Çok oldu, Kuran’la ilgili bir araştırma sonucunu okumuştum. Kitapta en çok geçen kelimelerin istatistiğini de çıkarmışlardı. Bunlardan biri de “ateş” olmalı. Şimdi burada alıntıyı görünce kitle ve ateşin birlikteliği/aşkı yeniden dikkatimi çekti.
Ateşi çağrıştıran “Cehennem” kelimesinin de çok geçtiğini düşünürsek “ateş seni çağırıyor” cümlesinin kitleler için önemi bir kere daha vurgulanıyor :) Kitleler ateşi seviyor, ateşle de özdeşleşiyor.
Bazı kısımlarda cehennem o kadar gaddar betimlemelerle anlatılıyor ki, insan bir "sadist"i dinliyor olup olmadığını sorguluyor.
Gerçekten de yazarın sunduğu kitle sembolleri arasında kitleyle en çok özdeşleşen ateş gibi duruyor. Yazarın saydığı tüm özelliklerin yanı sıra o dehşetli ateşin aynı zamanda seyirlik bir tarafının da olması garip. Kuran’da sık geçiyor olması bir çelişki yaratmıyor mu Rahman? Rahim? Merhametinin sadece yüzde biri dünyaya düşmüş. Bu nokta herkes kendi formülünü ortaya koyuyor sonradan müslümanlığı seçmiş Alman bir arkadaşım vardı cehennemin fiili varlığını reddederdi keza babam da cehennemde ateşe atılacağımızı yukarıda saydığım isimlerinden dolayı pek olası görmüyor 😀. Çoğumuz ben dahil kendimizde tamamen reddedecek gücü bulamadığımızdan bazı yorum değişikliklerine giderek yolumuza devam etmeye çalışıyoruz.
Bu kitabı okurken eski İstanbul konaklarının, köşklerinin yanışını İstanbulluların elde çerez eşliğinde ailecek izlediğini hatırladım. Orhan Pamuk, İstanbul kitabında bu konuya çoook uzun yer veriyordu çünkü. O kitabı okurken de çok garibime gitmişti. Zevkli oluyor demek ki :)
Arkadaşınız da dedeniz de dini akılcılaştırıyor sanırım. Olduğu gibi kabullenmek zor olduğunda kendinde yeni teknikler, açıklamalar üretiyorlar. Ama bu işler böyle, kitapta yazanları somut olarak düşününce bir “ateş” var :)
Yukarıdaki alıntıdan “ateşe veren kitle” kısmının ilk hatırlattığı Madımak katliamı oldu. Bir de Thomas de Quincey’nin “Güzel Sanatların Bir Dalı Olarak Cinayet” kitabında yine ateşin cezbediciliği ile ilgili bir bölüm vardı. Fazla uzun ve kopyalanmadığı için yazamıyorum buraya :) Thomas De Quincey de gerçekten muhteşem yazar. Hatta birkaç yerde benzer şeyler yazmışlar.
Gerçek cellat idam sehpasının etrafında toplanmış olan kitledir. Kitle bu dehşet verici manzarayı onaylamaktadır ve bu gösteriyi baştan sona izleyebilmek için, tutkulu bir heyecanla yakın, uzak her yerden gelip toplanmıştır.(kitle ve iktidar)
..arenalarda işlenen bu cinayetlerde, öldürücü vuruşu yapan el, hiçbir şey yapmadan onu seyredenin elinden daha fazla kana bulanmış değildir; ne kan dökülmesini onaylayan o dökülen kandan yıkanmış sayılabilir ne de öldüreni alkışlayıp ona ödüller verilmesini isteyen cinayet işlemeye katılmış sayılmaktan başka bir gözle görülebilir.(Thomas de Quincey)
Akıl almayınca akıllaştırma yoluna gidiliyor :)
Ateş bir anlamda insanın ilkel yıkıcılık içgüdüsünün bir nesnelleştirilmesi(bu benim yorumum tabii, Freud fallik bir anlamda ısrar ediyor) Onda her birimiz aslında bu derinlerdeki güdülerimizin hayat buluşu bizi ateşe çeken [burada o meşhur tasavvuf pervane meseline atıf yapılıyor :)] ana etken.
Daha çocukken ateş yakmak birkaç arkadaşımla büyük zevklerimizden biriydi, çok iyi hatırlıyorum. Dakikalarca gözlerimi dikip varlığın yanışını, 'güzel bir şeyin yok oluşunu' izlemek, benim için çekiciliğini o kadar yıldan sonra dahi hiç kaybetmedi.
Freud şaşırtmamış :) İnsanlık tarihinde her zaman önemli olmuş ateş. Ben de sizinle benzer düşünüyorum aynı zamanda gücü de simgeliyor gibi. Alevlere “teslim oldu” diyoruz mesela. Kibritle oynayan çocuk sayısı az değil. Zamanla bastırıyor olabiliriz kundakçılık dürtümüzü hoş bastırmayanlar da oluyor. Büyülü bir çekiciliğinin olduğu kesin. Mesela okuduğum bir kitaptan sadece bir yangın sahnesi kalmış hafızamda. Ne ismini ne başını ne sonunu hatırlıyorum ama alevlere teslim olmuş büyük bir kilisenin yanışını çaresizlik içinde seyreden insanlar en tepede bulunan Meryem Ana heykelinin yanışı ve gürültüyle düşüşü...
You need to log in to be able to comment.