1912 yılında İstanbul'da doğdu. Karadeniz'e çayı getiren adam olarak bilinen Zihni Derin'in oğludur. Robert Kolejde okudu. Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürlüğünde şifre ikinci kâtibi olarak memuriyete (1933) başladı. Bu arada Ankara Hukuk Fakültesini (1936) bitirdi, Lozan Hukuk Fakültesinde doktora (1938) yaptı. Atatürk'ün desteğiyle İsviçre'nin Lozan kentinde iktisat doktorasını yaparken, Atatürk'ün ani ölümü üzerine derhal ülkeye dönmesi istenen Haldun Derin, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün özel kalem müdürlüğüne getirildi
Cumhurbaşkanlığı kâtibi (1939) ve Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem müdürü (1945-51) oldu. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (1951-59) danışmanlığı ve üyeliği görevlerinde bulundu. 27 Mayıs’tan sonra İnönü hükümetinde Başbakanlık müsteşarlığı (1962-65), Başbakanlık Denetleme Kurulu üyeliği yaptı. 1973’te emekli olduktan sonra İstanbul’a yerleşti.
Haldun Derin, Cumhurbaşkanlığında görev yaparak anılarını yazan çok az insandan biridir. Özellikle Atatürk ve İnönü dönemlerine ait yanlış, eksik ya da gerçek dışı bilgileri ayıklayarak yazdığı eserleri birer belge değerindedir. 1946-49 yılları arasında Cumhurbaşkanı İnönü’nün yurdun çeşitli yerlerinde yaptığı konuşmalardan aldığı ayrıntılı notlar, bu konuşmalar o dönemde basında yer almadığı için önemlidir. Eserlerini renkli, sıcak ve mizahî bir üslûpla kaleme almıştır. Türkçedeki Gelişmeler adlı eseriyle 1973 Yunus Nadi Ödülünü kazandı.
ESERLERİ:
ANI:
- Çankaya Özel Kalemini Anımsarken: 1933-1951 (haz. Cemil Koçak, 1991).
İNCELEME:
- Türkiye’de Devletçilik (1940),
- Türkçedeki Gelişmeler (1973).
ÇEVİRİ:
- Fırtına (W. Shakespeare’den, 1944),
- Windsor’un Şen Kadınları (W. Shakespeare’den, 1945),
- Milletlerin Zenginliği (Adam Smith’den, 1948),
- Bindokuzyüzseksendört (G. Orwell’den, 1960),
- Bir Hanımefendi Vardı (W. Cather’den, 1961).
3 farklı dönem içerisinde en dikkatlice okuduğum kısım adalet parti yıllarıydı, Atatürk'ün İsmet İnönü'nün hiç duymadığım yönleri özelliklerini öğrendim, Yazarın babası Türkiye'ye Atatürk'ün talimatı ile Çayı getiren kişi olmasıda kitapta belirtilmiş.(Zihni Derin)
Bir anı kitabından daha fazlası var içinde...