Cigerxwin 1903 yılında Mardin'in (şimdi Batman'a bağlı) Gercüş ilçesine bağlı Hisar Beldesi'nde (Hesarê) Şehmus Hasan olarak dünyaya geldi. 1914 yılında I. Dünya Savaşı'nın başlaması sonucu ailesi ile birlikte Suriye'de bulunan Amude şehrine göç etti. Daha sonra bu ülkede 1921'de İlahiyat Fakültesi'ni bitirerek din görevlisi olarak hizmet etmiştir.
1946 yılında Kamışlı'ya geçen Cegerxwîn burada aktif politikaya atıldı. Aynı yıl Civata Azadî û Yekîtiya Kurd (Özgürlük Meclisi ve Kürt Birliği) adlı siyasi yapılanmanın başına getirildi. Kendisi 1948 yılında Suriye Komünist Partisine üye oldu. Altı yıl sonra Suriye Parlamentosu'na girebilmek için bu partiden mebus adaylığını ilan etti. 1957'de partisinden ayrılarak daha önce kurmuş olduğu Azadi (Özgürlük) örgütündeki kişilerle birlikte Suriye Kürt Demokrasi Partisi'ni kurdu. 1963 yılında siyasi düşüncelerinden ötürü Şam'da tutuklandı.
1969 yılında Kuzey Irak'a giderek orada bulunan Mustafa Barzani'nin ayaklanmasına destek verdi. 1973'te ise Lübnan'a geçerek şiir derlemeleri olan Kîne Em? (Biz kimiz?)'i yayımladı. 1976 yılında gizlice Suriye'ye giderek üç yıl boyunca İsveç'e kaçış planını hazırladı. Stockholm'e geldiğinde 76 yaşına giren Cigerxwîn burada diğer eserlerini yayımlamaya başladı. 81 yaşında burada hayatını kaybeden şairin cenazesi daha sonra Kamışlı'ya defnedildi.
Hey pale, pale
Das limalê betale.
Paleya genmê sore
Patozan gore, gore
Palan hawirda dore, Çavê maldaran kore.
Hey pale, pale, pale
Das li malê betale.
Paleya genmê şine, Patozan tev çinine.
Pale li hawir civine
Zarok li mal birçîne.
Hey pale, pale, pale
Das li malê betale.
kürt edebiyatı denilince "mehmed uzun" dışında kimse kürtçe yazmadı sananlar ve kürt edebiyatı denilince akıllarına "ahmed arif" ile "yaşar kemal" gelenlere umarım birazcık da olsa faydası olur bu listenin.
ayrıca bir türk olarak söylemek gerekirse 1000 yıldır beraber yaşadığımız bir ırkın edebiyatını bilmemek
Cegerxwin en tanınmış kürt şairlerinden biri. 1903 tarihinde doğmuş 1984 yılında kamışlo da vefat etmiş. Kendisi de bir vakit imamlık yaptığı halde ağalara, Şeyhlere ve imamlara karşı çok sert bir dil kullanır. Bu kitabında özellikle doğuda çok yaygın olan ağalık düzenine, Şeyh ve imamların insanların dini duygularını sömürmesine karşı mücadele etmektedir. Onları yerden yere vurup, işçi ve çiftçilere de bu konuda uyarılarda bulunuyor.
Sewra AzadîCegerxwîn · Avesta Basın Yayın · 201344 okunma
Şerefxanê Bedlîsê'nin Şerefname kitabını kaynak olarak kullanarak geçmişin Mîr'lerine bir çağrı yapmış Cegerxwîn. Dipnotlarıyla birlikte kısa ve açıklayıcı bir çağrı... Daha önce Şerefname kitabını okurken kafam sürekli karışırken Şerefnameya Menzûm kitabı beni çok güzel aydınlattı. Kitabın kürtçenin kurmanci lehçesi ve üstelik eski Kurmanci ile yazılması beni her ne kadar anlayamama konusunda korkutsada çok rahat bir şekilde anladım. Ve her şey kendi dilinde güzel. Bunu bir kez daha anladım... Bir çağrı, bir sesleniş ve Cegerxwîn. Hem kafiyeli hemde aynı ölçüde yazdığı şiirler ile her zaman en başta yer tutmaktadır.
Pirtûkek helbestan a Cegerxwîn lê cudahîya vê pirtûkê heye wekî ê din helbest hatine nivîsandin lê bo;mîr û begê Kurdan li gorî Dîroka Kurdan Şerefxan Bedlîsî navê wî behs kirinê seydayê Cegerxwîn jî yeke yek gazî wan kiriye û fikr û ramanên xwe parve kirye.
Ev netewperestî ya Cegerxwîn pir balkêş e û wîya nav hunera xwe da jî gelek xweş îfade dike , Xwedê nesîbe her hunermend e Kurd û milletê Kurd bike