Osip Mandelştam’ın yazdığı şiirle değişen yaşamı sadece kendisini de etkilemez. Şiirlerini saklayanlar da kaçınılmaz sondan kurtulamazlar. Çoğu işkence görür ve yerlerinden edilir. Çünkü “Mandelştam’ın düşmanı ülkedeki en güçlü adamdı.” Mandelştam, kamplarda yattığı ahşap şiltenin üzerinde hep onu görür; uykuya dalmadan önce, uyku ile uyanıklık arasında, rüyalarında. Stalin boğmaya, canavarca ağzını açıp yutmaya çalışır. Ancak o her defasında haykırır: “Cesedimi alırsın sadece, senin için yazdığım şiir beni yaşatacak.” Kasıtlı yalnızlaştırılan ve yok oluşa sürüklenen şair yazdıklarından hiçbir zaman pişmanlık duymaz. Dik duruşu ile bedensel acının ötesine geçmiştir. Yıllarca süren açlığa dayanması böyle mümkün olur. Son günlerine kadar vazgeçmediği yaşama tutunma arzusu, kalbindeki ve zihnindeki şiir sayesindedir.
Vénus Khoury-Ghata kitabıyla yalnızca Osip Mandelştam’ın yaşamını ve şiirini hatırlatmakla kalmıyor. Aynı zamanda Sovyet Rusya’da Stalin döneminin sanatçılar üzerindeki acımasız baskısının geniş açılı bir fotoğrafını veriyor.
