Orhan Küçüker Sözleri ve Alıntıları
Orhan Küçüker sözleri ve alıntılarını, Orhan Küçüker kitap alıntılarını, Orhan Küçüker en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Sait Faik Abasıyanık
İstanbul'a dönünce bir süre Türkçe öğretmenliği yapar ve daha sonra ticaretle uğraşır. Ama hiçbirinde aradığını bulamaz. Sonunda kendini yalnızca yazmaya verir, "Haritada Bir Nokta" öyküsü Sait Faik'in doğa anlayışı, sevgisi ve tutkunluğu hakkında çok belirgin ipuçları barındırır:
Haritada bir nokta görmeyeyim. İçimde dostluklar. İçimdeki sevgiler, bir karıncalanmadır başlayıverir. Hemen gözlerimin içine bakan bir köpek, hemen, az konuşan, hareketleri ağır, elleri çabuk, abalar giymiş bir balıkçı, yırtık bir muşamba kokusuyla beraber küpeşte tahtaları kararmış, boyası atmış ağır ve kaba bir sandal, sandalın peşini bırakmayan bir kuş, ağ, balık, pul, sahilde harikulade güzel çocuklar, namuslu kulübeler, kırlangıç ve dülger balığı haşlaması, kereviz kokusu, buğusu tüten kara bir tencere, ufukları dar ve ıssız bir deniz.
Sayfa 130 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Hele ortaçağın o karanlık dünyasında da kendine yer bulan fosiller, bazen tanrı tarafından insanları cezalandırmak için dünyaya atılan okları (belemnit) ve de gücü (ammonit) simgelediği gibi, köpekbalığı dişi ve daha birçokları, iyi ya da kötü ruhlara çare olarak muskalarla, insanların ümit bağladığı simgeler olarak kabul edilmiştir. 18. yüzyıl sonuna kadar doğaüstü güçlerin biçimlendirdiğine inanılan bu acayip doğa cisimlerinin 19. yüzyıl ortalarında eski canlıların kalıntıları olduğu anlaşılınca fosiller konusundaki düşünceler değişmeye başladı, ama bu sefer de tufan sonucunda meydana geldikleri görüşü yaygınlaştı. Ancak farklı kayalar içinde farklı fosiller bulunması, fosillerin eski yaşam ortamlarının taşlaşmış temsilcileri oldukları düşüncesini güçlendirdi. Önceleri aklın, sonraları tanrının, sonrasında bilimin doğa sembolü olan fosiller, Dünya'nın geçmiş yaşamıyla ilgili özelliklerinin tartışılması ve karşılaştırılması sonucunda oynadıkları rol nedeniyle, akılcı düşünmenin yolunu açarak, paleontoloji biliminin tek ve özgün nesnesi olarak kabul edilecekti.
Sayfa 5 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Giriş♡
...Bu sabah geç kalktım. Perde aralığından sızan güneş ziyası gözlerime girdi, beni uyandırdı. Vakti öğrenmek için saate baktım; giyindim. Kahvaltı için çağırdılar. Kahvaltı ederken evdekiler ile konuştum. Bu kısa fasılada ilimle ne kadar yakından alakadar olduğumun farkında mısınız? Daha günlük hayata atılmazdan evvel hangi ilimlerle karşılaştığımı biliyor musunuz? Ben size anlatayım: Güneş ziyasına heyet [astronomi], gözlere tesirine fizik karışır; uyanmak bir biyologya meselesidir. Giyinmek hareket itibariyle fizik, elbise bakımından sosyoloji sahasına girer. Vakti anlamak faslı bir hesap işi olmak itibariyle ilimlerin ölçüsü riyaziye* ile zamanın ölçülmesi bakımından heyetle ilgilidir. Bakmak faslı fiziğe, ondan anlam çıkarmak pisikologyaya girer.
Sayfa 1 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir)
Merhaba Anadolu isimli kitabında bir deniz biyoloğu gibi plankton tanımı yapar:
Akdeniz'in suları mikroskobik yaratıklarla yüklüdür. Parmağınızı denize batırınız. Su hafifçe süner. Yapışkandır. İnsan da dahil tüm canlıların ilkeli, Akdeniz sularına "deniz sütü" dedirten o mikroskobik yaratıklardır. Ayrıca yakamozlar her denizde az çok vardır. Bir kayıkla kıyı boyunca giderseniz, gece vakti bir donanma şenliği üzerinden kayarsınız sanki. Denizde bir fener alayı olur. Suda havai fişekler uçar, dört yana renk renk, pırıl pırıl yıldızlar savrulur.
Sayfa 128 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Türkiye'de harf devriminin gerçekleşmesinden sonra, ortaöğretimdeki derslere kaynak oluşturmak üzere hazırlanan telif ve tercüme ders kitaplarının sayısında da bir artış yaşanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı, ders kitaplarının dışında, Avrupa'daki çeşitli firmalardan özellikle tabiiyat bilgisi derslerinde gösterilmek üzere botanik, zooloji ve jeoloji konularında duvar levhaları da getirtmiştir. Öğretmenlere kolaylık olsun diye levhalardaki bilgiler Türkçeye çevrilerek bir rehber bile çıkarılmıştır. İlk örnekler arasındaki 1931 yılında basılan Orta Mekteplere Mahsus Tedrisat Levhaları Rehberi son derece titiz bir biçimde hazırlanmıştı.
