Hakkında
İsmail, 17 Temmuz 1487 tarihinde Erdebil şehrinde Safevî Tarikatı'nın Türkmen şeyh ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. İsmail'in babası Şeyh Haydar, dedesi ise Şeyh Cüneyd'dir. İsmail'in annesi Alemşah Halime Begüm Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'nın kızıdır.
Şah İsmail Hata'i (1487-1524) farklı kimliği, siyasi duruşu ve toplumsal icraatlarıyla, genel Türk tarihinde üzerinde en fazla tartışılan isimlerden biri olmuştur. Küçük yaşta Şeyh olmuş, 14 yaşını tamamladığında ise koca bir imparatorluk kurmuştur. Kurduğu devlete Devlet-i Kızılbaş, hakim olduğu ülkeye ise Ülke-i Kızılbaş adını vermiştir. Kızılbaşlık, Şii bir İslam anlayışı olmayıp, Safevi propagandalarla Şiileştirilmiş ve sufileştirilmiş, Türkmen bir din anlayışıdır. Eski kaynaklarda ve Şah İsmail Divanı'nda "Alevi" deyiminin hiç geçmediği, buna karşılık Şah İsmail ve taraftarlarının kendilerine Kızılbaş dedikleri bilinir.
Şah İsmail, Hatai mahlasıyla şiirler yazdı. Sanatçı kişiliği çok zor koşullar altında geçen çocukluğu sırasında oluştu. Aruz ve heceyle yazdığı şiirler Azerbaycan edebiyatının Nesimi ve Fuzuli arasındaki döneminin en güçlü temsilcisi olduğunu kanıtlar. Özellikle heceyle yazdığı şiirler Anadolu'da gelişen tekke edebiyatını büyük ölçüde etkiler. Alevi-Bektaşi edebiyatının en güzel örneklerini sunar. "Hatai" takma adı ile Azerbaycan Türkçesinde şiirler de yazmıştır.
tr.wikipedia.org/wiki/I._İsmail
Tam adı:
Ebu'l-Muzaffer Bahadır el-Hüseynî
Unvan:
Safevî Tarikatı'nın lideri ve Safevi Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarı
Doğum:
Erdebil, İran, 17 Temmuz 1487
Ölüm:
Tebriz, İran, 23 Mayıs 1524
Okurlar
64 okur beğendi.
82 okur okudu.
6 okur okuyor.
46 okur okuyacak.
Sözler ve Alıntılar
Gəl öyüd verəyim, öyüd alırsan,
Xidmət eylə genə gülü bulunca.
Karvan gedər, sağın, geri qalırsan,
Haman əldən qоyma yоlu bulunca.
Öldürsə də, çıxmaz yоldan yоl əri,
Gerçəklərin əlindədir yuləri,
Göründü, seyr eylə axan suları,
Qarışır ümmana seli bulunca.
Arı оldun, hər çiçəkdən alırsan,
Balın damızlığın qanda bulursan,
Yetmiş min ayətə dəlil оlursan,
Anlayıb da bu dəlili bulunca.
Dinləyib də bu mə’nayi yazmalı,
Hər kişi halınca quyu qazmalı,
Yeddi padşahlıq yeri gəzməli,
Halına münasib yeri bulunca.
Sil-süpür qəlbini, süddən bəyaz et,
Öldür nəfisini, şeytandan arıt,
Dоxsan dоqquz yerə çıxdı Bayəzid,
Halına münasib yeri bulunca.
Sayfa 332
Gül görməsə, səbr edərmi bülbül?
