Hakkında
Nîşâbur’da doğdu. Araplar’ın Benî Kudâa kabilesine mensuptur. Mettûye ve Vâhid adındaki atalarına nisbetle Mettûyî ve Vâhidî nisbeleriyle anılmış, ancak Vâhidî diye şöhret kazanmıştır. Ticaretle uğraşan ailesi Rey ve Hemedan arasındaki Sâve’den Nîşâbur’a göç etmiştir. Vâhidî, önce Nîşâbur âlimlerinden Ebû Ömer Saîd b. Hibetullah el-Bistâmî’den hüsn-i hat öğrendi ve Kur’an’ı ezberledi. Daha sonra Ebû Bekir Ahmed b. Hasan el-Hîrî, Ebû Tâhir Muhammed b. Muhammed b. Mahmiş ez-Ziyâdî ve Hasan b. Muhammed el-Herevî’den hadis; Ebû Osman Saîd b. Muhammed el-Hîrî, Ebü’l-Kāsım Ali b. Ahmed el-Büstî ve Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Fârisî’den kıraat dersleri aldı. Sarf, nahiv, meânî, lugat, şiir ve edebiyatı Ebü’l-Hasan İmrân b. Mûsâ el-Mağribî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Kuhendîzî ed-Darîr, Ebü’l-Fazl Ahmed b. Muhammed el-Arûzî gibi hocalardan öğrendi. Tefsir ve kıraat ilmini üzerinde etkisi açıkça görülen hocası Ebû İshak es-Sa‘lebî’den tahsil etti. Kaynaklarda ilmî seyahatlerde bulunduğu belirtiliyorsa da nerelere gittiği zikredilmemektedir. Bununla birlikte bazı eserlerindeki ifadelerden Cürcân, İsfahan ve Bağdat’a gittiği anlaşılmaktadır (et-Tefsîrü’l-basîṭ, neşredenin girişi, I, 67-68; Cevde Muhammed Muhammed el-Mehdî, s. 65). Uzun yıllar medreselerde ders veren Vâhidî aralarında Ebü’l-Abbas Ömer b. Abdullah b. Ahmed el-Ergıyânî ve kardeşi Ebû Nasr Muhammed el-Ergıyânî, Ebû Muhammed Abdülcebbâr b. Muhammed el-Hevvârî, el-Kâmil müellifi Ebü’l-Kāsım el-Hüzelî, Ebû Bekir Yahyâ b. Abdürrahîm el-Makberî, Ahmed b. Muhammed el-Meydânî’nin de yer aldığı pek çok talebe yetiştirdi. Vâhidî, Cemâziyelâhir 468’de (Ocak-Şubat 1076) yetmiş yaşlarında iken (İbnü’l-İmâd, V, 292) Nîşâbur’da vefat etti.
Kaynaklarda allâme, muhaddis, tefsirde asrın imamı, fakih, Arap dilinde ve nahivde üstat, şair gibi sıfatlarla nitelenen Vâhidî’nin yaşadığı dönemde üne kavuştuğu, Nizâmülmülk’ün ve kardeşinin kendisine saygı gösterdikleri kaydedilir. İtikadda Eş‘arî, amelde Şâfiî mezhebine mensuptu. Eserlerinde Ehl-i sünnet akaidini savunmuş, Kaderiyye, Müşebbihe, Mücessime gibi fırkalara karşı mücadele etmiştir. Tefsir ve Kur’an ilimleri alanındaki üstünlüğü yanında Arap dili ve edebiyatındaki birikimiyle de tanınmıştır. İbn Teymiyye onun, hocası Sa‘lebî’den daha iyi Arapça bildiğini belirtmiş (Minhâcü’s-sünne, VII, 91, 312), kendisinden bazı manzumeler nakledilmiştir (Yâkūt, XII, 260-262). Öte yandan eserlerinde fıkhî izahlara yer vermesi bu alandaki bilgisini, Kitâbü’l-Meġāzî adlı kitabı da siyer ve megāzî alanındaki birikimini göstermektedir. Ancak eserlerinde yer yer zayıf ve mevzû hadislerle İsrâiliyat’a rastlanması yüzünden eleştirilmiştir (İbn Teymiyye, bk. bibl.; ayrıca bk. et-Tefsîrü’l-basîṭ, neşredenin girişi, I, 98-100).
Tam adı:
Ebü’l-Hasen Alî b. Ahmed b. Muhammed en-Nîsâbûrî
Unvan:
Müfessir ve Arap Dili Âlimi
Doğum:
Nişabur, 468
Ölüm:
Nişabur, 1076
Okurlar
3 okur beğendi.
18 okur okudu.
9 okur okuyor.
18 okur okuyacak.
3 okur yarım bıraktı.
Sözler ve Alıntılar
“Onlar ki, namazlarında derin saygı içimdedirler.”
Müminûn 2
Sayfa 312
“Müminler gerçekten kurtuluşa ermişlerdir”
Müminûn 1
Sayfa 312
“Allah'ı unutan ve bu yüzden Allah'ın da onlara kendilerini unutturduğu kimseler gibi olmayın. Onlar yoldan çıkan kimselerdir.”
Haşr 19
“O gün zâlim kimse, çaresizlik içinde ellerini ısırıp şöyle dileyecektir: “Ne olurdu ben de Peygamberle beraber aynı yolu tutsaydım!”
Furkân 27
Sayfa 332
Andolsun, size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. O size çok düşkün, mü'minlere karşı da çok şefkatli ve merhametlidir.
Sayfa 20 - Ketebe YayınlarıKitabı okuyor
İletiler
Henüz kayıt yok
Yorumlar ve İncelemeler
Esbab-ı Nüzül: Kur'an Ayetlerinin İniş SebepleriEbu'l-Hasan el-Vahidi · Ketebe Yayınları · 201920 okunma