Genelde toplumcu yazarlarda bireyin ruhsal halinin geri plana atıldığını düşünürüz. Ama "Ana" kitabı hiç de öyle bir kitap değil. Ana karakterinin ruhsal olarak yaşadığı şeyler, en az yaşanan olaylar kadar bizi etkiliyor. 1905 devrimine armağan edilen bu kitapta işçileri, köylüleri, zorbalığa başkaldıranların yaşamına giriyoruz. Pavel karakteri gözümde hep Lenin olarak canlandı. Gorki 1902'de Lenin ile tanıştı. Acaba bu karakteri de ondan mı esinlendi diye düşünmedim değil. Kitap 115 yıl önce yazıldı ama hâlâ insanların bir "SINIF BİLİNCİ" kazanmasında öncü kitaplardan biridir. Aşağılık, totaliter çarlık yıkıldı, yok oldu fakat Gorki hâlâ var, hâlâ emekçiler, işçiler, köylüler, toplumu var eden bu yürek ve bu yüreğin mücadelesi var, var olmaya da devam edecek...
