Hüseyin Rahmi Gürpınar
Yazar
Çevirmen
BEĞEN
TAKİP ET
7.9
10,3bin Kişi
32,1bin
Okunma
1.255
Beğeni
34,1bin
Gösterim
Unvan
Türk romancı ve gazeteci
Doğum
İstanbul, Türkiye, 17 Ağustos 1864
Ölüm
İstanbul, Türkiye, 8 Mart 1944
Yaşamı
17 Ağustos 1864 tarihinde İstanbul'da doğdu. Hünkâr yaveri Mehmet Sait Paşa'nın oğlu olan Hüseyin Rahmi, üç yaşında iken annesinin ölümü üzerine, Girit'te bulunan babasının yanına gönderildi. İlkokula başladı ancak babasının evlenmesi üzerine altı yaşında tekrar İstanbul'a anneannesinin yanına gönderildi ve eğitimine burada devam etti. Yakubağa Mektebi, Mahmudiye Rüşdiyesi ve idadide okuyan Hüseyin Rahmi, tarihçi Abdurrahman Şeref Bey'in himayesiyle Mekteb-i Mülkiye'ye girdi (1878). Okulun ikinci sınıfında iken ciddi bir hastalık geçiren Hüseyin Rahmi buradaki öğrenimini yarıda bıraktı (1880). Kısa bir süre, Adliye Nezareti Ceza Kalemi'nde memur, Ticaret Mahkemesi'nde Azâ Mülazımı olarak çalışan Hüseyin Rahmi hayatını kalemiyle kazanmaya çalıştı.
1887'de Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmaya başlayan Hüseyin Rahmi, ardından İkdam ve Sabah gazetelerinde mütercim ve muharrir olarak çalıştı. II. Meşrutiyet döneminde 37 sayı süren Boşboğaz ve Güllâbi adlı bir gazete çıkardı. İbrahim Hilmi Bey ile birlikte çıkardığı Millet gazetesi de uzun ömürlü olmadı. 1925-1927 yılları arasında yayımlanan Türk Kadın Yolu adlı derginin yazarları arasındaydı. Sonraki çalışmalarını İkdam, Söz, Zaman, Vakit, Son Posta, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerine neşretti. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 5. ve 6. dönemlerde Kütahya milletvekili olan Hüseyin Rahmi, ömrünün son otuz bir yılını geçirdiği Heybeliada'daki köşkünde 8 Mart 1944 tarihinde öldü ve oradaki Abbas Paşa Mezarlığı'na defnedildi.
Edebiyat hayatı
Hüseyin Rahmi Gürpınar; İstanbul halkının toplumsal, töresel yaşantılarını, aile geçimsizliklerini, batıl inançlarını, yaşadığı çağdaki Türk toplumunun geçirmekte olduğu krizleri hümuristik bir mizah dehasıyla anlatır. Servet-i Fünûncuların yaşıtı olduğu halde, ayrı bir sanat görüşünü sürdürür. Romanlarındaki kahramanların çoğu 19. yy sonu İstanbul'un canlı, renkli insan, hayat manzaralarıdır. Eserlerinde Anadolu yoktur. Mizahı, güldürücü olduğu kadar, gülünç yönlerimizin yansıtılması, hicvedilmesi için gerekli bir araçtır. Hüseyin Rahmi, seçtiği tipleri seviyelerine uygun, ustaca konuşturur ve olayları gülünçlü, acıklı yönleriyle belirtir. Kuvvetli bir gözlem gücü vardır. Realist, natüralist bir görüşle "toplum için sanat" yapar. Ertem Eğilmez tarafından 1976 yılında çekilen Süt Kardeşler sinema filminin konusu Hüseyin Rahmi'nin Gulyabani (1913) isimli romanından uyarlanmıştır. Bağımsız sanatçılardan biri olarak da anılır.
