparatorluğu’nun bütünlüğüne karşı mücadele etmektense, Çarlığa karşı mücadele etmek gerektiği yolundaki derslerine sadık kalan Karl Liebknecht, Ermeni devrimcilerin objektif açıdan Anadolu’da Rus yayılımcılığının ajanları olduğundan kuşkulanıyordu. Fakat devrimciler Rosa Luxemburg’un desteğine sahiptiler. O, Marksist tezi başaşağı etmiş ve Osman lmparatorluğu’nda sosyal demokrasinin gelişmesinin başlıca ön-koşulu olan ekonomik ve toplumsal güçlerin gelişmesinin millî hareketten ve Hıristiyan halkların kurtuluşundan geçtiğini göstermişti.
Ermeni Sorunu’na sosyalizmi ilk sokanlar, Kafkasya Hınçakları idi. Asgari programlan Türkiye Ermenileri için, “devrimci başkaldırı eylemleri” aracılığıyla “geniş bir demokrasi, siyasal özgürlük ve millî bağımsızlık öngörmesine karşılık, azamî programları insanın insan tarafından sömürülmesine karşı çıkıyor ve “Ermeni halkı ve anayurdu için... istikbaldeki amaç” olarak sosyalizmi gösteriyordu.
Gerçekten, Rusların Gürcülere karşı güçlükle kazandıkları zafer, 1864’ten sonra yarım milyon kadar Kafkasyalı Müslümanın (Çerkesler, Abhazlar, Ubıhlar vb.) Osmanlı İmparatorluğu’na göçmesine yol açmıştır. Bunlar, sınır boylarındaki vilâyetlere ve Kilikya’ya kadar içerilere yerleştirildiler. Arkalarından, Avrupalı muhacirler geldi. Her iki grup da, çoğu kez Ermeni reayanın topraklarında iskân edildi.
1856 Hatt-ı Hümâyunu Osmanlı İmparatorluğunun Müslim ve gayri Müslim bütün uyruklarının yasa önünde eşitliğini ilân etmişti, ama bunun Anadolu eyaletlerinde pratik bir uygulaması yoktu. “Millet Nizamnamesi” ile “Millî Meclis” gerçek reformlar olmasına karşılık, bunlardan asıl yararlananlar İstanbul’daki Ermeni rahiplerle burjuvaziydi; Ermeni köylülüğünün kaderi, bütün Anadolu köylülüğününki gibi kötüleşmeye devam etti.