Francisco J. Ayala Gönderileri
Francisco J. Ayala kitaplarını, Francisco J. Ayala sözleri ve alıntılarını, Francisco J. Ayala yazarlarını, Francisco J. Ayala yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Dünya hakkındaki bilimsel anlayışımız olabildiğince başarılıdır; dahası ele aldığı konu kadar temel bir kapsayıcılığa sahiptir ama yine de korkunç derecede eksiktir. Değer ve mana gibi meseleler bilimin kapsamı dışındadır. Hayatın amacını ve anlamını olduğu gibi, ahlaki ve dini değerlerle ilgili meseleleri anlamak için de başka alanlara yönelmemiz gerekir.
Sayfa 15Kitabı okudu
Evrimde çok önemli sonuçlar doğuran bir mutasyon türü de gen duplikasyonudur. Bir genden iki tane üretil mesi halinde, kopyalardan biri özgün rolü oynamaya de vam ederken, diğeri yeni bir işlev edinebilir. Bunun bilinen örneklerinden biri globin genlerinin evrimi ve bu genlerin solunumla ilişkisidir. Atalarımızda yaşanan bir duplikas yon, genlerden birinin kaslarda (miyoglobin), diğerinin de kanda (hemoglobin) etkin olan oksijen metabolizmasında yer almasını mümkün kılmıştır. Hemoglobin geninin di ğer duplikasyonlarıysa çok etkili olan modern tetramer hemoglobininin evrimini sağlamıştır; bu hemoglobin, biri bir tür, ikisi başka tür olan iki bileşenden (polipeptid) olu şur. Yetişkin insan hemoglobininin yüzde 98'ini oluşturan Hemoglobin A, iki alfa, iki beta polipeptidinden oluşur.
Sayfa 35Kitabı okudu
Evrim şu anda biyologların dünyayı anlamak için kullandıkları temel düzenleyici ilkedir. 20. yüzyılın en büyük evrimcilerinden biri olan Theodosius Dobjanski'nin belirttiği gibi "Evrimin ışığı olmaksızın biyolojide hiçbir şey anlamlı olmaz"
Sayfa 29Kitabı okudu
türlerin ortak bir atadan evrimini gözlemlemiş, hele hele deneyle tekrarlamış kimse olmadığına göre "evrim gerçekleşmiştir" şeklinde olgusal iddia nasıl dile getirilebiliyor? bilimin deneye, tekrara ve gözleme dayalı olduğu doğru değil midir? evet öyle ama bilimcilerin gözlem ve deney yaptıkları şey kuramların genel yargıları ya da kavramları değil, sonuçlarıdır.
Sayfa 27Kitabı okudu
BEN BiR PRIMATIM.
Maymunlar da primattır, ama insan lar maymun değildir. Primat kategorisi maymunla r ı , kuyruksuz maymunları ve insanları içer i r. İnsanlar tü reyiş ba k ı mından maymunlardan çok, kuyruksuz may munlara ya k ındır. Kuyruksuz maymunlar, deyim yer i n deyse, bizim birinci göbekten akrabalarımızken, may munlar ikinci ya ·da üçüncü göbekten akraba l ar ı mızdır.
Kuyruksuz maymunlardan bi z e en yakın olan şempan zelerdir, sonra goriller, daha sonra da orangutanlar gelir.
İnsan soy u ile şempanze soyu arasında yaklaşık 6-7 mil yon yıl fark vardır. Biz bu bilgileri uç kanaldan biliyoruz:
İnsanlar dahil olmak üzere canlı primatların karşılaştırıl masıyla; geçmişte yaşamış primatların fo sil kalıntılarının keşfedilip araştırılmasıyla; ONA 'larının, proteinler i nin ve diğer moleküllerinin karşılaştırılmasıyla. ONA ve protein ler bizim diğer primatlarla ve primatla r ı n birbiriyle yakın akraba olduğumuza da i r en sağlam bilgiyi sunmaktadır.
Fakat atalarımızın giderek insana benzemeleri sonucun -da insan soyunun nasıl değiştiğini öğrenmek için fo silleri incelememiz gerekiyor.
Birçok insan (başta ABD'de olmak üzere, pek çok yerde) evrim kuramının tartışmalı olduğunu düşünüyor.
Ömrüm boyunca evrimi açıklayan süreçleri ve kanıtları in celemiş bir genetikçi ve evrimci olarak, bu algıyı şaşırtıcı buluyor u m. İnsanlar da dahil büt ü n organi z maların ken dilerinden çok farklı atalardan ev r i ldiği düşüncesi tartış maya yer bıra k mayacak kadar açıktır. Bilimciler diğer doğ rulanmış bilimsel kuramlardan (mesela dünyanın güneşin etra f ında dönmesi, galaksilerin genişlemesi, atom ku ramı ya da geneti k teki biyolojik kalıtım kuramı) ne kadar emin lerse, organizma l arın evriminden de o kadar emindir.
dünya yı tanımak için başvurulacak en ideal yollardan biri bilim dir, am a bilim bu konuda tek kaynak değildir. Gündelik deneyimler, edebiyat, müzik ve sanatsal deneyim, felsef i Giriş• xiii tefekkür, dindar kişiler içinse din ve vahiy gibi başka kay naklardan da bilgi edinile bilir.
İnsanlığı en başarılı canlı türü haline getiren şey insan beynidir
Bi z i özel olarak insan yapan ve diğer pr i matlardan ayıran özellikleri araştırırken hesaba gereken sonuçlardan biri, insan beyninin ileri düzeyde gelişimiyle birlikte biyolojik evrimin kendisini aşmış ve yeni bir ev rim tarzı doğurm�ş olması; bu yeni tarzı, teknoloji yoluyla çevreyi değiştirerek uyum sağlama olarak niteleyebiliriz.
Orga n izma l a r doğal seçilim yoluyla, genetik bünyelerini evrenin talepler i ne uyacak şekilde kuşaktan kuşağa de ğiştirerek çevrelerine uyum sağlıyor. İnsanlar (a m a sade ce insanlar, en azından kayda değer ölçüde) çevrelerini genlerinin ihtiyaçlarına göre değiştirerek düşman çevre lere uyum sağlama yetisi geliştirmiş durumda. Ateşi keş fetmek, kıyafet ve barınak yapmaya başlamak, insanlara Eski Dünya'nın biyolojik olarak uyumlu olduğumuz sıcak tropikal ve alttropikal bölgelerinden -Antarktika'nın buz tutmuş otlaklar ı nı saymazsak- tüm yer y üzüne yayılma imkanı sundu. Göçebe insanlar, soğuk havalara karşı kürk ya da tüy yoluyla anatomik koruma sağlaya n gen lerin evrilmesini bek l emek zor u nda kalmadı. Keza bu -gün biz de kanat ya da solungaç sahibi olma k için gerekli zamanın geçmesini beklemiyor u z; insan havayı ve suyu maharetle tasarlanmış aletler (uçak ve gemi) aracılığıyla fethetti bile. İnsanlığı en geçerli standartlara göre en ba şarılı canlı türü haline getiren şey insan beynidir (daha doğrusu, insan zihnidir).
nörobiyoloji hala emekleme evresinde bir disiplin;
nörobiyoloji hala emekleme evresinde bir disiplin; mevcut kuramsal gelişim aşamasının, Mendel'in kalıtım yasalarının yeniden keşfedildiği 20. yüzyılın başında ki genetikle kıyaslanabilecek seviyede olduğu söylenebilir. En ciddi önem arz eden şeyler hala bir sır perdesiyle çevrili; örneğin fiziksel olguların zihinsel deneyimler (bilinç öğelerine katkıda bulunan, filozofların qu alia adını verdikleri hisler ve duyum lar) haline gelmesi ve bu çeşitli deneyimlerin içinden zihin denen, özgür iradeye ve bireyin hayatı boyunca devam eden bir benlik fark ı ndalığı gibi ayrılma z özelliklere sahip ola n bir gerçekliğin ortaya çıkması nasıl mümkün oluyor?
Zihnin aydınlatılamaz gizemlerle dolu olduğuna inanmıyorum; kanımca bunlar insanların bilimsel yöntemlerle çözüp, felsef i analiz ve tefekkür yoluyla ışık tutabilecekleri bulmacalar. Önümüzdeki ya n ın yüzyılda ya da o civarda bu bulmaca l ardan birçoğ u nun çözüleceğine her şeyine id diaya girerim. İşte o zaman "kendini tanı" uya r ısına kula k verme yolunda epey ilerlemiş olacağı z .
Bilimde evrim haricinde de birçok güçlü kuram var dır. Güneş-merkezlilik kuramına göre, güneş dünyanın değil, dünya güneşin etrafında döner. Atom kuramı bü tün maddelerin atomdan oluştuğunu söyler. Hücre kura mı canlı olan her şeyin hücrelerden oluştuğunu savunur.
Evrim kuramına göreyse, organizmala r ortak atalardan gelmiştir. Daha yakın döneme ait ortak ata l an olan türler, son ortak atalan daha uza k ta olan türlere göre birbirleri ne daha fazla benzer. İnsanlar ile şempanzelerin biçimlen me düzeni [ con f i g u r a tion] ve genetik yapılan bakımından benzerlikler i babun, fi l ya da kangurularla olan benzerlik lerinden fa z ladır. Birçok tür vardır; çünkü organizmalar kuşaktan kuşağa aşamalı ola r a k değişir ve farklı soylar farklı çevrelerin etkisiyle farklı şekillerde değişir
Atom Kuramı
Keza atomların varlığı hakkındaki doğrudan gözlemler de atom kuramına pek bir katkı sağlamaz; zira bu kuram atomların var olduğu gibi basit bir iddiadan çok daha fazla bilgi içerir.
Evrim kuramı birbiriyle ilişkili üç farklı konuda açıklamalarda bulunur
(1) Evrim olgusu, yani organizmaların ortak bir kökenden türemiş oldukları;
(2) evrimin tarihi, yani soyların birbirinden ne zaman ayrıldığına ve her soyda gerçekleşen değişikliklere dair ayrıntılar;
(3) evrimsel değişikliğin gerçekleşme süreçleri ya da mekanizmaları
evrenin biçimlenme düzeni ve galaksilerin kökeni hakkın da da bütün ayrıntıları bilmiyoruz, ama bu yüzden galaksilerin var olduğundan şüphe etmiyoruz ya da bunların temel özellikleri hakkında tüm öğrendiklerimizi çöpe atmıyoruz. Evrimsel biyoloji şu anda bilimsel araştırmanın en etkin alanlarından biri ve diğer alanlardaki ilerlemelerin de desteğiyle sürekli kayda değer yeni keşifler yapılıyor.