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanları ve öyküleri yeni nesiller tarafından da kolayca anlaşılabilmesi için 1960 sonrasında içinde Mustafa Nihat Özön'ün de yer aldığı bir edebî kurulca sadeleştirilmişti. Bu sadeleştirme kimilerince yerinde bulunurken kimileri de özgün dilin dokunulmadan bırakılması gerektiğini savunmuşlardı.
Kaynak: tr.wikipedia.org/wiki/Hüseyin_Rahmi_Gürpınar
Çevirdiği kitaplar
İncelemeler
172 syf.
·
Puan vermedi
Fransızcanın moda olduğu zamanlarda, zengin Osmanlı aileleri çocuklarına Fransızca öğretmeleri için eve mürebbiye alırlarmış.
Dehri efendinin yalısına da Fransız bir kadın olan Anjel yerleşiyor. Çocuklara dil öğreten Anjel, meğersem Fransa'da parasını "hayat kadınlığı" yağarak kazanıyormuş. Zamanla yalıdaki erkekleri de baştan çıkaran Anjel, onları sırasıyla kendi odasına almaya başlıyor. Tabii onların hiçbirinin idare olunduğundan haberi yok. Ama herkesin evde bulunduğu bir akşam bu durumu adamlarla birlikte bütün ev ahalisi öğrenmiş oluyor. Bu olaydan sonra sakin yalı da karışmaya başlıyor.
Romanda dönemin aile ve toplumun eleştirisi satirik bir şekilde kaleme alınmış.
Akıcı ve keyifli
Okuyacaklarıma Ekle
160 syf.
Halley (çok severim)
Ah Hüseyin Rahmi sen ne tatlı ne minnoş ne kadar Babacan bir adamsın.
Kadınların konuşma dilini o kadar içten, o kadar doğal anlatmış ki okurken bakkalın konuşma dilinin yazıya dökülüşüne hayran kalmamak elde değil.
Ah İrfan seni seni seni seni ne yapmalı seni.
Canım kitap severlerim kitabı ütopik fantastik bir kitap düşünerek okumuştum ancak bizdenmiş güzel bir kitaptı.
Yılın son günlerinde Hüseyin Rahmi ile tanışmak beni ziyadesi ile mutlu etti.
Keyifli okumalar dilerim.
Okuyacaklarıma Ekle
148 syf.
·
6 günde
Hüseyin Rahmi Gürpınar'dan okuduğum ilk kitap ve son olmayacağını biliyordum ama bu kitabını bu denli eğlenerek okuyacağımı düşünemezdim.
Kitap bir konakta beraber yaşayan bir ailenin trajikomik hikayesini anlatmakta. Eşi ölen Makbule Hanım genç avukatına gönlünü kaptırır ama oğlu, kızı ve damadı bu izdivaça gönüllü değillerdir. Sonrasını ise buradan yazmayayım ama okumanızı önereyim. Çünkü gördüğüm şudur ki; Hüseyin Rahmi zamanının en güçlü kalemlerinden biriymiş. Ayrıca salt bir öykü anlatmamakta, verdiği mesajlar ve nükteleriyle gönülleri eğlemesini de iyi bilmektedir.
Okuyacaklarıma Ekle
136 syf.
·
1 günde
·
8/10 puan
Aziz Nesin'in öykülerini okumayı çok severim. Güldürüyor ama bir yandan da düşündürüyor. Şık'ın hikayesi de öyle. Okurken hep bu benzerlik aklıma geldi.
Kitabın ana karakteri Şöhret bey yani Şık batı medeniyetine hayran birisi. Ama onun ne olduğuna dair en ufak fikri bile yok. Ne biliyor, ne araştırıyor ne de okuyor. Sadece kenardan köşeden duyduğu yalan yanlış birkaç bilgiyle çevresine hava atıyor. Mış gibi yapıyor anlayacağınız. Bu gibi insanlar o zamanlar da varmış, şimdi de var. Yazar da söylüyor bunu: etrafımızda, aramızda dolaşıyorlar diye.
H.R.Gürpınar'ın ilk romanıymış. Gözlem yeteneğini, anlatım şeklini, mizahını beğendim.
