Hatice
@Birhatice
Okuduğum kitaplarda dikkatimi çeken; canlılığımı gösteren ve/veya beni budayan satırları, başkalarıyla ve ileriki kendimle paylaşmayı seviyorum işte bu sebeple buradayım.”Okumak iki ruh arasında âşıkane bir mülâkattır”C.M.
118 okur puanı
Haziran 2020 tarihinde katıldı
Şu anda okuduğu kitaplar
Okuma Hedefleri
…Ya da daha önce analistin ortaya çıkardığı bir ipucunu şiddetle reddetmişken, aynı bulguyu şimdi kendininmiş gibi satacaktır. Bu son davranış, sıradan gündelik ilişkilerde sık sık gözlenilebilir; bu davranış , bilinçsiz sahiplenmeciliğin dinamik güçlerini oluşturur ve birçok öncelik savaşı bu tür bir ruhsal temele sahiptir. Böylece bir insan, kendinden başka birisinin yeni bir fikre sahip olabileceği düşüncesine dayanmaz. Kendisine ait olmayan bir görüşü açıkca küçümseyecektir. örneğin, eğer o an için rekabet halinde olduğu bir insan tarafından önerilirse, bir filmden ya da kitaptan hoşlanmayacak ya da bunları yadsıyacaktır.
Sayfa 143Kitabı okudu
Nevrotik rekabeti normal rekabetten ayıran üçüncü farklılık, nevrotik bireyin hırsında, "hiç kimse değil, sadece ben güzel, becerikli, başarılı olacağım" tutumunda gizli olan düşmanlıktır. Düşmanlık, her şiddetli rekabette yapısaldır, çünkü rakiplerden birisinin zaferi diğerinin yenilgisi demektir. Aslına bakılırsa bireyci bir kültürde o kadar çok yıkıcı rekabet vardır ki, insan, yalıtılmış bir özellik olarak bunu nevrotik bir özgürlük diye adlandırmakta tereddüt eder. Bu, neredeyse kültürel bir davranış yapılanmasıdır. Ne var ki, nevrotik insanlarda bunun yıkıcı yanı yapıcı yanından daha güçlüdür: nevrotik için başkalarının dize geldiğini görmek kendi başarısından daha önemlidir. Daha kesin konuşmak gerekirse, nevrotik bir hırsa sahip kişi için sanki başkalarını yenmek başarmaktan daha önemliymiş gibi davranır. Gerçekten kendi başarısı onun için en önemli şeydir; ama başarıya yönelik daha sonra da göreceğimiz gibi- güçlü ketlenmelere sahip olduğundan, üstün olması ya da en azından böyle hissetmesi için tek bir açık kapı kalır: başkalarını yere çalmak, onları kendi seviyesine ya da daha aşağılara indirmek.
Sayfa 141Kitabı okudu
Kültürümüzde nevrotik rekabet, normal rekabetten üç açıdan farklılık gösterir. ilk elden nevrotik birey,bunu gerektirmeyecek ortamlarda bile kendini sürekli olarak başkalarıyla karşılaştırır. Başkalarını geride bırakma çabasının bütün rekabetçi ortamlarda temel bir öğe olmasına karşın, nevrotik kişi kendisini hiçbir açıdan potansiyel rakipler olmayan ve kendisiyle hiçbir ortak hedefi bulunmayan insanlarla da karşılaştırır. Kimin daha zeki, daha çekici, popüler olduğuna ilişkin soru, ayrım gözetmeksizin herkese uygulanır. Nevrotik bireyin yaşama yönelik tutumu, bir at yarışında tek bir şeye önem veren -başkalanndan önde olup olmadığı- bir jokeyin tutumuyla kıyaslanabilir. Bu tutum zorunlu olarak, herhangi bir amaca yönelik gerçek ilginin yitirilmesine ya da zayıflamasına yol açar. Yaptığı şeyin içeriği, bu yolla ne kadar başarı, etki, saygınlık kazanacağı sorusu kadar önemli değildir. Nevrotik birey bu kendini başkalanyla karşılaştırma tutumunun farkında olabilir ya da bunu. otomatik olarak ve farkında olmadan yapabilir. Bu tutumun kendisi için oynadığı rolün de kolay kolay farkına varamaz.
