Brian Davies

04 Haziran 2021 22:11

Dünyadaki rasyonel geçici varlık aynı zamanda dünyanın veya bizzat doğanın nedeni değildir. Ahlâklılık ile, dünyaya parçalarından biri gibi- ait olan ve bu nedenle ona bağlı bulunan bir varlığın layık olduğu mutluluk arasındaki zorunlu bağlantının ahlâk yasasında en ufak bir yeri yoktur. Onun iradesi, değil dünyanın nedeni olmak, sahip olduğu gücü kullanarak (mutluluğuyla ilişkili olan) doğayı kendi pratik ilkeleriyle uyumlu hale getirmeye bile muktedir değildir. Bununla birlikte... en yüksek iyiye ulaşmak için zorunlu olarak sarfedilen çabada şöyle bir bağlantının zorunlu olduğu varsayımında bulunulmaktadır. En yüksek iyiye kolayca ulaşılmasını sağlamaya çalışmalıyız (böylece en yüksek iyi, en azından, mümkün bir şey olmalıdır). Dolayısıyla, bir bütün olarak doğanın nedeni ve doğadan tamamıyla ayrı bir varlık (ki bu varlık mutluluğun ahlâkla birebir örtüşmesinin zeminini teşkil etmektedír) varsayımında bulunulmaktadır... Bu nedenle, türetilmiş bir en yüksek iyinin imkan dâhilinde olması, aynı zamanda, orjinal en yüksek iyinin yani Tanrı'nın varlığının da postulatidır. Dolayısya, Tanrı'nın varlığını kabul etmek ahlâken zorunludur.³ 3 Kant, Critique of Practical Reason, (İngilizceye] Çev. Thomas Kingsmill Abbott (Londra, New York, ve Toronto, 1909), s. 129 vd.

Sayfa 207Kitabı okudu

Mustafa Barçın

01 Haziran 2021 21:57

Benim bir “yaratılışçı" olduğumu düşünün. Yani belirli bir türe dâhil olan her bir ögenin ya doğrudan doğruya Tanrı tarafından yaratıldığına ya da bu örneklerden birinin soyundan geldiğine inandığımı varsayın. Türlerde doğal seleksiyondan kaynaklanan bir evrimin gerçekleştiğine inanmaya başlarsam hayatta kalan türlerin düzenlenmiş türler olarak görülemeyeceği sonucuna mı ulaşmam gerekir? Kesinlikle hayır. Çünkü bir şeyin hem dizayn edilmiş hem de mekanik süreçler vasıtasıyla ortaya çıkmış olabileceğini tutarlı bir şekilde iddia edebilirim.

Sayfa 137Kitabı okudu

Mustafa Barçın

30 Mayıs 2021 12:12

Varlığının başlangıcı olan her şeyin bir nedeni var mıdır gerçekten? Bu kolayca felsefî bir klişe olarak nitelendirilebilir. Nitekim Thomas Reid'in (1710-96) şunları yazdığını görüyoruz. Ne varlık ne de varlığın herhangi bir kipi etkin bir nedenden bağımsız bir şekilde var olamaz. Bu çok önceden beri insan zihninde belirmiş ve evrensellik kazanmış bir ilkedir; bu ilke insan tabiatının derinliklerinde öyle bir kök salmıştır ki bu kökleri en güçlü şüphecilik bile söküp atamaz.

Sayfa 95Kitabı okudu

Reklam

Mustafa Barçın

30 Mayıs 2021 16:45

Konuşmanın bizzat kendisi bir düzenlilik atfetme işlemiyken düzenlilikten bağımsız bir dünyadan mâkul bir şekilde nasıl bahsedebiliriz? Thomas McPherson, The Argument from Desing (Londra, 1972), s. 20.

Sayfa 121Kitabı okudu

Mustafa Barçın

30 Mayıs 2021 12:28

Başka bir deyişle, bir şeyin var olmaya başladığını bilmek onun bir nedeninin olduğunu bilmektir zaten. Bu nedenle varlığın nedensiz bir başlangıcının olduğu iddiası hakikaten biraz garip kaçmaktadır. Neden ve etki hakkındaki iddialarına rağmen Hume bile bunu hissetmiş gözükmektedir. 1754'te yazdığı bir mektupta o şöyle der: "Şeyler nedensiz bir şekilde var olabilir gibi son derece saçma bir önermeyi asla ortaya atmadığımı söylememe izin veriniz. Ben sadece bu önermenin yanlışlığı hakkındaki kesin kanaatimizin Sezgi veya Tecrübeden değil, başka bir Kaynaktan geldiğini iddia ettim."⁷ C. D. Broad da (1887-1971) buna benzer şeyler söylemektedir: "Hume'u destekler mahiyette ne söylersem söyleyeyim bir şeyin — hem geçmişte hem de o şeyin var olmaya başladığı anda mevcut — bir nedenden (modası geçmiş tabirle; üretici veya var ediciden) bağımsız bir şekilde var olmaya başladığına inanamam."⁸ 7 The Letters of David Hume, ed. J. Y. T. Greig (Oxford, 1932), i. 187. 8 C. D. Broad, "Kant's Mathematical Antinomies”, Proceedings of Aristotelian Society, 40 (1955), s. 10.

Sayfa 97Kitabı okudu

Mustafa Barçın

30 Mayıs 2021 12:54

Leibniz'in ifade ettiği gibi, "Mevcudiyeti metafizik bir zorunluluk olan, yani varlığın özüne ait olduğu bir Varlık mevcut olmalıdır." G.W. Leibniz On the Ultimate Origination of Things, G.H.R. Parkinson (e.d), Leibniz: Philosophical Writings (Londra and Toronto, 1973), s.137.

Sayfa 101Kitabı okudu