Hakkında
Nicolai Hartmann (Nikolajs Hartmanis). (d. 1882, Riga, Letonya — ö. 1950) Ünlü Alman spekülatif metafizikçisi.
Bilgi ve varlık öğretisi dışında, insan ve insani değerleri ön plana çıkartan ahlak anlayışıyla da, 20. yüzyıl felsefesinin en önemli düşünürlerinden biri olan Hartmann Batı felsefesi geleneğinin, Descartes'tan beri, düşünen özneden hareket ettiğini ve bunun da büyük bir yanlış olduğunu savunmuştur. Ona göre, bağımsız bir gerçekliğe ilişkin bir kavrayış, bene ilişkin kavrayış kadar doğrudan ve aracısızdır. Hartmann bu bağlamda tüm felsefi problemlerin ontolojik nitelikte problemler olduğunu söylemiştir; onlar, bize verilen varlık türünü anlama yönündeki girişimlerdir. Hartmann'a göre, bilgi, her zaman bir nesnenin kavranmasıdır. Bu kavrayış da nesnelerin kendiliğinden bizim bilincimize düşmesiyle değil de, tam tersine düşünen varlık olarak öznenin kendisini aşıp nesneleri kavramasıyla gerçekleşir. Bu ise, bir tasarım yoluyla olur. Bilgi, nesnenin bilinçteki yansıması olan tasarımlar yoluyla gerçekleşir. Hartmann'a göre, tasarım her ne kadar bilginin nesnesi ile var olsa da, nesnenin kendisi, bilgi söz konusu olmadığı zaman bile var olmaya devam eder. Bundan dolayı, Hartmann ontolojinin bilgi kuramına değil, fakat bilgi kuramının ontolojiye dayandığını savunmuştur. Çünkü ona göre, nesnenin bilgisinin söz konusu olabilmesi için, önce nesnenin var olması gerekir.
Unvan:
Ünlü Alman Spekülatif Metafizikçisi
Doğum:
Riga, Letonya, 1882
Ölüm:
1950
Okurlar
20 okur beğendi.
66 okur okudu.
7 okur okuyor.
72 okur okuyacak.
3 okur yarım bıraktı.
Sözler ve Alıntılar
Filozoflar her şey üzerine felsefe yaparlar da, felsefe üzerine felsefe yapmazlar.
Sayfa 35 - Fol Yayınları - [Schlegel]Kitabı okudu
Düşlediğimizi düşlediğimizde, uyanmaya yakınız demektir.
Sayfa 75 - Fol YayınlarıKitabı okudu
Öyle bir yaşam ki, tüm varolanların akıl için kendini gösteren anlamlılıklarından ibarettir.
Sayfa 121 - Fol YayınlarıKitabı okudu
SIRLI DÜNYA...
- "Öyle bir saklı dünya ki, onun oluşumları için dil, dilsiz kalır!.."
Sayfa 61 - FOL Yayıncılık
Biz ve ben...
- "Bizler hiç de "ben" değiliz, ama "ben"e doğru oluş içinde olmalıyız; onu oluyor olmalıyız.
Bizler aşama aşama "ben" olmak için büyüyen bir filizden başkası değiliz..."
Sayfa 64 - FOL Yayıncılık
İletiler
NİKOLAİ HARTMANN...
- "20.asrın büyük mütefekkirlerinden sayılan 
Nicolai Hartmann, idealist,
gerçeküstücü, agnostiktir. Husserl'in fenomenolojisine dayamak istediği kendine has bir varlık bilimi geliştirmiştir. Enfüsî idealist akliyeciliğin kendisine aykırı düştüğünü farkedinceye kadar Yeni Kantçı okula bağlı kalmıştır. Nicolai Hartmann tarafından geliştirilen yeni varlıkbilim, objektif bir temele dayanma niyetiyle ortaya çıkmış tenkidî varlıkbilimdir...
Salih Mirzabeyoğlu 
Sefine sahife 262, 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Nikolai Hartmann, İBDA Yayınları
FENOMENOLOJİYİ KURAN VE KISIRLAŞTIRAN...
Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in spekülatif sistemi yıkıldıktan sonra, felsefede bir boşluk baş gösterdi ve yeniden 
Immanuel Kant'a dönüldü. Yenikantçılar, çağlarının bütün felsefesini tesiri altına alan yeni bir okul kurdular. Yenikantçılar, felsefe araştırmaları için metod probleminden başka bir problem görmek istemiyorlardı; felsefeye bağımsız bir araştırma alanı tanınmıyor, felsefe araştırmaları, ya felsefe tarihi ile veya tabiat ilimlerinin metotlarının kritiğini yapmakla uğraşıyorlardı. İlk defâ 
Edmund Husserl, "fenomenlere, şeylere dönmeli" demekle, felsefeye bağımsız bir araştırma alanı gösteriyordu. Gerçi Edmund Husserl, hareket noktasına sadık kalmadı; fenomenlere bağlı kalacağına, bir idealizme, immanence (her yerde hazır ve nazır, bâtınî, bâki olma) felsefeye saplandı. Fakat onun felsefeye getirdiği yenilik, 20.yüzyılın başka düşünürleri tarafından ilerletildi; onsuz, ne bir Nicolai Hartmann, 
Moritz Geiger, Alexander Pfaender, ne 
Max Scheler düşünülebilir. Netice olarak olarak fenomenolojiyi Edmund Husserl kurmuş ve kısırlaştırmıştır..."
Salih Mirzabeyoğlu, 
İman ve Tefekkür, sh 69-70, 2.Levha, -Şahsiyet ve Müteâl (Aşkın) Olarak şuur- (Husserl'in Fenomenolojisinin Kritiği), İBDA Yayınları
VARLIKBİLİM...Nicolai Hartmann, insanın dünyada varlık münasebetlerinin oluşturduğu geniş bir sistem içinde bulunduğunu söyler; bu sistem ona has olmadığı gibi, insanın bulunmadığı yerde de vardır. İnsanın da içinde bulunduğu dünya, varlık ilişkileriyle kurulmuştur. İnsan kendisini bu ilişkilerden tecrid ederse, içinde bulunduğu dünyayı kavrayamaz. Varlık ilişkilerini tanımadan, ne tarihin oluşumu ve ne de hayatın içtimâî şekilleri anlaşılabilir; aynı zamanda insanın ruhî ve manevî yapısı da anlaşılamaz.. Bu yüzdendir ki, bir felsefî temel ilim aramak zamanımızda ihtiyaç hâline gelmiştir. İşte bu temel ilim varlıkbilimdir (ontoloji)..."
Salih Mirzabeyoğlu Sefine sahife 262, 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Nikolai Hartmann, İBDA Yayınları
Yorumlar ve İncelemeler
