Ne denilebilir ki.
Bu kitap; nefretin, kinin, intikamın ve daha, insanı insanlıktan çıkaran bir sürü hissiyatın, bir ideoloji zırhına bürünerek; insanın, insanlığından edildiği bir atmosferi, ‘Nazi Ekolü’nün yaptığı Yahudi soykırımını anlatıyor. Hem de birinci ağızdan. Bu soykırımı, yazınsal ve görsel olarak anlatan, yüzlerce belki binlerce kaynaktan bambaşka bir noktada.
Özellikle ‘Ekol’ olarak tanımlamamın sebebi şu. Nazi Almanyası; ölümü, yıkımı ve işkenceyi; kömür karası bir sanata evirmiş ve bunu büyük bir ustalıkla hayata geçirebilmiş, insanın en karanlık yüzünü; kitlelerin üzerine karabasan gibi çöreklenerek uygulayabilmiş bir yok ediş organizasyonudur.
Öldürmeyip süründürmenin tanımı niteliğinde bir otobiyografi ‘Bunlar da mı insan’. Auschwitz’ ten kurtulmayı başarmış ‘yirmi dört’ insandan biri olan, Yahudi kimyager Primo Levi’nin, ömrünün on üç ayını anlattığı romanı.
Kitaptan kısa bir alıntı yaparak sonlandırmak istiyorum incelememi;
“Öldüren, insandır; haksızlık eden, insan... Tüm dayanakları yok olan, yatağını bir cesetle paylaşan insan, insan değildir.”
Kitaptaki anlatının tüm özeti bu aslında.