Okuyacaklarıma Ekle
144 syf.
·
3 günde
·
9/10 puan
Gulyabani kitabını okudum ama ne okumaydı öyle. Yazarın diline hayran olmamak mümkün değil. Bir film izliyormuşsunuz gibi tüm olaylar kafanızda canlanıyor, yer yer korkuya kapılır gibi oluyor ardından da gülmekten kendinizi alamıyorsunuz. Bu kitabın öncelikle bir döneme ışık tuttuğunu söylemek gerek. O dönemin İstanbul’una ışık tutuyor, insanların yer yer batıl inançlarını dile getiriyor. Kitabın sonunda da yaşanan olayları çözümlemesi ayrı bir keyifti benim için. Muhsine adında zavallı bir kadın eşlik ediyor bize kitapta. Zavallı diyorum, çünkü okurken ona o kadar üzülmüştüm ki. Çaresiz bir kadın, ortalıkta kalmış. Etrafta kötü insanlar var. Temiz, namuslu da bir kadın. Hiçbir devirde öyle namuslu kalınmaz kolay kolay. Türlü engeller çıkar karşına insanın. Dul Muhsine’nin de karşısına çıkmamış mı engeller, çıkmış elbet. Kitabı birlikte okuduğum, değerli kitap arkadaşım Rûhe ‘e bu yolculukta beni yalnız bırakmayıp eşlik ettiği için içten teşekkürlerimi borç bilirim.
Muhsine’nin bu namuslu haline aşık olup gitmiştim. Başına ne tür maceralar geleceğinden habersiz kitapta akıp gidiyordum. Gelmiş bir konağa, orda çalışmış. Ne iş mi yapıyormuş? Çok fazla işi yokmuş konağın. Ee bu kitabı özel kılan neymiş peki? Gulyabani’ymiş tabiki de. Gulyabani nedir peki? Wikipedia’dan araştırıp bulduklarımı aşağıya ekliyorum.
“Gezginlere ve yolculara uğrayıp onları mahveden canavardır. Daha sonraları Anadolu kültüründe ahubabayla beraber anılmaya başlamış ve insan yediği düşünülen kocaman, uzun sakallı ve asalı bir dev olarak tasavvur olunmuştur.”
“Korkunç bir varlık olup, karanlık zamanlarda çölde ve mezarlıklarda koşan birinin gözüne canlı gibi görünür. Vücudu tüyle kaplı, kocaman, pis kokulu bu acayip varlığın ayakları tersinedir. Gündüzleri mezara girer. Geceleri ise hortlayıp çıkar. At binmeyi ve at kuyruğu örmeyi ve çocukları çok sever. Bir oyundan çıkarak, onları güldürmeye çalışır. O aynı anda çöllerin ve harabelerin iyesiydi. O, yolcuları yollarından döndürüp mahvederdi.”
“Bütün vücudu sarı-kırmızı tüylerle kaplı bu insanımsı çirkin varlık, dağ yamaçlarında ve kimsenin olmadığı çöllerde akşam üstü ortaya çıkar. Avcılara yaklaşıp onlarla insan gibi konuşur. Bir şeyler ister sonra onlara güreş yapmayı önerir. Avcı kazanırsa "Gulyabani" sessizce çekip gider. Ama eğer o kazanırsa avcı, uzun zaman hasta yatacak demektir. Ya da çöllük ve harabe bir yerde yalnız başına yatan birinin ayağının altını yalaya yalaya kan çıkacak kadar inceltir. Sonra ölünceye kadar kanını içer.”
