Kötümser ruh haline bürünenlerin, "aynı ruhsal özde buluşamayacağımıza göre, plastik doyuruculuk arayışı ile eski formların bugün tekrarlanması neye yarayacaktır??"
Ayetler, hadis ve fıkıh kitapları Selçuklu okur yazarları tarafından da biliniyordu. Ama mimari plastiğe yansıdığı üzere, her iki kültür çevresinde farklı yollar tutulmuştu.Selçuklu eserleri üzerinde yer alan figürler, doğal elenmeye benzeyen bir süreçle Osmanlı eliyle silinip kazınmaya başladı. O halde din değişmediği halde, değişen neydi?
Türk olmayan her şeyi reddetmek ve belli bir devreden sonra her şeyi Türkler'in getirdiğini söylemek, Türk sanatını anlamak için hiçbir kolaylık getirmemiştir.
| Doğan KUBAN |
İnsanlar neden eski eşyaya ilgi duydular? Onlara ihtiyaç duydular, onları anlamlı buldular ve bu tür eşyanın yanıbaşlarında bulunmasını istediler. Tuhaflık ve olağandışılık onları çekti, bunların kaybolmasını istemediler.
Sanat tarihi bir matematik bilimi olmadığından, her zaman her yerde geçerli formüllerin sayısı bu alanda çok azdır. Çünkü sanat tarihinin değişkenleri sabit değildir. Zaman ve çevreye göre her şey farklı olabilir.
Barbar sözü, bugün bile batı sözlüklerinde ; Yunanlı olmayan, farklı dil konuşan, gelenekleri değişik olan, Roma İmp. dışında kalan kişi, Hıristiyan olmayan, kaba, vahşi, kültürsüz kişi olarak tanımlanır.