Kubracim, o kadar guzel anlatmis, ve dusuncelerini o kadar guzel ifade etmissin ki… Uzun zamandir icimde tuttugum (tuttugumuz) pek cok seyi ortaya dokmussun yazinda. Ancak yazinda katilamadigim bir nokta var ki o da idam… Izinle sebeplerimi aciklamak isterim.
Oncelikle vahsilikle ilgili sozlerine katiliyorum. Ben humanist biri degilim, olsam olsam animalist olurdum. (Nitekim insanlara hakaret icin hayvan kullanilmasindan da hoslanmam… Ramses serisinde bir soz vardi, on yillar gecti uzerinden ama asla unutmam. “Ben yilanalri insanlardan daha cok severim, cunku onlar arkadan sokmazlar”) (Bunu soyledigim icin sanirim ben de topa tutulabilirim) Dolayisiyla olume de karsi degilim. Bahsettigin durum umarim asla karsilasmam ama olursa cok net elime o adami gecirirsem acimam. Dunya icin iyilik gozuyle bakarim. Ancak sorun su ki, karar merci bu noktada benim. Ve ben kendime, hic kimseye guvenmedigim kadar cok guveniyorum. Ote yandan bunun mesrulastirildigi durumda oncelikle devlete ardindan da adalete guvenmem gerekir ki, ikisine de guvenmiyorum.
1. Devlete guvenmiyorum. (Siyasete girmeyecegim, hukumetlerden ve isimlerden bagimsiz konusacagim). Cunku devleti yoneten insanlar her zaman kendi cikarlarini toplumun cikarlarinin onunde tutyorlar. Guvenmedigim bir kuruma boyle bir yetkiyi cinsel suclar kapsaminda verdigim an kapsam siyasi suclulara da kayacak. Vatan haini diye suclayip, kendi dusuncelerinden olmayan insanlari birer birer oldurecekler. Baski olacak. Kaldi ki, yine kim yonetirse yonetsin, Eger arkada farkli bir maddi/siyasi cikar varsa haksizlik yapacak. Kendi kurumlarini “bir kereden bir sey olmaz” diyerek koruyacaklar, kendi adamlarini, ismi kirlenmesin diye ortbas edecekler. Ama kendinden olmayanlari rahatlikla sallandiracaklar. Dolayisiyla 1 ay arayla arastirma teklifini reddetip, 1 ay sonra cok onemsiyorlarmis gibi idami gundeme getiren bir gruba asla guvenmem. NItekim tarihte insanlarin cinsel suclardan daha cok, dusunceleri yuzunden idam edildigi de bir gercek.
2. Adalate guvenmiyorum. Dun yine haberlerde vardi, baba oz kizina tecavuz etmis, ama iyi hal indirimi almis! Hayir onu yaptiktan sonra isterse melekler kadar iyi olsun, nur falan yagdirsin ustune, hangi iyi hal indirimini hakedebilir ki? Ya da yine iletinde bahsettigin genc kizimiz. Basinda kiz suclanmis “ o saatte ne isi var” diye. “intihar ettiginde” yaninda bulunan adamlari serbest birakan bir sistemimiz var, ve otopsi sonuclanip da bogusma oldugu saptanincaya kadar Adam hoop yurt disinda. Ben bu adaletin neresine guveneyim? Ya da daha eski ornekler. Bagdat caddesinde cicekciyi oldurup kacan cocuk. Ceza aldi sanirim en son ama kucuk bir para cezasi. Adaletin gozu kor olmali. Gozu kor olmayan, zengin ve fakire ayri davranan, kadina ve erkege ayri davranan bir adalete ben asla bir can teslim etmem.
3. Yine adalete guvenmemi bir ornekle aciklayacagim. Toplumun onyargilari var. Basin aldatmaca dolu. Mesela yine yukarda bahsettigim kizimiz sevgili basinimiz tarafindan sucluymus gibi gosterilmis. Bu baski altinda kalip da yanlis karar veren bir adalatte, bir masumun olmesi, ve suclunun disarda elini kolunu sallayarak gezmesi mumkun. Nitekim Amerika’da hala bazi eyaletlerde idam var ve idamdan sonra masumiyeti kanitlanmis cok vaka var. Coka da gerek yok aslinda, 1 tane bile olmasi, bunu istememek icin yeterli. Her seyi gectim, birinin kurtulmak istedigi birine tuzak kurup iftira atamayacagi ne malum?
Cozum idam degil. Cozum belki egitim, ama o da bir gunde olacak bir sey degil, ve gercek bir cozum de degil. Ne yazik ki bunlari gerceklestirenlerin akil sagligi yerinde degil (akil sagligi yerine olan birinin yapacagi seyler degil bunlar). Bunlari ne egitimle duzeltebilirsin (Japonya ornegi… egitimli ve okuyan bir toplum, taciz vakalari en buyuk sorunlarindan biri), ne de onlari cezayla korkutabilirsin (yakalanmayacaklarini saniyorlar. Sesini ciakrtmayacak cocuklari seciyorlar, taciz sonrasi iz birakmamak icin olduruyorlar, paralarina guveniyorlar. Bunlari eger cezayla korkutabilecek olsan zaten yapmazlardi. Nitekim idam yok, kirbac yok ama hapishanede boyle sucllularin basina gelenler sehir efsaneleri degil. Gecen senelerde minimuscu tarafindan oldurulen kizi hatirla. Kac ay hayatta kaldi zanlisi hapiste)
Zaten soyle de bir sey var… Ceza, olmus olani degistirmez. Neden aciyi raatlatmaya odaklaniyoruz da aciyi engellemek icin bir sey yapmiyoruz?
Kalite sistemlerinde CAPA diye bir analiz vardir, Corrective Action, Preventive Action (duzeltici aksiyon, onleyici aksiyon). Mesela uretimde bir problema oldu diyelim, farzet bilgisayar uretiyorsun ve kontrollerde bozuk bilgisayar buldun. Duzeltici aksiyon o bilgisayari tamir etmektir. Ama sen isi burada bitirirsen yeniden bozuk bilgisayar cikar karsina. O yuzden bir de onleyici aksiyon bulman gerek. Hata nedir analiz etmen ve bir daha olmaman icin onlem alman gerek.
Mesela neler yapilabilir…
1. Amerika’da uygulanan bir yontem var. Yillar evvel bir kiz kaybolmus ve oldurulmus. Sonrasinda kizin haberleri basinda cikinca pek cok kisinin kizi bir adamla farkli saatlerde farkli yerlerde gormus oldugu ortaya cikmis. Bunun uzerine kadin demis ki, eger insanlarin sonradan degil, onceden haberi olsa kizim kurtulabilirdi… Bunun uzerine bir uyari sistema gelistirmis. Bir bolgede bir kayip cocuk ihbari oldugunda o cevredeki herkesin cep telefonuna bildirim geliyor. Bu, ciddi anlamda kacirma vakalarini cozmus.
2. Yine Amerika’da gordugum bir uygulama var. Parklar, ic ice iki seviyeli. Disardaki seviye insanlar gezsin hava alsin otursun diye. Ic seviye sadece cocuklar icin. Her yeri kapali bir oyun alani, kapida da bekleyen bir gorevli var, hic bir yetiskini ne olursa olsun iceri almiyor.
3. Eskiden polisimiz bir kayip vakasina tepki vermek icin 24 saat beklerdi. (Hala oyle mi bilmiyorum ama bir kac yil evvel oyleydi). Eger kaybolan zihinsel engelli veya cocuksa neden 24 saat bekleniyor ki, bu kurali kaldirabilir.
Bunlar hizlica aklima gelen, gordugum, tecrube ettigim seyler. Bu sorunu yasayan ilk ulke degiliz. Diger ulkeler neler yapmis nasil cozmus incelenebilir. Onlemler alinabilir.
Ve yine ilk maddeme donecegim, yani devlete givenmememe ama… Bu tarz onleyici onlemler almak varken her firsatta idami bir cozum olarak onumuze sunan bir gruba da gercekten guvenmiyorum.
