Gazlarda ve sıvılarda delik olamayacağı için bu simgesel bir anlatım. Ozon gazı 1839 yılında elektrik boşalmaları gözlenirken keşfedildi, 1850’lerde soluduğumuz hava da da olduğu saptandı, 1880’de güneşin morötesi ışınlarını yuttuğu ispatlandı, 1913’te atmosferdeki ozonun yüzde 90 gibi büyük bir kısmının yerden 10 km ve yukarıdaki tabakalarda olduğu anlaşıldı, 1920’de G.M.B. Dobson at mosferdeki ozonu ölçmek için bir alet geliştirdi ve 1928’de insanoğlu kloroflorokarbon (CFC) adlı gazı icat etti. 1950-1970 yılları arasında CFC spreylerde, buzdolaplarında, klimalarda ve yapay köpüklerde kullanıldı. 1971’de bu yapay gaz atmosferde ölçüldü. 1974’te CFC’nin iyi ozonu kemirip bitirdiği fark edildi. 1979’da ozon ölçümleri uzaydan uydularla yapılmaya başlandı. Önceleri Antarktika üzerinde bir daire biçiminde kayıt edilen düşük değerler bir ölçüm hatası olarak algılandı! 1984’te Antarktika üzerindeki ozon seyrelmesi bir kutupsal gün doğumunda fark edilip 1985 yılında ilan edildi. Antarktika’daki seyrelmenin uydu gözlemlerindeki görüntüsü nedeniyle halk arasmda “ozon deliği” olarak adlandırıldı.

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

99 Sayfada Küresel İklim Değişimi Mikdat Kadıoğlu

Alp

@_A__·

3y

Ozon, çok garip bir gaz. Yerde “kötü”, atmosferin yukarı seviyelerinde “iyi”. İşin daha da tuhafı, günümüzde ozonun iyisi azalırken kötüsü hızla artıyor. Çünkü yukarı seviyedeki ozon tabakası güneşin zararlı ışınlarına karşı tüm canlıları kalkan gibi korur. Tabakanın incelmesi; cilt kanseri, katarakt, bitkilerin zarar görmesi ve bazı okyanus canlılarının azalması gibi çeşitli biyolojik tehlikelere yol açıyor.

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

99 Sayfada Küresel İklim Değişimi Mikdat Kadıoğlu