Baruch Spinoza
Yazar
BEĞEN
TAKİP ET
8.8
591 Kişi
2.082
Okunma
782
Beğeni
26,8bin
Gösterim
Tam adı
Benedictus de Spinoza, Bent d'Espiñoza
Unvan
Hollandalı filozof ve yazar
Doğum
Amsterdam, Hollanda, 24 Kasım 1632
Ölüm
Lahey, Hollanda, 21 Şubat 1677
Yaşamı
Baruch Spinoza (d. 24 Kasım 1632, Amsterdam – ö. 21 Şubat 1677, Lahey), Benedictus de Spinoza veya Bento d'Espiñoza olarak da bilinmektedir. René Descartes ve Gottfried Leibniz ile birlikte 17. yüzyıl felsefesinin en önde gelen rasyonalistlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Zamanında anlaşılmayan pek çok filozof gibi Spinoza da yanlış anlaşılmanın ve doğru anlaşılmamanın muhatabı olmuş, tuhaf bir çelişkiyle hem en büyük din düşmanlarından biri sayılmış, hem de eserinin temel kaynağının Tanrı sevgisi olduğu söylenmiştir. Bunlarla birlikte Spinoza'nın tam bir bilge yaşamı yaşadığı belirtilebilir. En büyük eseri Ethica adlı kitaptır.
İncelemeler
342 syf.
·
29 günde
·
Beğendi
·
9/10 puan
insan , insan için tanrıdır !
Spinoza ‘nın “ Etika “ kitabı; insanın kendi özünü tanıması ve bilmesi ile, Tanrı’yı tanıma yolunda yaptığı meşakkatli yolculuktur.
Etika kitabı, 5 bölümden oluşmaktadır.
1’inci bölümde: Tanrıyı tanıma konusunu irdelemektedir.
Tanrı’nın; ezeli, ebedi, tamamlanmış, eksiksiz, mutlak akıl özelliklerinde olduğunu açıklamaktadır. Tanrı’nın insanı diğer canlılardan farklı olarak, kendi ruhundan ve aklından suret şeklinde yarattığını, insanın ruh ve aklı sonsuzluğu işaret ettiğini, insanın da diğer şeyler gibi doğanın bir parçası olduğunu, ruh ve aklından tanrı bilgisine ulaşabileceğini, yani insanların ruhu ile , Tanrı’nın mutlak şekilde varıldığını kanıtlamıştır. Tanrı vardır. Doğaya içkindir. Tanrı, insanlardan hiçbir şey beklemez. İnsanların yaşamlarına karışmaz. Çıkarcı bir tanrı değildir Spinoza ‘nın tanrısı.
Semavi dinlerde olduğu gibi bir zorlama yoktur. Karşılıklı anlaşma ve çıkar ilişkisi kurulmaz.
Sadece insan ruhunu ve aklını geliştirerek, Tanrı’nın bilgisine ulaşabilir, yükselebilir. İnsan ruhları birleşerek tanrıyı oluşturur. Yani tanrı insanın kendisidir, kendi ruhu ve aklıdır. Çünkü insan Tanrı’nın bir parçasıdır.
Burada tanrı mekaniktir.
Bu bölümde; Tanrı’nın varlığını ve nasıl olması gerektiğini tanımladık.
2’nci bölümde: ruhun tabiatı ve kökü incelenmiştir.
Ruhun esas itibariyle kökü, tanrıdan gelir. Yaşaması, kendini tanıması, gelişmesi için bedene ihtiyacı vardır. Bedenle birdir ve ayrılmazlar.
Ruh duygulanış olarak, sevgi, arzu ve keder şeklinde duygulanır. Tanrı uzamlı, düşünen ve de sonsuz bir varlıktır. Ruh, bedende neler varsa ona göre duygulanır. Ruh beyin gibidir. Çeşitli duygulanım yöntemleri vardır. Bu bölümde ayrıntısıyla anlatılmaktadır. Doğada ne varsa, ruh ve beden ona göre düşünür, yaşar, kendini korur. Tanrı kendisini, insana verdiği ruh ve akıl ile gösterir.
3’üncü bölümde: Duygulanışların kökü ve tabiatı üzerine irdelenmiştir.
Ruh, beden ile duygulanır. Bedensiz ruh hiçbir şekilde yaşayamaz. Beden dış ve iç etkene göre duygulanır. Ruh ve beden; arzu, sevinç ve de keder şeklinde duygulanır. Arzu, bir şeyi istemek, onun için hayal kurmak, ruhun ve bedenin ihtiyaçlarını karşılamak için arzu duyar. Sevinç, ruhumuz ve bedenimizi yükseltir, hayata anlam katar.
Keder ise, ruh ve bedenimizi olumsuz yönde etkiler.
4’üncü bölümde: İnsanın köleliği veya duygulanışların kuvvetleri konusunu incelemiştir.
İnsanın, kölelikten kurtulması için, ruh ve beden duygulanış olarak aklın düsturuna ve tabiatın düzenine göre yaşarsa, ancak o zaman kölelikten kurtulabilir, kendini tanıyabilir ve de kendini gerçekleştirebilir. Ancak insanlar her zaman esaret altında yaşamıştır. Çünkü aklını kullanan ve tabiata göre yaşayan çok az insan vardır der Spinoza.
5’inci bölümde ise: Zihin gücü ve insanın hürlüğünü incelemiştir.
Spinoza, ruhun gücünü veya aklı tetkik ederek, aklı ruhun gücü ile aynı saymamış, fakat asıl ruhla aynı sayılmıştır.
Bireyi ruh ve beden ile bir bütün olarak, ruhu bedenden ayırmayarak descaretes ‘çılardan ayrılır.
Stoacılara göre, insan iradesini, mutlakiyetini ön planda tutar.
Ruh gücünü; hür ve akıllı bir varlık olarak artırır. İnsan tikel bir varlık olsa da, ruhu Tanrı’nın bir parçası olduğu için asla yok olmaz.
Etika sonuç olarak; doğada hiçbir yaptırım gücü kabul edilemez. Çünkü bizi en yüksek ahlaklılığa çıkarmak için, gerçekten bizim olan feda edilecek hiçbir şeyimiz yoktur. Hele ki, tabiatımızın gelişmesine engel olan bir kanuna boyun eğme hiç de kabul edilemez. Hürriyet kazanılır, satın alınmaz. Ezeli hayata sahip olmak için İsa, Allah’ın oğludur, diye inanmak lazımdır diyordu Saint Paul.
Spinoza diyor ki, biz tanrıyız.
İşte böyle bitiyor kitap.
Semavi dinlerden, çok büyük farkını görüyorsunuz Spinoza ‘cılıkta .
Çünkü panteizm ‘de çıkar yok.
Ruhun gelişmişliği ve aklın düsturuna göre yaşamak var. Tanrı ile anlaşma yok.
İncelemeyi yaparken çok zorlandım, çok!
Olsun. Bilgi ve düşünce için ter akıtmak çok önemli. Ruh ve aklımı geliştirmeliyim.
Kitap çok zor. Çok okumanız ve düşünmeniz gerekir.
Şiddetle siz değerli okurlara ( tanrılara ) tavsiye ediyorum.
Sevgi ve saygılarımla.
Okuyacaklarıma Ekle
342 syf.
·
49 günde
·
Beğendi
·
8/10 puan
Ethica'yı okumak isteyenlere bu çeviridense, Kabalcı Yayınları'ndan çıkan Çiğdem Dürüşken'e ait olan çeviriyi tavsiye ederim, çünkü eserin ana dili olan Latince'den direk çeviridir. Hilmi Ziya Ülken'in bu çevirisi ise Fransızca kaynaktandır. Ayrıca Ethica'yı okumadan önce Spinoza'yı tanımanızı şiddetle tavsiye ederim.
Okuyacaklarıma Ekle
96 syf.
·
1 günde
·
Puan vermedi
Derli toplu ve oldukça başarılı aforizmalardan oluşuyor. Yalnızca pek çok açıdan ve özellikle içerik açısından çok sık tekrara düştüğünü düşünüyorum.
Okuyacaklarıma Ekle
342 syf.
·
10/10 puan
Beş ana bölümden oluşan müthiş bir Spinoza eseri. Kropotkin ve Spinoza lafı hiç eğip bükmeden, başladığı paragrafın başında ne diyorsa sonunda da dediğini çok sağlam bir şekilde bağlamaları çok hoşuma gidiyor. Bir şey söylüyor ama onu da temellendirerek, kanıtlayarak ve daha önemlisi düşündürerek söylüyorlar. Okuyanı ya sorgulayarak muhalif olur yazara ya da sorgulayarak yazarı benimsemeye başlar. Ancak sorgulayarak... İşte bütün mesele burada. Spinoza'nın zaten hemfikir olunsun diye yazmadığı alenen ortada olduğu için insanı düşünmeye sevk eden felsefi eserlere bayılıyorum. Laf aramızda haz duyuyorum.
İçeriğine derinlemesine girip çok şey yazmak isterim ama okumayanlar vardır. Merak uyandırması açısından ana başlıkları şöyle bir sıralayayım ilgisini çeken alıp okusun.
- Tanrı hakkında
- Ruhun tabiatı ve kökü üzerine
- Duygulanışların kökü ve tabiatı üzerine
- İnsanın köleliği üzerine
- Zihin gücü ve insan hörgücü üzerine
Okuyacaklarıma Ekle
159 syf.
·
1 günde
·
Beğendi
·
8/10 puan
*Kısa İnceleme*
Yazara ait olduğu tartışmalara yol açan bir eser olsa da anlatım dili olarak fena değildi. İşlediği konular da yine tartışma ve politik olunca yani çok da sorgulayamıyorum kaç yüzyıl geriye nasıl gideyim ki?
‘Töz’ kavramı üzerinden ilerliyor kitap. Hatta bir bölümde sonlu tözün olamayacağını ispat ederken diğer bölümde de olabileceğini ispatlıyor. İlginç.
Sanırım bu karşıtlıklar kitap hakkında söylentileri de çıkarmış olabilir. Spinoza anlamadığımı fark ettim. Anlayacağımı düşündüğüm bir zamanda tekrar okuyacağım. Esen kalın efendim. Hepimize iyi okumalar dilerim..
Okuyacaklarıma Ekle
510 syf.
·
37 günde
ethica nın etkileri
Kitabı okumaya 3. Bölümden başlamıştım ve uzun süre devam etmedim. Her şeyin bir doğru anı vardır ama hep aklımın bir köşesinde okuma fikri kaldı. Belki de her yerde anlaşılmasını zor olduğunun söylenmesi beni biraz korkutmuş da olabilir. Ancak lafı uzatmadan söylemeliyim elimden bırakmak istemediğim, hatta okurken didik didik ettiğim, bırakın uykumun gelmesini uykumu kaçıracak kadar zihnimi açan bir kitap oldu. Yavaş yavaş hiç acele etmeden yan kaynaklar da takip ederek hala okumaktayım. Oldukça büyük bir emek sarf edilerek okunmalı. Şunu net olarak söyleyebilirim bu ana kadar okuduğum kişisel gelişim kitaplarının hepsini çöpe attım. Ethica hepsine bedel ve mutlaka okunmalı. Başka söze gerek yok zaten bir kez okunduğunda dönüp bir daha bir daha okumak ister okuyucu.Bende böyle bir etki bıraktı.
Kitaptan bir alıntıyla son noktayı koymak istiyorum;
" İnsandan daha mükemmelini tanımadığımıza göre, hepimiz ne denli becerikli ve yetenekli olduğumuzu ancak insanları kendi akıllarının hükümranlığında yaşamasını sağlayacak şekilde eğiterek gösteririz.
S.404/
Okuyacaklarıma Ekle
342 syf.
·
Beğendi
·
5/10 puan
Felsefe denilince "kanıtlama" çok uzak bir basamak ama Spinoza düşüncelerinde ikna ediciliği ile bunu "kanıtlama" aşamasına sizi getiriyor.
Ağır ve bir o kadar da ön donanım gerektirdiği de kaçınılmaz. Bazen ne anlattığını anlamak için de ufak bir Google danışmanlığı da gerektirebiliyor. Roman değil, düşünmek ve sorgulamak, araştırmak tıpkı kitabın ahlakına uygun olarak geometrik düşünmek erdemi göstererek okunmalı...
Okuyacaklarıma Ekle
© 2022 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.19.52