Cumhuriyet öncesi dönemde köyü yöneten Muhtar Sefer'in babası Hıdır'a referanslar vardır, fakat daha önceki sistemin şimdiki sistemden daha az yozlaşmış, doğaya daha yakın veya daha ideal olduğuna dair hiçbir işaret yoktur - buna karşın İnce Memed 1, Dikenlidüzü'nün beş köyünün, bütün köylüleri yarıcı yapan ve o bölgeden ayrılmalarını bile yasaklayan Abdi Ağa gibi zalim bir kişinin her zaman mülkü ve tahakkümü altında olmadığını spesifik olarak anlatır. Kanaatimce Yaşar Kemal, köylüler gerçek dünyada fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaya çalıştığında karşı laştıkları sosyal ve bireysel sorunlara ideal çözümler sunmaktan kaçınmak amacıyla böyle düşünceleri genel olarak Dağın ôte Yüzü üçlemesinden ve özellikle de üçlemenin birinci cildinden çıkarır.
Böyle yaparak Yaşar Kemal sadece sömürünün fi ziksel etkilerini değil, fakat ayrıca ekonomik zorunluluk ve sömürünün sosyal ve psikolojik etkilerini de gözlerimizin önüne serer.
Sayfa 235 - YKY yayınları subat 2017