Arkadaş, yoldaş! Ey vatandaş uyan!
Yatma artık, yeter... Değişti zaman:
Sıyrılır bak, yavaş yavaş zulmet,
Bari dan yıldızından al ibret!
Ne diyor bak, o pembe çehreli nur?
Seher olmuş, demek güneş doğuyor.
Azıcık varsa hissü vicdanın,
Kalk, uyan! Sönmemişse imanın.
Kalk, uyan! Gör ne fikre hadimsin?
Kimlerin oğlusun, nesin,
Hüseyn Cavid - QADIN
Qadın, qadın?! Onu duymaq, duyurmaq istərkən
Yaxar düşüncəmi bir şölə, bir zəhərli dikən.
Bütün həyatı çiçəkləndirən fəqət o... niçin,
Niçin əzilsin o, bilməm niçin sürüklənsin?!
Qadın-günəş, çocuq-ay...nuru ay günəşdən alır,
Qadınsız ölkə çapuq məhv olur, zavallı qalır.
Qadın əlilə fəqət bəxtiyar olur şu cihan.
O bir mələk...onu təqdis edər böyük yaradan.
O pək sevimli, gözəl, incə, nazlı bir xilqət,
Onun ayaqları altındadır fəqət cənnət:
Qadın gülərsə şu issız mühitimiz güləcək,
Sürüklənən bəşəriyyət qadınla yüksələcək.
'Еşqdən başqa hər nə varsa əvət,
Tövbə, min tövbə!.. еylədim nifrət.
İştə mən naili-vüsal oldum,
Aradım nuri-həqqi ta buldum.
Gеdiniz gərçi hiylə, ya təzvir
Sizcə xoş... Bəncə еşq yüksəkdir!..'
/H.Cavid 'Şeyx Sənan' (1914) faciəsindən bir hissə.