Osmanlıca gûl kelimesi; hortlak, şeytan anlamına gelmektedir. Gûl-i beyâbinî ise Gulyabani demektir. İşte efendim bu Gulyabani diye tarif ettiğimiz canavar pek korkunçtur. Aman ha karşınıza çıkmasın, maazallah. Kitapta başka neler var derseniz, neler yok ki derim. Periler var bi kere, perisiz konak, köşk mü olurmuş? İyi saatte olsunlar var bi kere. Onlar da mı kim? Rûhe ‘e sorun o söyler size. Bana çok söyledi çünkü. Çok söyledi de bu yüzden bu kadar aksilik yaşadık resmen. O kadar da uyarmıştım onu, iyi saatte olsunlar de onlara diye :D Cin bunlar canım ya, cin. Üç harfliler diyorum ben onlara, korkunun ecele de faydası yok mu, yoktur tabi ama siz yine de okurken dikkat edin. Korkmamaya çalışın, yani korkun ama öyle çok da değil. Arada gülmeyi deneyin, korkunuzu alacaktır. Ee bazı yerlerinde su da için. Su önemli çünkü, korkunuzu alır.
Çok mu korktum bu eserde, hayır. Çok mu güldüm bu eserde, evet. Hem niye gülmeyeyim ki? Kafa dengim bir arkadaşla birlikte okumuşum, her ara verdiğimde kitap üzerine sohbet etmişiz, kitabı yaşamışız, korktuysak da birlikte korkmuşuz, gülmüşsek de birlikte gülmüşüz. Bazı kitapları böyle kitap arkadaşlarıyla birlikte okumak gerekiyor. Bence o kitap bu kitaptır.
Kitabı okuduğumda, hatta adını ilk duyduğumda aklıma “Süt Kardeşler” filmi gelmişti. Hani Kemal Sunal’ın, Şener Şen’in, Halit Akçatepe’in, Ayşen Gruda’nın, Adile Naşit’in oynadığı film. Bu güzel kadrodan geriye hayatta kalan sadece Şener Şen var. Diğerlerine de Allah’tan rahmet diliyorum. Ne zaman denk gelsem gülerim o filme. Özellikle bir sahnesi vardı ki, ben onu buraya eklemesem içim rahat etmeyecek. :) Gulyabani’yi gören Ayşen Gruda’nın onu tarif edişini izliyoruz.
youtube.com/watch?v=FsucnTuy6YM
Gulyabani’nin görselini ekleyeyim de siz de biraz korkun, değil mi?
i.hizliresim.com/ni6r5v7.jpg
Filmi de varmış Gulyabani’nin, izlemedim ama kitabı okuduktan sonra bir şans verilebilir belki. Filminin izleme linkini de ekliyorum.
youtube.com/watch?v=arYEiPWJPoE
Beni kitapta en çok güldüren şeyler kesinlikle o tekerleme tarzı şiirler oldu. Onlar neydi öyle ya, okurken ne kahkahalar attım bi bilseniz :) Filminde de onların seslendirileceğini bilmek bile beni heyecanlandırmaya yetiyor. Çok eğlenceli olacağını düşünüyorum. Hoş bir vakit geçirmek ve kafa dağıtmak istiyorsanız bu kitabı gönül rahatlığıyla tavsiye edebilirim. İçinden öyle derin anlamlar falan aramayın, okuyun ve eğlenin ha arada da korkmayı ihmal etmeyin. Kitabının sonunda neler oluyor, kendiniz okuyup görün canım aa :) Ama size tavsiye, benim gibi yapın. Bu kitabı değer verdiğiniz, sizin kafanızdan bir arkadaşınızla birlikte okuyun. Kitaptan alacağınız hazzın kat be kat yükseleceğine inanıyorum. En azından bende öyle oldu diyebilirim. Kitabı okumaya başlamadan önce, okuduğumuz esnada ve bitirdikten sonra da yaşadığımız tuhaf durumlardan dolayı Rûhe ile birlikte bu kitap bizim için unutulmazlar arasında yerini aldı. Muhnise değil Muhsine :D Bu da böyle bir anımızdır, herkese şimdiden keyifli okumalar dileriz. Ha kitapta aşk da var, aşkın gücünü tatlılıkla yüreğinizde hissedeceksiniz. Ama cin aşkı mıdır, peri aşkı mıdır, insan aşkı mıdır bilmem. Buraya kadardı bu incelemem, kitaplarla kalın, hoşçakalın :)
Okuyacaklarıma Ekle
224 syf.
·
15 günde
·
Beğendi
·
9/10 puan
"Bu işittiğiniz şey ne masaldır, ne efsane!"
Evet, kitabın sonunda da belirtildiği gibi gerçeğin efsane, efsanin ise gerçek olarak insanlar tarafından kabullenildiği bir kitap. Gulyabani'nin üzerine Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın ikinci bir kitabını okumak çok hoş oldu. Bu kitabı Gulyabani'den daha güzel buldum. Bunun birçok nedeni var ve sonda kıyaslama gibi anlatacağım. Şimdiyse konuya değinelim.
Olaylar, sonradan pek de karşılaşmayacağımız, hatta sadece adını bir ya da iki kez duyacağımız Fikriye'nin evlenme konusuyla başlıyor. Yengesi ona pek "münasip" bir koca bulmuştur fakat ortalarda dolaşan dedikodular Fikriye'yi olabildiğince korkutmuştur. Çünkü bu kocanın, yani Naşit Nefi Efendi'nin ölmüş karısıyla ilgili insanlar arasında bazı fısıldaşmalar yapılmakta. Ölünün arkasından konuşmazlar derler ama ölü de ölü ola bari.. Kitabın isminden de tahmin ettiğimiz gibi, hakkında bahsedilen öldükten sonra cadıya dönüşmüş eski eş Emine Binnaz Hanım. Peki bu cadı ne istiyor? Hakkındaki dedikodular boşuna değil ya?
Tamam, burada bir duralım bakalım. Bunları bize kendisinin de gizemden haberi olmayan, sadece olayların başkahramanlarından bir tanesi Şükriye anlatacak. Fikriye'nin tereddütleri üzerine Naşit Nefi Efendi'nin Binnaz Hanım'dan sonra üçüncü eski karısı Şükriye'nin evine giderler.(Biraz Yasak Elma'nın ilişkileri gibi oldu :D) Çünkü onlara en iyi yaşananları bu kadından başkası anlatamazdı. Üçüncü dedim çünkü, Binnaz'dan sonra, Şükriye'den ise önce Naşit Efendi'nin bir eşi daha vardı, onun hakkında bilgimiz, sadece cadı tarafından boğularak öldürüldüğü. Şükriye'nin anlattıkları kitabın esas metnini teşkil ediyor. Cahil diye düşünerek yanına geldikleri fakat kendilerinden de âkil olduğu anlaşılan Şükriye öyle şeyler anlatıyor, öyle gizemli olaylardan konu açıyor ki, Fikriye'nin bu kişiyle aile hayatı kurmasında ısrarlı yenge bile bir şey diyemiyor.
Artık konunun gizem kısmını okuyarak öğrenmelisiniz. Ben hiç bir tahminim olmadan okudum ve şaşırsam da gâyet başarılı buldum. Bu yerde Gulyabani ile bir kıyaslama yapmak istiyorum. Bu iki kitabın farklı yanları nelerdir?
1) Gulyabani gerçekten kendine has ilginç olmasına rağmen Cadı kadar derin ve düşündürücü değil.
2) Gulyabani benim hafızamda Muhsine'nin iç çekişmeleri ama aynı zamanda komik olaylarıyla kalsa da Cadı tam ciddiyetiyle seçilen bir kitap. Evet, yazar yer yer kendi mizacını da unutmuyor ama bu bakımdan iki kitap arasında dağlar kadar fark var.
3) Devrin düşünce tarzı ve bilginliğine göre, o devir için Cadı kitabını felsefi bir kitap diye şekillendirmek doğru bir tespit. Neden yazıldığı devir için peki? Çünkü bizim yüzyılımız teknoloji yüzyılı, bir şeyleri internet üzerinden araştırarak veyahut sadece internet denen bu ağ sayesinde öğrenmek, bilgi edinmek mümkün. Ve şimdinin birçok felsefi kitabı ağır dille yazılmış, hatta kendi dilimizde okuduğumuzdan şüphe ettirecek kadar zor lûgat taşıyor. Bunlara bakılırsa Cadı, bayağı anlaşılan ve derin içeriklere sahip felsefeyi kendinde barındırıyor.