Sayfa 139Kitabı okudu
Okur Takip Önerileri
Hayranlığın her türlüsü…
Son olarak, bir küçük düşürme eğilimi bir hayranlık duyma eğiliminin arkasına gizlenmiş olabilir. Küçük düşürmeyle hayranlık duyma birbirine yüz seksen derece zıt olduğu için, sonuncusu, ilkine yönelik eğilimlerin giderilmesi ya da gizlenmesi için en güvenilir yolu sağlar. Ayrıca, bu her iki karşıt ucun da sık sık aynı insanda bulunmasının nedeni de işte budur. Bu iki tutumun ortaklaşa kullanılabileceği çeşitli yollar vardır ve bu ortak kullanımın nedenleri bireye bağlıdır. Bunlar, yaşamın farklı dönemlerinde ayrı ayrı ortaya çıkabilirler, insanlara yönelik yoğun bir hayranlık dönemini, yine onlara yönelik genel bir aşağılama dönemi izler; erkeklere karşı bir hayranlık, kadınlara karşı bir aşağılama ya da tam tersi olabilir; ya da bir iki kişiye yönelen körükörüne bir hayranlık ve dünyanın kalanına yönelik ve aynı ölçüde körükörüne olan bir aşağılama aynı anda bulunabilir.
Sayfa 131Kitabı okudu
Başkalarını küçük düşürme eğilimleri genellikle derinlere bastırılır, çünkü küçük düşürüldüğü zaman ne denli kızgınlık ve kincilik duyduğu konusundaki duyarlılığını bilen nevrotik, başkalarında bulunan benzer tepkilerden içgüdüsel olarak korkmaktadır. Yine de bu eğilimlerden bazıları o farkında olmadan da ortaya çıkabilir: başkalarına yönelik onları bekletmek gibi istemsiz bir saygısızlık da, başkalarını istemsizce utandırıcı durumlara sokma da, onların kendilerini bağımlı hissetmelerine seyirci kalma da. Nevrotik birey başkalarını küçük düşürmeyi arzuladığından ya da bunu yaptığından bütünüyle habersiz bile olsa, onlarla olan ilişkilerine derin bir kaygı sızacak ve bu da küçük düşürüleceği veya alaya alınacağı yolundaki değişmez bir beklentide kendini belli edecektir. Daha sonra başarısızlık korkusunu tartışırken bu tür korkulara tekrar değineceğim. Küçük düşürülme ya da düşürmeye yönelik bu duyarlılıktan kaynaklanan ketlemeler sık sık, başkalarını küçük düşürüyormuş gibi gözükecek şeylerden kaçınma ihtiyacı olarak belirir; örneğin böyle bir nevrotik, başkalarını eleştirme, bir öneriyi geri çevirme, bir işçiyi işten çıkarma yetisinden yoksun olabilir, bu durumda sonuç olarak çoğu kez aşırı düşünceli ya da aşırı nazik görünümü verir.
Sayfa 131Kitabı okudu
Kendileri için saygınlık özlemi ağır basan bir tutum olan insanlarda, düşmanlık genellikle başkalarını küçük düşürme arzusu biçimini alır. Özsaygıları küçük düşürülme nedeniyle yaralanan ve bu nedenle kinci olan insanlarda bu arzu büyük bir öneme sahiptir. Bu insanlar genellikle çocukluklarında bir dizi küçük düşürücü deneyimler yaşamışlardır:
Sayfa 130Kitabı okudu
Evlilik eşleriyle, kardeşleriyle, arkadaşlarıyla olan ilişkilerinde nevrotik kişinin, karşısındakini kendi iradesinin hizmetine zorlamak, bitmek bilmeyen ilgi ve yardım istemek için çaresizliğini bir kamçı olarak kullanarak bir köle sürücüsü gibi hareket ettiğini çoğumuz biliriz. Nevrotik kişinin kendisi için yapılan çabalardan hiç bir zaman yararlanamaması, bunun yerine tekrarlanan şikayetlerle ve tekrarlanan isteklerde ya da daha kötüsü, ihmal edildiği ve kötüyü kullanıldığı yolundaki suçlamalarla tepki göstermesi bu tür ortamlara özgüdür.
Sayfa 129Kitabı okudu
Güç arayışındaki bir başka tutum da asla boyun eğmeme tutumudur. Bir konuda anlaşmak ya da bir öneriyi benimsemek, doğru olarak değerlendirseler bile, bir zayıflık olarak hissedilir ve bunu yapma düşüncesi bile başkaldırıya yol açar. Bu tutumun kendileri için önemli olduğu insanlar ayak diremeye yatkın olurlar ve boyun eğme korkusu nedeniyle, zorlanımlı bir biçim de tavır geliştirirler. Bu tutumun en genel dışavurumu, nevrotiğin, kendini dünyaya uyarlamak yerine dünyanın kendisine uyması gerektiği yolundaki ısrarıdır. Psikanalitik terapideki temel zorluklardan birisi bu kaynaktan gelir Bir hastanın analiz edinmesinin nihai amacı bilgi ya da içgözlemden yararlanmaktır. Bu tipten bir nevrotik birey, değişmenin kendi yaranna olacağına inanmasına karşın, bu değişme olasılığından tiksinir, çünkü bu, son bir kez daha boyun eğmek anlamına gelir. Bunu yapma yetisinden yoksun olmanın aynca sevgi ilişkileri için de bazı sonuçları vardır. Ne anlama gelirse gelsin, sevgi her zaman, kendini bırakmak, kendi duygularına olduğu kadar sevgiliye de boyun eğmek anlamına gelir. Erkek ya da kadın, bir insan bu tür bir boyun eğme yetisinden ne denli yoksunsa, sevgi ilişkileri de o denli doyumsuz olacaktır. Aynı etken ayrıca, orgazma ulaşma işte bu kendini hepten bırakmayı gerektirdiği ölçüde, cinsel soğukluk üzerinde de bir etkiye sahip olabilir.
Sayfa 125Kitabı okudu
Nevrotik kızlar, zayıflığa duyduktan aşağılamadan ötürü "zayıf' bir erkeği sevemezler; ama "güçlü" bir erkekle de başa çıkamazlar, çünkü her zaman karşıdaki insanın boyun eğmesini beklerler. Dolayısıyla gizliden gizliye aradıkları şey, kahraman, süper güçlü, aynı zamanda da bir an bile duraksamaksızın onların arzulanna boyun eğecek kadar zayıf olan bir erkektir.
Sayfa 124Kitabı okudu
Güç arayışındaki nevrotik bireyi tanımlayabilecek bir başka tutum da, kişinin canının istediği her şeyi yapma arzusudur. Eğer başkaları onun onlardan beklediği şeyleri tam olarak ve beklediği anda yapmazlarsa, bu onun için sürekli bir ani (akut) kızgınlık kaynağı olabilir. Sabırsızlık tutumu, güç arayışının bu yanıyla yakından ilintilidir. Herhangi türden bir gecikme, zorunlu bir bekleme, sadece trafik ışıkları için de olsa bir sinirlilik kaynağı olacaktır. Nevrotik kişi, patronca tutumunun varlığının ya da en azından boyutlarının çoğu kez farkında değildir. Bunu algılamamak ve değiştirmemek onun belli başlı işlerinden birisidir, çünkü bunun önemli koruyucu işlevleri vardır. Diğer insanların da bunu algılamaması gerekir, çünkü eğer böyle bir şey olursa sevecenliklerini yitirme tehlikesi başgösterecektir.
Sayfa 124Kitabı okudu
… nevrotik kişi kendi üzerinde olduğu kadar başkaları üzerinde de denetim kurmayı arzulayacaktır. Kendisinin başlatmadığı ya da onaylamadığı hiçbir şeyin olmasını istemez. Bu denetim anlayışı, bilinçli olarak karşısındaki insana tam bir özgürlük tanıma, ama yaptığı her şeyi bilme konusunda ısrar etme ve herhangi bir şeyi gizli tuttuğu zaman sinirlenme gibi incelmiş bir biçim alabilir. Denetleme eğilimleri öylesine çok bastırılabilir ki, sadece kendisi değil, başkaları da onun öteki insana özgürlük tanıma konusundaki büyük cömertliğine inanabilir. Ne var ki eğer bir insan denetleme arzusunu bu denli tam anlamıyla bastırırsa, karşıdaki insanın öteki arkadaşlanyla her buluşmasında ya da eve beklenmedik bir şekilde geç gelmesi durumunda ruh çöküntüsüne uğrayabilir ya da şiddetli başağrıları veya mide rahatsızlıklan çekebilir. Rahatsızlıklarının nedenini bilmeksizin bunları hava koşullarına, diyetteki bir hataya ya da bunun gibi ilgisiz şeylere bağlayabilir.
Sayfa 123Kitabı okudu
… nevrotik güç arayışı, önemsiz olma duygusu ya da böyle değerlendirilme tehlikesine karşı bir koruma olarak da iş görür. Nevrotik kişi, ne kadar zor olursa olsun, her ortamı denetim altına alabilmesi ve bunu da anında yapabilmesi gerektiğine inanmasına yol açan katı ve usdışı bir güçlü olma ideali geliştirir. Bu ideal gururla kenetlenir ve sonuçta nevrotik birey zayıflığı sadece bir tehlike olarak değil, ayrıca bir yüzkarası olarak da değerlendirir. İnsanları ya "güçlü" ya da "zayıf' olarak sınıflandırır ve ilkine hayran olurken ikincisini küçümser. Ayrıca zayıflık olarak değerlendirdiği şeylerde de aşırıya kaçar. Onunla bir konuda onun görüşlerine katılan ya da onun arzularına boyun eğen, ketlemeleri olan ya da coşkularını her zaman duygusuz bir yüz sergileyecek kadar yakından denetlemeyen bütün insanlara karşı az ya da çok aşağılayıcı bir duygu besler. Aynı nitelikleri kendi içinde de küçümser. Kendi içindeki bir kaygının ya da ketlemenin varlığını algılamak zorunda kalırsa küçük düştüğüne inanır ve dolayısıyla bir nevroza sahip olduğu için kendini küçümser ve bu gerçeği bir sır olarak saklamak ister. Aynca bununla tek başına başa çıkamadığı için de kendini küçümser.
Sayfa 122Kitabı okudu
Güç arayışı her şeyden önce, daha önce de gördüğümüz gibi kaygı içindeki temel öğelerden birisi olan çaresizliğe karşı bir koruma olarak iş görür. Nevrotik kişi kendi içinde bir çaresizlik ya da zayıflık görünümüne karşı öylesine tiksinti duyar ki, her hangi bir yol göstericiliği, öneriyi ya da yardımı, kişiler ya da koşullar üzerindeki herhangi bir bağımlılığı, başkalarına boyun eğmeyi ya da onlarla anlaşmayı benimseme gibi normal insanın bütünüyle sıradan olarak değerlendirdiği durumlardan kaçınacaktır. Çaresizliğe yönelik bu karşı çıkış, olanca yoğunluğuyla bir anda başgöstermez, düzenli olarak artar; nevrotik kişi kendisini olgusal ketlemeleri tarafından ne denli çok tuzağa düşürülmüş hissederse, olgusal olarak kendisini ortaya koyma gücü de o kadar az olacaktır. Olgusal açıdan ne kadar zayıfsa, zayıflığa uzaktan bir benzerlik gösteren şeylerden de o denli kaygıyla kaçınmak zorundadır.
Sayfa 122Kitabı okudu
Güç, saygınlık ve mal - mülk edinme doğrultusundaki nevrotik arayışlar, yalnızca kaygıya karşı bir koruma aracı olarak değil, ayrıca bastırılmış düşmanlığın boşaltılabileceği bir kanal olarak da iş görür.
Sayfa 121Kitabı okudu
Kaygıdan kaçarken dahasına sebep olmak… ancak insana özgü olabilirdi
Nevrotik sevecenlik ihtiyacının çeşitli sonuçlan tarafından oluşturulan bu kısır döngü tablosu kabaca şöyle çizilebilir: kaygı; tam ve koşulsuz sevgi isteklerini de içine alan aşırı sevecenlik ihtiyacı; bu istekler yerine getirilmediği zaman alevlenen bir geri çevrilme duygusu; geri çevrilmeye gösterilen yoğun düşmanlık tepkisi; sevecenliği yitirme korkusu nedeniyle düşmanlığı bastırma ihtiyacı; derin bir öfkenin gerilimi; artan kaygı; artan güvence ihtiyacı... Böylece, kaygıya karşı güvence kazanmaya yarayan aracın kendisi, karşılık olarak yeni bir düşmanlık ve yeni bir kaygı yaratır.
Bir kısır döngünün oluşumu sadece burada tartıştığımız bağlamda tipik bir oluşum değildir; genel anlamda konuşulursa bu, nevrozlardaki en önemli süreçlerden birisidir. Her koruyucu araç; güvence sağlayıcı özelliğine ek olarak, yeni bir kaygı yaratma özelliğine de sahip olabilir.
Sayfa 102Kitabı okudu