Sayfa 124 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
herbal: ot kitabı, şükûfename: çiçek kitabı
Osmanlı çiçek ressamlığının tüm devirlerdeki ortak özelliği, dış görünüm çizilmesinde bitkinin botanik özelliklerinden ziyade estetik yanlarının ortaya konulmasıdır. Bu nedenle Avrupa'da yayımlanan herballerdeki bitki çizimlerinde, o bitkinin yetiştiği arazide aranırken ve toplanırken dikkat edilmesi gereken karakteristik sistematik-botanik özellikleri şükûfenamelerdeki bitki çizimlerinde bulunmamakta ya da çok az örneğinde görülmektedir.
Sayfa 15 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Doğa bilimleri bu ülkede tükenmiştir. Yabancı araştırıcılarla başlayıp, yabancı ve yerliyle devam edip, sonra tümüyle yerliyle süren doğa bilimleri öğretim ve eğitimi ile onun toplum üzerinde oluşturacağı kültür anlayışı tüm çabalara rağmen bu ülkede kendine bir yer bulamamıştır. Yerlileşme sürecine girdiğimiz 1940'lı yıllardan başlayarak bilimsel özerkliğini gittikçe kaybeden jeoloji ve biyoloji gibi gözleme dayalı yanlışlanabilir, aklı zinde tutan eleştirel bilimler günümüzde ülkedeki tükenmişlik süreci içinde hurafe girdabına yakalanmamak için çabalayıp duruyor.
Sayfa 393 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Atatürk orman çiftliği
1933 İstanbul Üniversitesi Reformu, Ankara'da Yüksek Ziraat Enstitüsü'nün kuruluşuna yol açmış ve bu kurumun öncülüğünde pek çok bölge araştırma merkezinin geliştirilmesine katkı sağlanmıştır. 1925 yılının 5 Mayıs'ında Ankara'nın bozkırında Gazi Mustafa Kemal'in talimatıyla tahıl bitkilerinin modern yöntemlerle yetiştirilmesi, makineli tarım uygulamalarına geçiş, Ankara halkına temiz ve ucuz gıda sağlanması, İç Anadolu iklim koşullarına uygun yerli ve yabancı meyve türleri üretiminin yapılması ve bölgeye fidan dağıtılması ile bağcılığı ilerletmek gibi amaçlar doğrultusunda bir orman çiftliği kurulur. (Kuruluş günlerinde Gazi Orman Çiftliği adını taşımaktadır, adı sonradan Atatürk Orman Çiftliği olacaktır.) Bu arazide meyvelik olarak belirlenen parsellerin büyük kısmında elma ve armut yetiştirilir. Bunlardan başka kayısı, vişne, kiraz, badem ve şeftali kültürü de yapılır. 381 Atatürk Orman Çiftliği'nin (AOC), kurulduğu yerin seçiminden, tarım, endüstri, üretim ve eğlence kurgusuna kadar bütün ayrıntılarıyla Genç Cumhuriyet'in çağdaş uygarlık projesi kapsamında tasarlamış bir yerleşke olduğu paylaşılan bir görüştür.
Sayfa 245 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Türkiye Cumhuriyeti'ni Batı uygarlığı düzeyine yükseltmek için eğitim ve öğretimle ilgili Mustafa Kemal Atatürk'ün başardığı reformlar dizisinin ilki üniversiteyle ilgilidir. 1933 İstanbul Üniversitesi Reformu, ulusun eğitiminde ve öğretiminde köklü değişikliklere yol açan en önemli kavşak noktalarından birisini oluşturmuştur. Bu reformlarla Türkiye'de ilk kez çağdaş anlamda biyoloji eğitimi ve öğretimi İstanbul Üniversitesi'nde başlatılmıştır.
Sayfa 132 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
İstanbul'un has bahçelerinde vazgeçilmez iki önemli öğe mutlaka yer alırdı: Servi ağacı ve havuz. Servi tüm Akdeniz havzasında önemli bir ağaçtır ve tıpkı Bizans döneminde olduğu gibi Osmanlılar da özel bir ilgi ve sevgiyle, bu mükemmel estetiğe sahip ağaca bağlanmışlardı. Türkler bilindiği gibi eskiden beri iri yapılı ağaçları korumuş, meşe, çınar, çitlembik ve karaağaç gibi yapraklı ağaçları bahçelere dikmiştir. Araştırmacılara göre çınar, güçlü oluşu; servi, göğe yükselişi; gül, sevgiyi ve aşkı sembolize etmekteydi.
Sayfa 14 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Keşiflerde bulunan fosilin büyüklüğü ve bilimsel önemi onu değerli yapar. Yoksa küçük bir fosil bulunduğunda, bilimsel değeri yüksek olmasına rağmen bulunuş sıklığı ve büyüklüğü nedeniyle fazla dikkat çekmez. Örneğin bir dinozor ya da dev bir memeli fosilinin bir nummulit fosiline kıyasla çok daha büyük yankısı olur. Bir de en önemlisi şudur. Bu büyük boyutlu fosiller tam olarak bulunmaz. Etrafa dağılmış kemikler bulunduktan sonra bir bilmecenin parçası gibi doğru yerlere konup hayvan yeniden bir bütün haline getirilir. İşin uzmanları tarafından yapılan bu çalışmalar bazen yıllarca sürebilmektedir.
Sayfa 379 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Padişah II. Abdülhamid'in bir başka büyük projesi de, Çiftlikat-ı Hümayun (Saltanat Çiftliği) adı altında Osmanlı'nın egemenliğindeki Suriye ve Filistin gibi bölgelerde büyük miktarlarda araziler satın alınması ve buralarda geniş ölçekte, özellikle buğdaygillerden bitkilerin tarımının yapılmasıydı. Bunun için Bağdat'ta bir merkezi bürosu, iki de şubesi olan bir Hazine-i Hassa taşra teşkilatı kurulmuştu. Şubelerinden biri topraklar ve sulamayla, diğeri de Dicle ile Fırat üzerinde ulaşım ve taşımacılıkla ilgilenmekteydi. Aslında söz konusu olan şey, Abdülhamid'i, o zaman yaşamış birisinin ifadesiyle, dünyanın "en büyük toprak sahibi" haline getirmeyi amaçlayan bir projeydi.
Peki, "neden böyle bir ziraat imparatorluğu ve niye özellikle Mezopotamya'da" soruları akla gelebilir. Cevabı Osmanlı tarımını modernleştirme isteğinde yatmaktadır. Hazine-i Hassa mülkiyetine geçen topraklarda geniş ölçekli sulama kanallarıyla ekim çalışmaları yapılmış, insan gücünün yanı sıra makineli tarım da ilk kez uygulanmıştır.
Sayfa 89 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Limonluk♡
Limonluk, camekân ya da sera (bazen "ser" olarak da geçer) adlarıyla tanımlanan bu yapılar özellikle ülkemize dışarıdan getirilen orkide gibi "nazlı" tropikal bitkilerin yaşatılması ve çoğaltılması için çok işe yarar. Bu bitki cinsleri, doğal floramızda olmayan ve "egzotik" olarak nitelendirilen bitkilerdir. Osmanlı'da önceleri süs bitkisi olarak yetiştirilen egzotik bitkiler, sonradan eşsiz biçimlerinden etkilenen sanatçılar tarafından desen olarak kullanılmıştır. Yıldız ve Dolmabahçe saraylarında sergilenen ve özellikle de II. Abdülhamid'in yaptırmış olduğu porselen fabrikasında üretilen vazolardaki bitki çizimleri bu seralarda hangi egzotik bitkilerin yetiştirildiğini gösterir.
Sayfa 38 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Hamit Nafiz Pamir, bilimselliğinin yanı sıra jeolojinin Türkiye'de yükselmesini ve kurumsallaşmasını sağlayan birçok girişimin de öncüsü olmuştur. Bu katkılarından en önemlisi 1947 yılında uzun uğraşlardan sonra kurulan Türkiye Jeoloji Kurumu'dur. Kuruluşunun hemen sonrasında başkanlığına getirildiği kurumun açılış konuşmasında kurumu ne maksatla kurduklarını özetle şöyle açıklar:
Jeolojik ilimlerin pratik hayattaki büyük önemleri, madencilikte, diğer sanayi müesseselerinde, yol ve demiryolu inşaatında, ziraat ve ormancılıkta, şehir ve kasabaların suyunu temin etmekte, askeri sahalarda oynadıkları roller, yüksek kültürlü memleketleri jeoloji müesseslerini vücuda getirmeye sevk etmiştir. Biz bu amaçla bu kurumu kurduk.
Sayfa 306 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Aynı zamanda ülkemizde ilk kez kurulan Deneysel Psikoloji Bölümü başkanı olan Peters'e göre bir bilim alanında önceki çalışmalardan elde edilen sonuçlar günümüzde çok hızlı değişmektedir. Peters şunları söylemektedir:
Bugün bu neticelerin hepsini bilen bir kimse on sene sonra bunların tam bir cahili olabilir. Üniversitenin vazifesi genç adamın kafasına malumat doldurmak değil, talebelerin kafasına şekil vermek, onu elastik bir hale getirmektir. (...) Talebe, öğrendiği şeyleri ileride yüzlerce muhtelif vaziyette kullanmasını bilmeli, sahasındaki terakkileri takip edebilmeli, yeni neticeleri anlayabilmeli, bütün ömrünce sahasında çalışmalıdır. Buna da ancak hikâyelerle yetiştirilen değil, nasıl çalıştığını ve kendi tecrübelerini bilen bir kimse başarabilir.
Sayfa 202 - 1. Basım: Haziran 2022 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları