"Her zaman kurnazlığa başvurmak, dar kafalıların harcıdır, bir tarafını örtmek için onu kullananın, başka bir yanını açıkta bıraktığı çok görülmüştür."
Emil Cioran müsahibələrindən birində belə bir ifadə işlədir: "İnsanı həqiqətən oxuyaraq tanımaq istəyirsinizsə Nietzschedən daha çox La Roshefoucauld ilə Chamfortu oxumalısınız". Cioranın bu ifadəsi La Roshefoucauldu oxumaq üçün mənə ilham qaynağı oldu. Sonralar öyrəndim ki, La Roshefoucauldu tərif və təqdir edənlər heç də az deyil: Thomas Hardy, Nietzsche, Lichtenberg, Sthendal, Andre Gide və sair.
La Roshefoucauld həqiqətən də aforizmlərində insanı bütün çılpaqlığı ilə təsvir etməyi bacarır. Onun aforizmləri ifadə şəklinə görə digər bütün aforizmlərdən kəskin fərqlənir. La Roshefoucauld hər aforizmi ilə bizi sanki alovun üzərində rəqs etməyə dəvət edir. İnsanın daxilindəki ən gizli niyyətləri aşkara çıxardığı üçün bu əsəri oxumaq əksər insanlar üçün həm də narahatlıq mənbəyidir. Ona görə bu əsəri məncə insan psixologiyasını dərindən anlayan və insan təbiəti haqqında çox oxuyub araşdıran insanlar oxumalıdır.
La Roshefoucauld kitabda özündən öncəki filosoflara tənqidlər yönəltməyi də unutmur. Bir neçə aforizmində Senecaya ağır tənqidlər yönəldir: Ey Seneca, ölümün heç olduğunu və onunla barışmamız gərəkdiyini deyirsən, ancaq bunu etmə səbəbin ölümündən sonra anılmaq istəyin deyilmi? Bu və digər bir neçə məqamda La Roshefoucauld ilə razılaşmasam da, onun aforizmlərinin həqiqət yükünün çox ağır olduğunu düşünürəm. Zatən Nietzsche və Cioran kimi böyük filosoflar tərəfindən təqdir edilməsinin də səbəbi budur.
ÖzdeyişlerFrançois de La Rochefoucauld · Doğu Batı Yayınları · 2017153 okunma
Geçenlerde ortaokul yıllarımda notlar aldığım defterimi buldum ve defterin yarısı bu adamın sözleriyle doluydu. Yıl 1997 ya da 98 olması lazım. O dönem beni epey etkilemiş sanırım. Şimdi tekrar okudukça o yılları hatırlıyorum.
ÖzdeyişlerFrançois de La Rochefoucauld · Varlık Yayınları · 2010153 okunma
François de La Rochefoucauld, 17.yüzyılda yaşamış bir Fransız yazar.
Eseri okuyunca 17.yüzyılda yazıldığına inanmak güç geliyor. Yazar, nokta tespitlerle ve yoğun eleştilerle bugün düşünülen çoğu duygunun, düşüncenin ölümsüzlüğünü bize gösteriyor. Özellikle insanın kendini beğenmişliği, kibri, hasedi, kendini kandırışını okuyan kişinin yüzüne vuruyor.
Mükemmeliyetçilik budalaları, bu kitabı beğenmeyecektir. Çünkü bu kitapta insanın aslında ne kadar ilkel ve zayıf oluşunun kanıtları var.
Son olarak kadınlar hakkında görüşleri maalesef dönemini yansıtıyor. Bu konuda kendini geliştirememiş olması üzücü olsa da diğer konulardaki gözlem yeteneği hayranlık duymaya yetiyor.
ÖzdeyişlerFrançois de La Rochefoucauld · Varlık Yayınları · 2010153 okunma