Kitapta özellikle dikkatimi çeken bir kaç kısım oldu. Bunlardan ilki, "sürnatürellik"le ilgiliydi. Medyum ( ispritizmacı ) bu kelimeyi şöyle açıklıyordu:
"Örneğin yüksek bir dağdan bir vadiye, dereye, göle, denize şarıl şarıl su aktığı çok kez görülmüştür. Fakat bir vadi ya da dereden bir dağın tepesine doğru bir ters akışla dişli şimendifer gibi bayır yukarıya su aktığı görülmüş müdür? Bir ırmağın yokuş yukarı aktığını görsek, böyle bir garip olay karşısında bulunsak... ne diyeceğiz? Bunu nasıl açıklayacağız? Bunda iki olasılık var: ya o yokuş yukarı çıkmıyor da bize öyle gözüküyor, ya da gerçekten çıkıyor. Çıkmıyor da bize öyle gözüküyor ise yanlışlık suyun akışında değil, görme yanıltısı bizdedir."
Buradaki ilk seçenek ise sürnatürellik, yani olasılığı yok derecesinde ya da tamamen yok bir şeyler.
Bir de yukarıda da bahsettiğim ispritizmacılık konusuna dokunmadan yapamayacağım. Kitabın bir iki sahnesi ispritizmacıyla sohbette geçiyor, hatta birinde ruhları davet ediyorlar ve direkt ruhla diyalog başlıyor. Hüseyin Bey'in bu geniş açılı fantazisi ve de bunu hem gizemli, hem de merak uyandırıcı ve akıcı şekilde yazıya dökmesi çok hoşuma gitti, ki zaten Gulyabani kitabından bu yana o fikirdeyim.
Hüseyin Rahmi Günpınar kitapları bana göre söz terkibiyle de farklanıyor. Yani ben yazarın kaleminden okuduğum Cadı kitabına başlar başlamaz "lakırdı", "olanca", "ortak" gibi ifâdeleri görünce "işte" dedim, "Günpınar'dan okuyoruz!" :)
Gulyabani'yi birlikte okuduğum bir arkadaşımla bu kitabın etkisi dolayısıyla karara almıştık ki, Cadı'yı da birlikte okuyalım. Başladık, ama bazı nedenlerden hesabı kapatmalı oldu. Geri döner mi bilmiyorum, ama dönersen eğer, buradan sesleniyorum sana, iyi ki okumuşum ve iyi ki vesile olmuşsun. Her iki müthiş kitap için teşekkür ederim..
Okuyacaklarıma Ekle
464 syf.
İş Bankası Yayınlarının “ Türk Edebiyatı Klasikleri “ serisine Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Şıpsevdi’si ile devam ediyorum. Okumak için geç kalmışım desem de okuma fırsatı bulduğum için de şanslıyım diyorum, ya hiç okumasaydım!
Hikaye bir süre Fransa’da yaşamış, onlara özenen, onların kültürünü uygulamaya çalışan alafranga meraklısı Meftun Bey’in etrafında şekilleniyor olsa da , kız kardeşleri, ananesi, annesi, teyzesi, erkek kardeşi, evde çalışanlar, komşu Kasım Efendi ve ailesi, her biri şahsına münhasır karakterler. Yazar karakterleri o kadar samimi anlatıyor ki, sanki siz de köşkte yaşayanlardan biri gibi hissediyorsunuz. Tek kelimeyle ifade etmek istesem rahatlıkla trajikomik bir hikaye diyebilirim. Okurken oldukça eğlendiğimi, güldüğümü söyleyebilirim.
Keyifli okumalar…
Okuyacaklarıma Ekle
© 2022 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.19.54