Estağfurullah.. Düşüncelerinin hemen hemen hepsine katılıyorum. Zaten yazı birkaç kere de yazılmış bir yazı. Çünkü her taze haber içimi şişirdi. İlk önce paylaşmak istemedim. Ama susmak istemiyorum. Sesime ses istiyorum. Yanlış düşündüğümüz yerleri birlikte doğruya taşıyalım istiyorum. Yüreğime bir damla olsun su gelsin istiyorum. İçimden hiçbir şey yapmak gelmiyor. Bu aralar ne kitap okuyorum ne beni mutlu edecek bir şey izliyorum. Karşıma hep kötü şeyler çıkıyor. Dediğin şeylerin çoğunu ben de düşündüm. İdam sadece tecavüzcüler için çıkacak olsa hadi neyse. Ama peşine hemen vatan hainleri ibaresi ekleniyor. Bugün bu hükümet var. Peki yarın başka görüş başa geldiğinde, bugün vatan hainleri için idam isteyenler aynı görüşü paylaşabilecekler mi? İşin içine vatan haini ibaresi katılmasa, tecavüz ettiği kesin olan kişiler idam edilse neyse. Ama iş bunla kalmıyor ki.
Yazının özellikle şu kısmı çok ama çok dikkate alınmalı: ''1. Amerika’da uygulanan bir yontem var. Yillar evvel bir kiz kaybolmus ve oldurulmus. Sonrasinda kizin haberleri basinda cikinca pek cok kisinin kizi bir adamla farkli saatlerde farkli yerlerde gormus oldugu ortaya cikmis. Bunun uzerine kadin demis ki, eger insanlarin sonradan degil, onceden haberi olsa kizim kurtulabilirdi… Bunun uzerine bir uyari sistema gelistirmis. Bir bolgede bir kayip cocuk ihbari oldugunda o cevredeki herkesin cep telefonuna bildirim geliyor. Bu, ciddi anlamda kacirma vakalarini cozmus.
2. Yine Amerika’da gordugum bir uygulama var. Parklar, ic ice iki seviyeli. Disardaki seviye insanlar gezsin hava alsin otursun diye. Ic seviye sadece cocuklar icin. Her yeri kapali bir oyun alani, kapida da bekleyen bir gorevli var, hic bir yetiskini ne olursa olsun iceri almiyor.
3. Eskiden polisimiz bir kayip vakasina tepki vermek icin 24 saat beklerdi. (Hala oyle mi bilmiyorum ama bir kac yil evvel oyleydi). Eger kaybolan zihinsel engelli veya cocuksa neden 24 saat bekleniyor ki, bu kurali kaldirabilir.''
Hukuk bugün güvenebileceğimiz şekilde işleseydi bence suçlarda azalma olurdu. Dediğin doğru olmuş olanı değiştiremeyiz, olacak olanın önüne geçmeliyiz. Fakat bu noktada da çaresiziz. Eğitim nasıl ne şekilde verilebilir? Aileler ne kadar sağlıklı? İlk düzeltilmesi gereken şey aile. Herkes toplumdaki aile kurumunun benzer olduğu düşüncesinde lakin herkes birbirinden çok farklı. Bu konuda nasıl eğitilebiliriz bilmiyorum. Aklıma bu kötülüğü yapanların hapis+ fiziksel ceza almasından başka çözüm gelmiyor. Onlar kötülük ettikleri insanların aklına ve bedenine iz bırakırken, kötülük edenlerin öylece bir yerde kapalı tutulması bana doğru gelmiyor. Caydırıcı olmadığını da gittikçe artan vakalardan görmekteyiz.
Bir de yazarken biraz utanacağım ama yazmak istiyorum. Bazı şeylerin öğrenilmemesi gerek. Ben bir erkek çocuğunun anal yolla tecavüz edilebildiğini ilk öğrendiğimde, şoka girdim. Hatta büyük küçük fark etmez anal/ oral şekilde ilişki olabileceğini öğrendiğim zaman dedim ki bu nasıl aşağılık bir zihniyettir. Ben bunu dedim ama suç potansiyeli taşıyan kişiler, bu şekilde de tecavüz edilebildiğini öğrenmiş bulunmaktalar. Bence bu durumların böyle açık açık yayılıp anılması önlenmeli. Çünkü kötülük aynı zamanda öğrenilebilen de bir şey. Sonra daha garip bir şey öğrendim. Hayvana tecavüz! Bunlar hiçbir surette öğrenilmemeli. Öğrenen birçok kişi bir şey yapmaz ama içinden 1 kişi yapar. Oda zaten canımıza yeter.
Çok gelgitler içerisindeyim. Ama idam olmasa da bu iş hapisle çözülemiyor, görüyoruz. Artı cezalara ihtiyacımız var.
Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir.