Hakkında
22 Kasım 1861’de Bursa’da doğdu. Abdülmecid’in Hassa Alayı kumandanlarından Üsküdarlı Seyyid Mehmed Tâhir Paşa’nın torunu ve askeriyeden sağlık durumu sebebiyle ayrılmış Bursa belediye kâtibi Rifat Bey’in oğludur. Tahsiline büyük babasının ailece yerleştiği Bursa’da başladı. Mülkiye Rüşdiyesi’ni bitirince dedesi gibi asker olarak yetişmesi istendiğinden 1875’te Bursa Askerî İdâdîsi’ne verildi. Daha rüşdiyede okurken ayrıca Haraççıoğlu Medresesi’ne devam ederek Niğdeli Hoca Ali Efendi’den hususi dersler aldı. Onun edebî ve tarihî kültür kazanmasında, tasavvuf, tarih ve edebiyatla uğraştığı gibi bir divançe teşkil edecek kadar da şiirleri bulunan babasının (Osmanlı Müellifleri, II/2, s. 304-306) önemli bir tesiri olmuştur. Bursalı Tâhir bu çağlarda tasavvufa merak sarmaya başlamış, Muhyiddin İbnü’l-Arabî’ye gönül bağlamıştı. İdâdînin ikinci sınıfında iken, 1877’de Türk-Rus savaşının başlaması üzerine gönüllü olarak tekrar ordu saflarına katılan babası Plevne’de Teliş cephesinde şehid düştü. Üstün bir başarı ile okulunu bitirerek bir şehid oğlu olmanın şevkiyle 1880 Eylülünde Harbiye’ye girdi. Harbiye sıralarında Muhyiddin İbnü’l-Arabî ve tasavvuf sevgisi daha da artan Mehmed Tâhir, cuma tatillerinde İstanbul tekkelerini dolaşır ve kendisine bir mürşid ararken Tibyânü vesâʾili’l-ḥaḳāʾiḳ müellifi Harîrîzâde’yi tanıyarak dairesine girdi, onun temsil ettiği Melâmîliği seçti. Genç yaşta ölümüne kadar (15 Eylül 1882) mürşidiyle münasebeti iki yıl sürdü. Temmuz 1883’te piyade teğmeni olarak Harbiye’den mezun olduğunda (M. Vahyî, s. 191; krş. Mehmed Esad, Mir’ât-ı Mekteb-i Harbiyye, İstanbul 1310, s. 635) Üçüncü Ordu emrine verilerek Manastır Askerî Rüşdiyesi coğrafya hocalığına tayin edildi (23 Kasım 1883). Bunun yanında Mülkiye Rüşdiyesi ile yeni açılan Mülkiye İdâdîsi’nde de tarih ve hitabet öğreten Mehmed Tâhir, yeni ve ileri bir anlayışta ders okutuşu ile dikkati çektiği kadar Melâmîlik yolundaki faaliyet ve temasları ile de çevreye kendini tanıtmıştı. Manastır’a gelişinin birinci yılında mürşidinin şeyhi Seyyid Hoca Muhammed Nûrü’l-Arabî el-Melâmî’yi Ustrumca’da ziyaret ederek ona biat etti. İki yıl sonraki ziyaretinde ise ondan icâzet aldı. Şeyhin vefatı sırasında (12 Ocak 1888) bölgede Melâmîliğin artık önde gelen bir siması sayılmaktaydı. Babasından ve Harîrîzâde’nin eserinden kazanılmış bir merakla burada geçmişteki mutasavvıflardan başlayıp gittikçe şair ve âlimlere de yönelen biyografi ve bibliyografya çalışmaları içine girdi. Manastır ve çevresinde yetişmiş şahsiyetler hakkında bilgiler toplamaya çalışıyor, malzeme elde edebilmek için buralardaki mezar taşlarını araştırıyordu. Yazdıklarını bazı gazete ve mecmualarda neşretmeye başlayan Mehmed Tâhir, yeni yeni uyanmakta olan Türkçü düşünceyi benimseyerek bu görüşle 1897’de ilk eseri Türkler’in Ulûm ve Fünûna Hizmetleri adlı çalışmasını yayımladı.
Unvan:
Yazar
Doğum:
Bursa, 22 Kasım 1861
Ölüm:
İstanbul, 1925
Okurlar
4 okur beğendi.
9 okur okudu.
9 okur okuyacak.
Sözler ve Alıntılar
Hakkın yolun ararsan dilde nihan içindedir.
Andan nişan sorarsan her bir nişan içindedir.
Senden yakındır ol sana, sanma onu senden cüdâ.
Senden yürü, sen var ona, ol sende can içindedir.
Onsuz değil arz-u sema, onunla dolu her arâ
Zannetme bir yerde ola ol bî mekân içindedir.
CEMALEDDİN UŞŞAKÎ
(MUHAMMED CEMALEDDİN EDİRNEVÎ)
Sayfa 115Kitabı okudu
Derviş olan sadık gerek
O yolda hem sadık gerek
Terkeyleyıp serkeşliği
İspat eder dervişliği
İspat edüben mertliği
Hem kâmile talip gerek
HÜSEYİN EFENDİ (HACI EVHAD ŞEYHİ)
Sayfa 142Kitabı okudu
Bilmek istersen seni - Can içinde ara, cânı
Geç canından bul anı - Sen seni bil, sen seni
Kim bildi ef'alini,
Ol bildi sıfatını.
Anda gördü zatını.
Sen seni bil, sen seni
Kimki hayrete vardı,
Nura müstağrak oldu.
Tevhid-i zatı buldu.
Sen seni bil, sen seni.
Bayram özünü bildi
Bileni anda buldu.
Bulan ol kendi oldu.
Sen seni bil, sen seni
HACI BAYRAM VELÎ
Sayfa 136Kitabı okudu
Tevbe yarabbi hatâ yoluna gittiklerime
Bilip ettiklerime bilmeyip ettiklerime
ABDURRAHİM NİZAMEDDİN MERZİFONÎ
«SARI DANİŞMENDZADE»)
Sayfa 75Kitabı okudu
İletiler
Hakikat şu ki,melamet sırları dile gelmez, gönülden gönüle nakşolunur.
Bursalı Mehmed Tahir
Yorumlar ve İncelemeler
Henüz kayıt yok